In Nederland zijn er bedevaartplaatsen waar Maria is te ontmoeten.
In dit deel van de Mariakamer zijn voor bezoekers opengesteld:
–Bolsward
-Elshout
–Handel
–Heiloo
–IJsselstein
-Maastricht
-Renkum
–Roermond
–‘s-Hertogenbosch
–Tienray
–Zegge
BOLSWARD
GESCHIEDENIS
In 836 wordt in Stavoren een klooster gesticht door de priester Odulphus (±775-±865). Hij wijdt de abdij toe aan de Moeder Gods. In 1132 wordt dit klooster overgedragen aan de Benedictijnen. In de Lieve-Vrouwe-Abdij staat een oud Mariabeeld en vele pelgrims komen bidden bij dit beeld. Maria is er gekleed in Friese klederdracht en zelfs met een Friese kap. Het Mariabeeld wordt ook genoemd de Friese Lieve Vrouw. In 1495 verhuizen de Benedictijner monniken van Stavoren naar Hemelum. Dit dorp ligt aan de rand van de Friese landstreek of gouw Sevenwouden. Het Mariabeeld verhuist mee en krijgt een centrale plaats in het klooster. Er wordt verteld dat het beeld nadien naar Bolsward is gegaan. Echter, een later gehouden onderzoek wijst uit dat dit niet klopt. In 1270 komen de Franciscanen van Hemelum naar Bolsward en stichten er een klooster. Ook hier staat een Mariabeeld. Dit klooster krijgt ook veel mensen op bezoek die het beeld willen groeten. Bolsward ligt centraler dan Hemelum en daardoor groeit deze plaats als centrum in de regio. In Bolsward neemt de belangstelling van bedevaartgangers voor het Mariabeeld toe. De eretitel Friese Lieve Vrouw wordt overgedragen van het Mariabeeld te Hemelum naar het beeld in Bolsward en dit met inbegrip van de toevoeging “Sevenwouden”.
In de 14e eeuw is aan de beeltenis van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden de titel Onze-Lieve-Vrouw van Friesland verbonden geraakt. Het benadrukken van de Friese identiteit heeft hieraan bijgedragen. In Bolsward is de eerste kapel voor Maria van Sevenwouden een houten kastje aan een muur. Later is er een overdekte kapel over een van de grachten gebouwd en is daarin het beeld geplaatst. Deze kapel is eerst van hout en jaren nadien van steen gemaakt.
Het Mariabeeld heeft een Byzantijnse oorsprong. De uitbeelding is “Sedes Sapientiae” ofwel “Zetel der Wijsheid”. De Byzantijnse kunst heeft in het Midden-Oosten vaak een dergelijke uiting van Maria laten zien en dit al in de 5e eeuw. Maria heeft een gouden scepter in de hand. De kleine Jezus zit op haar linkerknie. Hij heeft een wereldbol in de rechterhand. Gouden kroontjes sieren de hoofden van Maria en Jezus. Het beeld rust op een zilveren troon, die op een zilveren voetstuk staat. Het beeld is ongeveer 55 centimeter hoog en 24 centimeter breed. Het kunstwerk is gemaakt van zwaar eikenhout. Eens was het beeld beschilderd, maar is later blank gemaakt. De beeltenis is gemaakt in het Duitse Westfalen en dateert uit de 13e eeuw.
In 1515 is het Mariabeeld op wonderbaarlijke wijze aan een vernietiging ontkomen. Een legergespuis met Saskische huurlingen, de Bende van de Zwarte Hoop, overrompelt Bolsward. De stad wordt geplunderd, in brand gestoken en vernield. De kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden wordt in vuur en vlam gezet. De kapel van het Mariabeeld staat op een brug over een gracht. Het bijzondere beeld komt in de gracht terecht en wat later wordt het rechtstandig drijvend in de gracht teruggevonden. Na de ramp wordt voor het Mariabeeld een nieuwe kapel gebouwd. Dit wordt de Kapel der Mirakelen.
Door de Reformatie wordt ook Bolsward getroffen door de vernielingen van de Beeldenstorm. In 1580 dringen protestants gezinde soldaten de stad binnen en zij vernielen beelden van heiligen. De beeltenis van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden willen de indringers op de brandstapel gooien, maar het Mariabeeld vinden zij niet. Het beeld wordt vermist! Iets later wordt het beeld van Maria door een schipper in de stadsgracht gevonden. Vervolgens wordt het bekende beeld in veiligheid gebracht, omdat de protestantse overheersers de katholieke godsdienst verbieden en beelden vernietigen. In 1776 vertrekken de paters uit Bolsward en komt de katholieke kerk onder het gezag van seculieren; niet-geestelijken. Uit veiligheidsoverwegingen wordt het beeld ondergebracht bij de Minderbroeders.
Aan Maria van Sevenwouden worden wonderbaarlijke genezingen toegeschreven. Deze wonderen staan genoteerd in het Mirakelboek. Waarschijnlijk stamt het originele exemplaar uit de 16e eeuw. In dit boek staan wonderlijke gebedsverhoringen opgetekend, die in enkele eeuwen hebben plaatsgevonden. Het oudst bekende wonder dateert van 15 mei 1515. Voor de in het Mirakelboek opgenomen wonderbare genezingen hebben artsen en specialisten geen verklaringen. Het zijn gebeurtenissen, die aan goddelijke machten worden toegeschreven. Het exemplaar van het Mirakelboek dat in Bolsward aanwezig is, dateert uit 1890. Het is een kopie, want het is overgeschreven van een manuscript uit 1653 van Hans Hansens Bruinsma (1586-1667). De wonderverhalen uit het Mirakelboek zijn vanuit overtuiging opgetekend. De mirakels doen zich onder meer voor bij een barensnood, dood, breuk, verdrinking en een dreigende scheepsramp. In het begin van de 20e eeuw leeft de Mariadevotie op en in 1926 doen zich opnieuw wonderen voor. De vele wonderen hebben de aantrekkingskracht van het beeld te Bolsward enorm versterkt.
Op 15 augustus 1944 preekt pastoor Mamertus Staal (1892-1969) in de Sint-Franciscuskerk te Bolsward om tot een kapel voor het Mariabeeld te komen, als de stad blijft gespaard van groot oorlogsgeweld. Later blijkt dit financieel niet haalbaar te zijn. Sinds de Reformatie is er in 1945 voor het eerst weer een ommegang buiten de kerk gehouden. Het is pastoor Mamertus Staal, die hiertoe het initiatief heeft genomen.
Sinds 1934 zetelt Maria van Sevenwouden in de Sint-Franciscuskerk. Het beeld staat in een nis, achterin het godshuis. In 1970 is er van de nis een kapel gemaakt, welke in 1997 grondig is opgeknapt. Maria heeft een ereplaats in de kerk gekregen.
In 1990 is een kopie van het Mariabeeld gemaakt door de Bulgaarse beeldhouwer Wladimir Zlatkov (1947). In dat jaar is de replica aangeboden aan Paus Johannes-Paulus II te Rome. De Paus heeft het Mariabeeld doorgegeven aan het bestuur van het Willibrordcentrum te Rome. Hierdoor komt het beeld van Maria van Sevenwouden in 1992 in de kerk van Sint-Michael en Sint-Magnus, ook wel Friezenkerk genoemd, die vlakbij het Sint-Pietersplein staat.
Het 500-jarig jubileum van Maria van Sevenwouden is in 2015 met veel belangstelling gevierd.
In 2017 heeft Paus Franciscus de Sint-Franciscuskerk verheven tot basiliek.
BEDEVAARTSOORD
De Sint-Franciscusbasiliek te Bolsward ontvangt jaarlijks vele bezoekers. De mensen komen er veelal om het wonderdadige beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden te begroeten en er te bidden.
Door te bidden en zich te richten tot Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden zijn er tientallen wonderen verricht. Deze wonderbaarlijke gebeurtenissen zijn opgenomen in het Mirakelboek.
Het bekende beeld staat in een kapel, achterin de basiliek. Een ijzeren hek beschermt het Mirakelbeeld van Onze-Lieve-Vrouw en haar Kindje.
De jaarlijkse feestdag van Maria van Sevenwouden valt op de zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren.
In Bolsward wordt op bijzondere dagen een lied over Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden gezongen. De titel van het Marialied is “wees ons nabij”. In 1945 is het lied gemaakt door Zuster Martina (Bertha Ida) van der Meer (1906-2001). Het eerste couplet luidt:
“Wees ons nabij, o Lieve Vrouw
Der Friese Sevenwouden.
U zoeken wij met Friese trouw,
Wil ons voor U behouden.
Ons Godsverlangen drijft ons aan.
’t Is dáárom, dat wij tot U gaan.
Want wie U vindt,
Vindt God, Uw Kind,
In U, o lieve Vrouwe.”
BEREIKBAARHEID
Bolsward ligt in het noorden van Nederland; in de provincie Friesland.
De Sint-Franciscusbasiliek is gelegen in het centrum van de stad aan de Grote Dijlakker 7 en in dit godshuis staat het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden.
Op www.franciscusbasiliek.nl is actuele info te vinden.
BELEVING
Ik ben op bezoek in Friesland om er Mariakapellen en katholieke kerken te bezoeken. Bovenaan mijn lijstje staat Bolsward met de Sint-Franciscusbasiliek om daar naar Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden te gaan.
Ik kom de imposante basiliek binnen en meteen is het achterin de kerk naar de Mariakapel gaan. Hier sta ik in de indrukwekkende ruimte van de basiliek met voor me het bekende beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden. Ik kijk naar het beeld van Maria met Kind. Hier zit de Friese Lieve Vrouw. Dit miraculeuze beeld dateert uit de 13e eeuw! Wat kent deze beeltenis een bewogen geschiedenis!
Als ik wat langer voor het Mirakelbeeld tot Maria heb gebeden, komen bij me gedachten op over de belevenissen van Onze-Lieve-Vrouw in Bolsward. Ik voel het als een voorrecht hier te mogen staan bij Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden.
Enkele kaarsen laat ik licht geven. Er branden heel wat kaarsen bij Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden. Veelal is dit als dank aan Maria. Immers, nog steeds verricht Onze-Lieve-Vrouw hier wonderen. Het krijgen van een bijzonder goed gevoel overkomt me in deze basiliek. Wat ben ik blij hier te mogen zijn.
Bij het Mirakelbeeld komen elke dag mensen om te bidden tot Maria. Ook worden gevoelens van de bezoekers met Maria gedeeld, zoals ik nu.
Geplaatst: 6 december 2020
~~~
ELSHOUT
GESCHIEDENIS
In het Brabantse Elshout wordt de Wonderbare Moeder al vereerd vóór het jaar 1285. Immers, in 1285 is een kapel toegewijd aan Haar. Deze kapel is gelegen op de Gorseweide, aan de rand van het dorp. In dat jaar is de kapel overgedragen aan de “Witheeren” of paters Norbertijnen van de Abdij van Berne, nabij Heeswijk. In de 12e eeuw is de kapel ontstaan. Een legende vertelt …
Bij warm weer is een boer uit het nabijgelegen Drunen aan het zaaien. De man is vermoed en heeft dorst, maar heeft helaas geen drinken meegenomen. Hij rust wat uit, leunt over de schop en ziet in de verte een onbekende vrouw komen. Als deze vrouw tot hem is genaderd, vraagt hij haar wat te drinken. Daarop gaat de vrouw naar de sloot, schept water en brengt dit naar de boer. Deze voelt er weinig voor het vieze slootwater te drinken. Echter, de vrouw dringt aan van het water te drinken. De boer drinkt ervan en ervaart dat dit het heerlijkste water is, dat hij ooit heeft gedronken. Vervolgens is de vrouw plots verdwenen. De boer beseft dat deze vrouw Maria is. Hij gaat verder met zaaien en besluit een kapel voor Onze-Lieve-Vrouw te bouwen, als het pas gezaaide vlas rijp is. De volgende ochtend komt de boer naar zijn land en is heel verbaasd, omdat het vlas binnen één dag rijp is geworden. Hij realiseert zich, dat het snel rijpen van het vlas een wonderbaarlijke gebeurtenis is. De boer houdt woord en een kapel wordt gebouwd voor de Wonderbare Moeder. Hierdoor ontstaat de bedevaartplaats van Elshout en het water wordt als heilig gezien.
Rond 1830 wordt de oude kapel afgebroken en op dezelfde plaats komt een nieuw Mariahuisje met ervoor een terrein. In de muren van de kapel zijn muurtegels aangebracht, die een stuk van de geschiedenis weergeven.
Op 10 juni 2021 is de eerste steen gelegd voor de huidige kapel door de werkgroep Mariabedevaart. Op 1 mei 2022 is de Mariakapel heropend na een renovatie en uitbreiding, vanwege veroudering van het gebouw en het toenemend aantal bezoekers. Op 31 mei 2022 is de Mariakapel ingezegend en dit als afsluiting van de meimaand. Een processie is aan de wijding voorafgegaan. Immers, het is een traditie dat op de laatste dag van mei een Sacramentsprocessie gaat vanuit de kerk naar de kapel en terug. Dit wordt genoemd “Onzen Dag” en deze cultuurdag is aangemerkt als immaterieel erfgoed.
Jaarlijks komen enkele duizenden de kapel bezoeken om de Wonderbare Moeder te vereren en/of bij Haar te bidden.
Het is mogelijk vriend te worden van “Vrienden van Mariabedevaart Elshout” (vrienden@wonderbaremoeder.nl).
BEDEVAARTSOORD
In de Mariakapel is de geschiedenis door gebrandschilderd ramen verbeeld, zoals de zaaiende boer en de verschijning van Maria.
In de neogotische parochiekerk van Sint-Jan Evangelist, die is gebouwd in 1878, staat een oud Mariabeeld in het linker zijaltaar. Deze beeltenis heeft in de kapel gestaan, die de boer heeft laten bouwen. Aan de muur zijn ex-voto’s te zien van mensen, die zijn genezen door Onze-Lieve-Vrouw.
Opvallend is, dat in tijden van ontkerkelijking de belangstelling voor Mariakapellen, zoals in Elshout, blijft toenemen.
BEREIKBAARHEID
Elshout ligt tussen de steden ‘s-Hertogenbosch en Waalwijk, nabij Drunen.
Het adres van de Mariakapel van de Wonderbare Moeder van Elshout is Kapelstraat 45a.
De parochiekerk St. Jan Evangelist staat in de Kerkstraat op nummer 35.
Op www.wonderbaremoeder.nl is actuele info te vinden.
BELEVING
Voor ik de kapel binnenga sta ik bij het informatiebord en lees van de geschiedenis van de zaaiende boer, die Maria ontmoet. Enkele meters achter dit bord staat een grenspaal, die de scheiding aangeeft tussen Brabant en Holland in 1795. Het is treffend dat de grens loopt bij het Lieve Vrouwepad.
In de Mariakapel vind ik bemoediging en troost bij het ontmoeten van Onze-Lieve-Vrouw. Het aansteken van enkele kaarsjes gebeurt vóór het bidden tot Maria, die hier is verbeeld als Wonderbare Moeder. De kapel toont ramen met kleurrijke afbeeldingen van de legende van de zaaiende, dorstige boer. Dan realiseer ik me, dat ik hier sta op de plaats waar Maria is verschenen.
Vervolgens ga ik naar de kerk en in het linker zijaltaar is het langdurig kijken naar het eeuwenoude beeldje. Wat heeft deze afbeelding van de Wonderbare Moeder veel bezoekers ontvangen.
Iets later ga ik terug naar de Mariakapel. Daar ligt een blaadje met een toepasselijk gebed uit 1942. De tekst luidt:
“Heilige Maagd Maria, die onder den schoonen titel van “Wonderbare Moeder” in het genadeoord van Elshout op bijzondere wijze vereerd wordt, wij smeeken om uwe hulp en voorspraak in al onze nooden. Help ons verkrijgen, wat wij zoo dringend vragen: gezondheid naar de ziel en lichaam, voor ons zelven en voor degenen voor wie wij bidden. Sta ons bij in moeilijkheden en gevaren, opdat wij steeds ijverig onze plichten mogen vervullen. Wij zullen U steeds dankbaar blijven. Amen. “Wonderbare Moeder van den Elshout”, bid voor ons.”
Geplaatst 14 juni 2022
~~~
HANDEL
GESCHIEDENIS
Handel is het oudste Mariabedevaartsoord in Brabant. De verering van Onze-Lieve-Vrouw begint rond het jaar 1220. Door een herder wordt een beeld van Maria aan een meidoorn gevonden. Het beeldje dateert uit de 13e eeuw. Sindsdien zijn er wonderbaarlijke genezingen en gebedsverhoringen in Handel. Al eeuwen is Onze-Lieve-Vrouw van Handel weergegeven door een miraculeus beeldje. In een charter uit 1368 wordt van de Mariaverering gesproken. In een oorkonde van 1391 wordt voor het eerst melding gemaakt van een kapel.
Een legende vertelt dat het Mariabeeld op de heide is gevonden. Dit is de plaats waar nu de kapel staat. Een andere legende verhaalt over het vinden van het beeldje op enige minuten wandelen van de huidige kapel. De trekdieren die de bouwmaterialen vervoeren, stoppen niet op de plaats van de kapel. Zij houden iets verder halt, waar nu de Ossenkapel staat, aan de weg van Handel naar Gemert.
In het begin van de 15e eeuw is Handel beroemd en trekt de plaats veel pelgrims, die het Mariabeeld vereren. Vooral in de meimaand komen er duizenden pelgrims naar Handel. Zij zoeken troost en wat houvast voor het leven.
De kapel kent een lange historie. De oudste delen van de kapel dateren uit de 14e eeuw. Echter, daar is nu niets meer van te zien. In die tijd wordt gesproken van een Lieve-Vrouwekapel. Halverwege de 15e eeuw wordt de kapel door de Orde der Duitse Ridders verheven tot een zelfstandig rectoraat. Dit rectoraat behoort tot de parochie van Gemert. Een priester van deze orde is verbonden aan de kapel. Tientallen jaren lang wordt de bediening van de kapel waargenomen door een priester, die er tweemaal per week de mis opdraagt. Deze priester is lid van de Orde der Duitse Ridders. Hij is benoemd door de landcommandeur van “Alde-Biezen”, waaronder Gemert en Handel ressorteren. Van 1585 tot in 1600 zijn er heel onrustige jaren door diefstal, oorlog, plundering, strijd en vernieling.
De Staten van Holland bezetten Handel. De Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) beperkt op drastische wijze de katholieke geloofsvrijheid en de kapel is tot 1662 gesloten. In 1649 wordt de Handelse kapel geplunderd en beroofd van haar klokken. Bedevaarten naar Handel worden niet meer georganiseerd. Na de Staatse overheersing wordt de devotie tot Onze-Lieve-Vrouw van Handel hersteld.
Van de bron wordt al in 1594 melding gemaakt. Omtrent het ontstaan van de bron is er een legende. Tijdens de bouw van de kapel raakt de watervoorraad langzaam op. Echter, ineens ontstaat een bron in de zandige bodem. De bron is door tussenkomst van Maria spontaan water gaan geven. Er wordt een putje aangelegd en dit krijgt de benaming van “heilig putje”. Dit putje geeft tot de dag van vandaag water. De bron ligt precies op de plaats waar er een breuk in de aardkorst is en deze heet Storing van Handel-West. Hierdoor komt het water naar de oppervlakte. Deze bron is, na de kerk, de oudste bijzonderheid van het bedevaartsoord. In 1920, ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van het genadebeeld, wordt het “heilig putje” geheel vernieuwd. Het bouwwerk van de bron krijgt de naam “Bad van Betsaïda”, dat is een plaats aan het meer van Galilea in Israël.
In Handel hebben zich vele wonderen voorgedaan. De wonderen en de verleende, buitengewone gunsten vormen de aanleiding een kapel voor het Mariabeeldje te bouwen. In de beginperiode hebben drie wonderen een grote, positieve invloed op de verering van Onze-Lieve-Vrouw van Handel. Het betreft de mirakels van 1603, 1610 en 1626. Daarnaast heeft Maria aan veel gebeden gehoor gegeven. In 1603 lijdt een jongetje aan een gesloten mond en het kind kan al vijf weken niet eten. Artsen zien geen mogelijkheden tot verbetering en de dood zal spoedig intreden. Een tante van het jongetje geeft aan Onze-Lieve-Vrouw van Handel linnen, was, zilver en goud in gewicht gelijk aan dat van het kind. Het jongetje geneest dezelfde dag. In 1610 is een zus van het jongetje plots genezen van een voetverlamming en ook dit door tussenkomst van Maria. Deze jonge vrouw kent weer tegenslag en in 1626 lijdt zij aan hevige pijnen aan de rechterhand. Zij doet de belofte om op bedevaart naar Handel te gaan en meteen is de hand genezen. Andere wonderen te Handel zijn onder meer:
– een jongen geneest na drie jaar ziek te bed te zijn,
– iemand is jarenlang blind en krijgt in Handel het zicht terug,
– een kind heeft breuken en stuiptrekkingen en het geneest in Handel.
Verder zijn er andere gebedsverhoringen, die tot wonderbaarlijke genezingen leiden, zoals het terugkrijgen van spraak, het verdwijnen van een keelziekte, het helen van breuken, het weer kunnen gaan na jaren kreupel te zijn, een beenverlamming die verdwijnt, wonden die worden genezen en pijnen welke wegtrekken. De wonderbaarlijke genezingen worden vastgelegd. Dit niet alleen met het oog op de geschiedenis van Handel, maar ook om de nodige publiciteit te genereren.
Bijzonder in Handel is ook de “Kèskesdijk” van Gemert naar Handel en deze wordt al in 1696 beschreven. Ter ere van de Zeven Smarten van Maria zijn veldkapelletjes geplaatst. Veel bedevaarten betrekken ook de “Kèskesdijk” in het programma. De zeven kapelletjes tonen beeldengroepen op de Handelseweg. De huidige kapelletjes zijn gerealiseerd in de periode 1888-1891. Dit zijn kastjes, ofwel “kèskes” in het plaatselijk dialect. Ook de Ossenkapel, gebouwd in de periode 1888-1891, ligt op deze route.
In 1709 is er een fatale brand en deze maakt van de kapel een ruïne.
De devotie tot Onze-Lieve-Vrouw van Handel bereikt een hoogtepunt rond 1730.
De huidige kerk Onze-Lieve-Vrouw ten Hemelopneming, waarin de kapel met het genadebeeld staat, is gebouwd in 1747.
In 1854 wordt in de kapel ingebroken. Er wordt veel geroofd, namelijk het miraculeuze beeldje en alle gouden en zilveren sieraden. Ook de scepter van Maria wordt gestolen.
De tweede helft van de 19e eeuw is door de vele bedevaarten een nieuwe, grote bloeiperiode van Handel.
In de periode 1883-1916 wordt de kapel verbouwd en vergroot. Er komen twee zijbeuken, een grote toren en een nieuw priesterkoor. Bovendien worden de kapelletje langs de weg van Gemert naar Handel vernieuwd. Het processiepark, dat achter de kerk ligt, wordt gerealiseerd, evenals de rozenkranskapelletjes en het rustaltaar. In 1896 wordt de vernieuwde kapel ingezegend door Gerardus Stevens (1849-1911), de overste van het kapucijnenklooster te Handel. Dit gebeurt na de ontvangen machtiging van Wilhelmus van de Ven (1834-1919), bisschop van ‘s-Hertogenbosch. In 1902 wordt het Lieve-Vrouwebeeldje gerestaureerd en verguld. Johannes van de Laarschot (1838-1916), rector van de kapel van 1883 tot in 1916 heeft veel initiatieven genomen om de positie van de bedevaartplaats Handel te verbeteren.
In 1920, het jaar van het 700-jarig bestaan van het bedevaartsoord Handel, wordt het altaar voor het genadebeeld gemaakt. In dat jaar wordt het processiepark verrijkt met 14 kruiswegstaties. De beeldengroep “Christus in de Olijfhof” wordt in het park geplaatst en ook wordt het monument “De Bruiloft van Kana” verwezenlijkt. In het jubileumjaar wordt het miraculeuze beeld gekroond.
Het rectoraat wordt opgeheven in 1946 en Handel wordt een zelfstandige parochie. Het miraculeuze beeld wordt verplaatst naar de zijkapel. In het jaar 1947 komt in het processiepark een openluchtaltaar. Dit als dank aan Maria voor haar bescherming van Handel gedurende de Tweede Wereldoorlog (1940-1945).
In 1948 krijgt het genadebeeld een nieuwe scepter, nadat deze in 1854 is gestolen. Het Mariabeeld is uit lindehout gesneden en heeft een hoogte van 35 centimeter. Maria staat en heeft haar Kindje op de linkerarm. Het miraculeus beeld is gepolychromeerd.
De zuidelijke zijbeuk wordt uitgebreid in 1956. De architect is Martinus van Beek (1896-1962) uit Eindhoven.
Als gevolg van het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) is er een versobering binnen de kerk en de liturgie. Dit draagt bij tot de sterke teruggang van de bedevaarten naar Handel.
Al vele jaren vindt de Handelse processie plaats. Dit is een lange stoet pelgrims, gevolgd door paarden met huifkarren en een harmonie. De processie wordt gehouden in een weekeinde in juni en vertrekt in Valkenswaard op de zaterdagochtend. Later op de dag is er de aankomst in Handel. De volgende dag is er de terugreis. De organisatie ligt in handen van de Stichting Broederschap der Handelse Processie.
Het jubileum van 800 jaar bedevaartsoord Handel kan in 2020 niet of nauwelijks worden gevierd en dit door de wereldwijde pandemie van het coronavirus. Na twee jaar onderbreking door de pandemie wordt in 2022 weer een processie gehouden.
BEDEVAARTSOORD
Onze-Lieve-Vrouw van Handel wordt aanbeden als “De Troosteres van de bedroefden” en “De Toevlucht van de zondaren”. Bijzonder om in Handel te bezoeken zijn vooral de Mariakapel en het processiepark. In de kerk neemt het genadebeeld een opvallende plaats in. Dit beeld staat in de Mariakapel. Blikvangers in de kerk zijn verder de kruisweg, enige schilderijen, beelden, preekstoel, piëta en gebrandschilderde ramen.
In het processiepark staan onder meer de bron, calvariegroep, kruisweg, openluchtaltaar, muziekkiosk, oude en nieuwe kerkhof en de rozenkransweg. Groots van opzet is het monument de Bruiloft van Kana, dat aan het begin van het processiepark staat. Het meet maar liefst zes bij ruim twee meter. Dit monument is van 1920; de viering van 700 jaar bedevaart in Handel.
Op de weg van Gemert naar Handel staan kapelletjes. Deze vormen de “Kèskesdijk” met de Zeven Smarten van Maria. Ook staat aan deze weg de Ossenkapel uit 1891.
BEREIKBAARHEID
Het bedevaartsoord Handel ligt in het oosten van de provincie Noord-Brabant op zo’n 25 kilometer ten oosten van Eindhoven en ‘s-Hertogenbosch. Vanuit Gemert en Boekel is het enkele kilometers verder gaan om in Handel aan te komen.
Het oudste Mariabedevaartsoord in Noord-Brabant ligt aan de OL Vrouwestraat 61 te Handel.
BELEVING
Mijn belangstelling gaat in eerste instantie uit naar de Mariakapel, welke gebedsruimte is gelegen in de zijkapel van de kerk. In deze mooie Mariakapel zie ik de troon van de Moeder Gods op een marmeren zuil staan. Het genadebeeld vind ik zo bijzonder schoon om te zien en erbij te bidden. Het is een staande Madonna met op de linkerarm haar Zoontje. In de rechterhand houdt Maria een scepter vast. Zowel Moeder, als Kind zijn gekroond. Het beeld is uit lindehout gesneden. Ik verneem dat het eerste beeld in Handel dateert uit de 13e eeuw. Immers, in 1220, nu 800 jaar geleden, is erg al sprake van verering van Onze-Lieve-Vrouw in Handel. In 1914 is het genadebeeld gerestaureerd en verguld.
In de Mariakapel maken wandversieringen veel indruk op mij. De Roermondse glazenier Max Weiss (1910-1972) heeft hier in 1954 bijzonder mooi werk geleverd. Ik zie Maria, engelen en Sint-Jan. De gebrandschilderde ramen uit 1950 zijn ook van de hand van Max Weiss. De verering van Maria, miraculeuze genezingen en het ontspringen van de bron zijn op magnifieke wijze weergegeven.
De kerk vind ik een juweel met Mariakapel en nog veel meer. Ik bekijk het mooie interieur en verneem dat de inventaris voor het merendeel dateert uit de 19e eeuw. Heel wat votiefschilderijen als dank voor genezingen doen me denken aan de lange geschiedenis van dit bedevaartsoord. Ik zie nog veel meer, zoals kruisweg, koorzolder, beelden van Maria, Jozef en Christus en de piëta uit de 17e eeuw. De bijzonder fraaie preekstoel uit 1903 toont afbeeldingen van de blijde boodschap aan Maria, de Visitatie en de Kroning van Maria.
Een groot schilderij “Maria Tenhemelopneming” gaat in restauratie. Het doek is 330 centimeter hoog en 237 centimeter breed. Wat een groot kunstwerk! Maria is er omgeven door engelen. Apostelen en vrouwen bevinden zich rondom het open graf. Dit kunstwerk is afkomstig uit het oude hoofdaltaar. Wat een schilderij! Dit wil ik nog eens terugzien als het is gerestaureerd.
Het hoofdaltaar heeft een neogotische stijl en is in 1898 vervaardigd door Atelier Lenaerts uit Roermond. Op het tabernakel worden weergegeven de geboorte van Jezus en de bruiloft van Kana.
In de koorafsluiting zie ik drie gebrandschilderde ramen uit 1898-1899. Deze zijn vervaardigd door kunstatelier Nicolas uit Roermond. Links zie ik Dominicus de Guzmán/van Osma (1170-1221), de stichter van de Orde der Dominicanen, van Maria de rozenkrans ontvangen. Rechts is Simon Stock (1165-1265) afgebeeld; hij is de overste van de karmelieten. In 1251 krijgt hij het bruine scapulier overhandigd van Onze-Lieve-Vrouw van de berg Karmel. Dit visioen gebeurt in het Engelse Cambridge. Hierdoor wordt het bruine schouderkleed een vast onderdeel van de kleding van de karmelieten. Het middelste raam toont de Maria Tenhemelopneming en de kroning van Maria.
De rondgang in het processiepark is voor mij een ware belevenis. Ik kom langs kapelletjes en kruiswegstaties. Op mijn wandeling zie ik onder meer de Heilige Put, het rustaltaar, de Calvarieberg, de Benedictiekapel en de bruiloft van Kana. In 2001 is het park tot rijksmonument verklaard.
Wat is dit bedevaartsoord een geschenk om te mogen bezoeken.
Geplaatst 19 juli 2020
Laatst gewijzigd 15 mei 2022
~~~
HEILOO
GESCHIEDENIS
De historie van het ontstaan van het bedevaartsoord te Heiloo gaat eeuwen terug. De geschiedenis vertelt …
De Runxput, de bron, speelt een belangrijke rol in het ontstaan van het Heiligdom. De put wordt voor het eerst genoemd in een Latijnse tekst uit de 11e eeuw. De vermelding is “puteus Rorikespit dictus”. Dit wil zeggen “de bron genaamd Roriksput”. De herkomst van deze benaming kan van Vikinghoofdman Rorik komen, die in de 9e eeuw heeft geleefd.
In de 14e eeuw vindt een boer nabij de Runxput een Mariabeeld en neemt dit mee naar huis. Echter, op onverklaarbare wijze gaat het beeld terug naar de plek op het land.
In dezelfde tijd, tijdens een storm, raakt een schip in nood. Dit gebeurt voor de Noordzeekust, vlakbij Heiloo. De hulpeloze schipper begint te bidden. In volle storm hoort hij de heldere stem van een vrouw. Zij zegt: “Als ge mij gaat eren zal de wind gaan keren”. De schipper is ervan overtuigd, dat deze stem van Maria is. Hij belooft Haar zich in te zetten voor haar verering. Daarna gaat de stormachtige wind liggen en de zeeman komt veilig aan land. De verhalen van het Mariabeeld en de stem van Maria vormen samen de aanleiding een kapel te bouwen. Tijdens de Reformatie wordt de kapel vernietigd en de nabij gelegen Runxput met puin van de kapel gedempt.
Wat jaren later, in 1713, heerst er een veepest. In de nacht van 8 op 9 december vindt een wonder plaats. Vanonder het puin in de put welt er water op. Dieren drinken van dit water en overleven daardoor de veepest. Mensen gaan ook van het water drinken en het miraculeuze vocht geneest zieken. Later raakt de bron in de vergetelheid.
Dan breekt het jaar 1905 aan en de gedempte put wordt andermaal ontdekt. Verhalen van vele jaren terug worden opgehaald. De put wordt schoongemaakt en al het puin wordt eruit gehaald. In 1930 wordt de Genadekapel gebouwd. De bedevaartplaats krijgt gestalte …
De bedevaartkapel en genadekapel zijn gemaakt naar ontwerpen van architect Jan Stuyt (1868-1934), ook heeft hij de kruisweg met 14 staties getekend, die verspreid in het domein staan. Jan Stuyt was een van de meest productieve, Nederlandse kerkbouwers van de 20e eeuw.
BEDEVAARTSOORD
Onze-Lieve-Vrouw ter Nood te Heiloo is de grootste Mariale bedevaartplaats in Nederland. In het Heiligdom is de Missie Congregatie van de Dienaressen van de Heer en van de Maagd van Matará werkzaam. De zusters vertonen zich met een grijs kleed, blauw scapulier of schouderkleed, blauwe sluier, het kruis van het Zuid-Amerikaanse Matará om en een trouwring aan.
De centrale plek in het Heiligdom is de Genadekapel, welke is omgeven door een zuilengalerij met een houten overkapping. De kapel is rijk beschilderd met fresco’s, welke fasen uit het leven van Maria weergeven. Het beeld van Onze-Lieve-Vrouw ter Nood staat in de kapel op een opvallende plaats. In de huidige beeltenis is in het voetstuk een deeltje van de rots van de Grot van Lourdes ingemetseld. De Genadekapel is in 1985 gerestaureerd. In de voorhof van de Genadekapel bevindt zich de Runxput met heilzaam water. De put wordt genoemd “het putje van Heiloo”.
Het Heiligdom kent buiten de Genadekapel en de put ook een grotere kapel, namelijk de Bedevaartkapel. Verder is er een bijzonder fraai park aangelegd en is de Kruisweg door het gehele park verspreid.
Het Heiligdom te Heiloo kent ook een Gastenhuis. Een plek om tot rust te komen of er met een retraite mee te doen. Daarnaast is er een Conferentiecentrum voor bijeenkomsten van kleine en grote groepen.
De feestdagen van Maria worden in het Heiligdom van Heiloo gevierd. Ook zijn er kapeldagen, dagen voor priesterroepingen en worden cursussen verzorgd.
BEREIKBAARHEID
Het Heiligdom te Heiloo ligt in de provincie Noord-Holland. Op de snelweg A9, tussen Haarlem en Alkmaar, is het de afslag Castricum nemen en vervolgens de richting Heiloo volgen.
Adres:
Heiligdom Onze-Lieve-Vrouw ter Nood,
Kapellaan 9,
NL-1851 PE Heiloo.
Het Gastenhuis heeft als adres:
Hoogeweg 65
NL-1851 PJ Heiloo.
Webstek: www.olvternood.nl en hierop is veel informatie beschikbaar.
BELEVING
Ik sta voor de Genadekapel in het drukst bezochte Mariaheiligdom van Nederland. Hier is het begonnen met het houten Mariabeeldje, maar wel meer dan 600 jaren terug in de tijd. De kapel nodigt mij uit te komen en ik ga naar binnen. Wat is dit een mooie ruimte! Wat een bijzondere muurschilderingen en wat een prachtig Mariabeeld! Wat later steek ik een kaarsje aan en raak in gebed.
Een uurtje later sta ik bij de Runxput, welke in 1713 de naam Mariaput ontvangt. Het water van de put is heel helend; dieren en mensen zijn genezen door het drinken ervan. Ook ik neem wat water uit de diepe put.
Vervolgens ga ik naar de Bedevaartkapel. Hier worden regelmatig vieringen gehouden en bij ongunstig weer is het in deze ruimte de Kruisweg volgen. De grote Kruisweg is buiten en begint bij het plein voor de Bedevaartkapel. Ook hier start de Kruisweg voor mij en ik ga bij alle staties langs. Op deze wijze bezoek ik het gehele, keurig onderhouden park. Het voelt hier als het paradijs op aarde.
Tot besluit breng ik een bezoek aan het Oesdom om er wat te drinken. Devotionalia en religieuze boeken liggen er ook. Ik maak een keuze om wat voor vrienden mee te nemen. Wat is het een mooie dag om hier te mogen komen.
Geplaatst 8 september 2019
Bijgewerkt: 20 mei 2021
~~~
IJSSELSTEIN
GESCHIEDENIS
Een legende verhaalt dat er een 12e eeuws Mariabeeldje door slootgravers is gevonden in het gehucht Eiteren, nabij IJsselstein. Als de beeltenis naar de (oude) Sint-Nicolaaskerk te IJsselstein is gebracht, keerde het terug naar de vindplaats. Dit is gebeurd na 1310, omdat in dat jaar de eerste kerk te IJsselstein is afgebouwd. Deze kerk is toegewijd aan Sint-Nicolaas. Dit brengen en terugkeren van het beeldje heeft zich nog minstens eenmaal herhaald. Hierdoor is besloten om vlakbij de vindplaats een kapel te bouwen. Na het gereedkomen van de kapel is het beeldje er geplaatst om het te vereren als Onze-Lieve-Vrouw van Eiteren. In 1399 heeft de paus een broederschap bevestigd in de kerk van IJsselstein en dit ter ere van Maria van Eiteren. Hieruit is af te leiden, dat halverwege de 14e eeuw de devotie voor het genadebeeld is begonnen.
In de 14 eeuw stond er naast de toenmalige kerk in Eiteren een leprozenhuis; een inrichting voor lepralijders. Dit gebouw is in 1684 afgebroken.
In 1447 ontstaat het Gilde Onze-Lieve-Vrouw van Eiteren. Onder de weldoeners van het gilde en het leprozenhuis bevinden zich Jacoba van Beieren (1401-1436), gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen. Tevens is zij kroonprinses, Dauphine, van Frankrijk. Ook is Frank van Borssele (1395-1470) lid van het gilde. Hij is stadhouder van Holland en Zeeland. Hij de vierde echtgenoot van Jacoba van Beieren. Jacoba en Frank zijn tegenstanders van de heer van IJsselstein bij de Hoekse en Kabeljauwse twisten (1350-1490).
Door de Reformatie gaat in 1577 de Sint-Nicolaaskerk over van katholieken naar protestanten.
In 1579 is de kapel te Eiteren afgebroken. Dit gebeurt door de overheersende protestanten. Het beeldje wordt dan niet meer getoond, maar katholieken zijn de plaats, waar de kapel heeft gestaan, blijven bezoeken. Het beeldje wordt gered door een katholieke vrouw. Zij verbergt het genadebeeldje door het in de zoom van haar rok te naaien. Vervolgens verstopt zij het Mariabeeldje enige tijd in haar huis.
In 1634 krijgt IJsselstein weer een katholieke kerk en het Mariabeeldje wordt er geplaatst.
Van 1805 tot 1865 verblijft het Mariabeeld in de kapel van de Heilige Rozenkrans te IJsselstein.
In 1865 is het beeldje sterk verwaarloosd. Het plan is dat het beeldje naar een museum in wording gaat, maar het komt in een klooster te Utrecht terecht. Het is daar in bruikleen bij de Zusters van Liefde. Er wordt veel bij het Mariabeeldje gebeden en er vinden gebedsverhoringen plaats. Hierdoor wordt de naam van de beeltenis uitgebreid met “Hulp in Nood”. In het klooster ontstaat er enkele keren brand en dit vlakbij het beeldje. Echter, het Mariabeeldje blijft onbeschadigd.
Later staat het genadebeeldje in de nieuwe Sint-Nicolaaskerk, die is gebouwd in de jaren 1885-1887, en deze staat niet ver van de oude Sint-Nicolaaskerk, die door de Reformatie een Hervormde Kerk is gebleven. Het ontwerp van de Sint-Nicolaaskerk is van architect Alfred Tepe (1840-1920).
Het beeldje is tweemaal gekroond, namelijk in 1897 vindt de kroning van Maria plaats en in 1986 van het Kind. De laatste kroning verricht Ad Simonis, bisschop en aartsbisschop van 1970 tot in 2007.
In 1936 komt het genadebeeldje terug in IJsselstein en krijgt een aparte kapel in de Sint-Nicolaasbasiliek, die in 1866 is gebouwd. De basiliek wordt dan een bedevaartplaats voor zowel Onze-Lieve-Vrouw van Eiteren, als de Heilige Nicolaas.
Aan het beeldje worden mirakelen toegeschreven, als het genezen van een stervende persoon en het verdwijnen van ernstige kwalen. Andere mirakelen zijn onder meer het genezen van iemand, die zich al enkele jaren niet kon bewegen, het verdwijnen van kanker bij enkele mensen, het overgaan van helse pijnen, het verdwijnen van de besmettelijke ziekte tyfus en het genezen van een oogziekte.
In 1972 is de Sint-Nicolaaskerk tot basiliek verheven door paus Paulus VI, die paus is geweest van 1963 tot in 1978.
In de jaren 2017 en 2018 is de basiliek gerestaureerd.
De Sint-Nicolaasbasiliek is een rijksmonument.
BEDEVAARTSOORD
In de Sint-Nicolaasbasiliek staat het beeld in een aan Maria gewijde kapel.
Het genadebeeldje van Onze-Lieve-Vrouw van Eiteren Hulp in Nood stelt een zittende Maria voor. De Moeder Gods heeft de kleine Jezus op schoot. Maria is weergegeven als “Sedes Sapientiae”; dit is Latijn voor “Zetel der Wijsheid”. Zetel der Wijsheid is een van de titels van Onze-Lieve-Vrouw in de Litanie van Loreto. Met de linkerhand beschermt Maria haar Zoontje en in de rechterhand houdt Zij een scepter vast. Dit is een typerende, Byzantijnse uiting.
Dagelijks ontvangt Onze-Lieve-Vrouw van Eiteren bezoek. Mensen komen kijken naar het kleine beeld van 22 centimeter grootte, dat uit hout is gesneden. In de loop van de tijd is het genadebeeldje enkele keren gerestaureerd.
Op de vierde zondag van juni vindt er in IJsselstein, na de eucharistieviering, een processie plaats vanaf de Sint-Nicolaasbasiliek. De ommegang gaat naar de oorspronkelijk vindplaats van het genadebeeldje in Eiteren. Deze processie wordt genoemd de Ommedracht Onze-Lieve-Vrouw van Eiteren.
IJsselstein is een van de weinige plaatsen boven de grote rivieren waar Maria troont.
BEREIKBAARHEID
De plaats IJsselstein ligt nabij Utrecht, in het midden van Nederland, langs de rivier de IJssel.
Adres: Sint-Nicolaasstraat 12, 3401BS IJsselstein
Voor actuele informatie is te raadplegen
https://inijsselstein.nl/post/sint-nicolaasbasiliek
BELEVING
In de Sint-Nicolaasbasiliek sta ik voor het genadebeeldje van Onze-Lieve-Vrouw van Eiteren Hulp in Nood. Flarden van de geschiedenis van deze beeltenis schieten me te binnen. Nu staat het beeldje hier veilig in een speciale kapel. Bij haar steek ik enkele kaarsen aan voor het heil van goede vrienden en mensen in nood.
In de kapel van Onze-Lieve-Vrouw bewonder ik ook de mooie gebrandschilderde ramen. Wat vertellen deze veel over de belevenissen van het genadebeeldje. Ik zie ramen met Onze-Lieve-Vrouw van Eiteren, de slootgravers, de vrouw met het beeldje, dat in de voering van de rok is genaaid om het te beschermen en ook de terugkeer van het Mariabeeldje uit Utrecht.
Vervolgens maak ik een rondgang door de basiliek en zie vele, prachtige glas-in-loodramen. Er is geen enkel stukje wit glas te bekennen. De kleurrijke ramen beelden niet alleen Onze-Lieve-Vrouw van Eiteren uit, maar ook andere voorstellingen, zoals de geboorte van Maria. Ook bewonder ik ramen met taferelen als het bezoek van de aartsengel Gabriël aan Maria, het ten hemel opnemen van Maria en de kroning van Haar in de hemel. Een ander raam laat de verschijning van Maria in Lourdes zien en ook is er aandacht voor het bezoek van de Maagd in Fatima. Ik verneem dat vele ramen zijn gemaakt in het Atelier van Straaten te Utrecht en in de Kunstwerkplaatsen/Atelier Cuypers te Roermond.
Er is een special lied voor Onze-Lieve-Vrouw van Eiteren gemaakt. Een deel van de tekst luidt:
“O Vrouwe van Eiteren,
Hulp in ellenden,
Tot U willen wij vol vertrouwen ons wenden.
vraagt Gij ons de kracht
Voor de strijd, die nog wacht.”
Omdat ik, naast Maria, ook veel liefde heb voor de Heilige Nicolaas, is deze basiliek voor mij een meervoudig juweel.
Geplaatst 7 januari 2021
~~~
MAASTRICHT
GESCHIEDENIS
De kerk is gebouwd in de romaanse stijl. In de periode 1886-1916 is de kerk gerestaureerd.
Het Mariabeeld kent een bewogen geschiedenis. Het houten beeld is van Duitse makelij en vervaardigd rond 1410. Het is een voorstelling van de “Mooie Madonna”. Nicolas de Harlay (1400-?), ook genoemd Nikolaus van Harlaer, schenkt het in 1470 aan de paters minderbroeders, die grote Mariavereerders zijn. Hij doet dit, op latere leeftijd, bij de intrede bij de broeders.
Aan het eind van de 17e eeuw ontvangt het beeld de naam “Sterre der Zee” (Stella Maris); een oude eretitel voor Maria.
Gedurende oorlogen en anti-katholieke bezetters is het Mariabeeld in veiligheid gebracht. Het heeft onder meer bescherming gekend bij de zusters in Wyck, het klooster Slavante op de Sint-Pietersberg en in het klooster van de minderbroeders te Tongeren. Na verscheidene omzwervingen komt het beeld in 1837 terug in Maastricht en wordt in de Onze Lieve Vrouwekerk geplaatst.
Het Mariabeeld heeft eerder in het noordertransept van de basiliek gestaan. In 1903 is het verplaatst naar de Mérode-kapel, waar het nog steeds is te bewonderen. Het beeld staat op een neogotisch altaar en is steeds omgeven door bloemen en kaarsen. Het altaarretabel is in 1904 gemaakt door het Atelier Langenberg uit Goch. Het geeft weer annunciatie, aanbidding door herders, aanbidding door koningen en kroning van Maria. Aan de zijwanden van de kapel zijn ex voto’s bevestigd.
In 1906 is uit twee broederschappen ontstaan de Broederschap van Onze Lieve Vrouw. Sinds 1938 is de officiële naam de Broederschap van Onze Lieve Vrouw, Sterre der Zee. Deze organisatie bevordert de Mariadevotie. Tijdens processies begeleiden de leden van de broederschap het Mariabeeld.
Op 15 augustus 1912 is het beeld van Onze-Lieve-Vrouw, Sterre der Zee gekroond door Josephus Hubertus Drehmanns (1843-1913), bisschop van Roermond in de periode 1900-1913. Het beeld is gekroond met de toestemming van paus Pius X (1903-1914), Giuseppe Melchiorre Sarto (1835-1914).
In 1960 komen de gebrandschilderde glas-in-loodramen in de Merodekapel. Deze zijn het werk van Franciscus, Gerardus, Antonius (Frans) Slijpen (1923-1994) uit Maastricht. Hij is een veelzijdig kunstenaar, namelijk beeldhouwer, docent, glazenier, mozaïekmaker en schilder.
Het Mariabeeld in de Mérodekapel heeft een garderobe van verscheidene mantels. De rode mantel is in 1976 bekostigd uit giften van Maastrichtenaren. Op 2 februari 1978 is deze mantel aan de Sterre der Zee aangeboden.
BEDEVAARTSOORD
De basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopneming is een grote, romaanse kerk. Het godshuis is vermeld op de lijst van rijksmonumenten. De huidige kerk is de Rooms-Katholieke parochiekerk en voorheen de kapittelkerk. In het grote kerkgebouw bevinden zich twee crypten en een uitgebreide schatkamer.
In Maastricht is het op 10 oktober de feestdag van Onze-Lieve-Vrouw Sterre der Zee.
In de Mérodekapel staat een bank voor het beeld, waarop bezoekers kunnen zitten, knielen en bidden. In deze kapel staat het beeld van de Sterre der Zee. Gedurende het jaar wordt het met verschillende mantels bekleed. Hier zijn altijd mensen en steeds branden er kaarsen.
De statiemantel uit 1704 van Onze-Lieve-Vrouw Sterre der Zee is van rood fluweel. De mantel bestaat uit vier losse delen. Het rugpand is versierd met borduurwerk in zilverdraad van bloemslingers. De zijkanten van de mantel hebben vier zeskantige sterren en vier Franse lelies. De zoom is van goudgalon en deze lint is opvallend aangebracht. De dubbele voorpanden hebben bloemslingers van zilverdraad. Het zijpand kent een opening voor de armpjes van het kind. De kraag heeft de vorm van een halve maan.
De kapel en de basiliek zijn dagelijks geopend.
BEREIKBAARHEID
In het centrum van Maastricht staat de basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopneming aan het Onze-Lieve-Vrouweplein 9. De basiliek is gelegen tussen de rivier de Maas en het Vrijthof.
Op www.sterre-der-zee.nl is actuele informatie te vinden.
BELEVING
Voor de kapel van Sterre der Zee nodigt de poort uit naar binnen te komen. In de boog boven de hoge toegang staat de tekst “gaat hier niet voorbij zonder te zeggen AVE MARIA”. Dat doe ik dan ook.
Bij de ingang van de basiliek is er de kapel Sterre der Zee. Deze kapel trekt dagelijks veel bezoekers en worden er honderden kaarsen aangestoken bij het indrukwekkende Mariabeeld. Vandaag ben ik bij het Mariabeeld. Steek enkele kaarsjes aan en met moeite vind ik er plaats voor. Wat branden hier vele kaarsen bij Maria.
De staande Maria draagt het Kind op de linkerarm. Ik verneem, dat het Kind in de oorspronkelijke situatie ongekleed is. Het reikt de hand naar een vrucht, die Maria in de rechterhand heeft. Maria en Kind zijn gedurende het jaar anders gekleed.
Na het bezoek aan Onze-Lieve-Vrouw ga ik de basiliek uit en kom in de gang naar de schatkamer. Daar worden devotionalia verkocht. Hier is het wat kopen voor goede mensen uit mijn vriendenkring.
Daarna ga ik de basiliek verder in en zie onder andere een groot beeld van een strijdlustige Sint-Nicolaas. Met een bezoek aan het museum van de schatkamer besluit ik mijn rondgang in dit mooie gebouw. Bij een bezoek aan Maastricht zijn kapel en basiliek zeker te bekijken.
OMGEVING
In Maastricht ligt naast de Matthiaskerk, aan de Boschstraat 99, de kapel Maagd der Armen en deze heeft een directe relatie met de Belgische bedevaartplaats Banneux. In 1952 komt de eerste Banneuxkapel aan de Boschstraat te Maastricht. Het ontwerp van de kapel is van architect Alphons Jean Nicolas Boosten (1893-1951) uit Maastricht. Het initiatief is een blijk van toewijding aan de verschijningen van Onze-Lieve-Vrouw te Banneux in 1933. Op 15 augustus 1952 wordt de kapel ingezegend door Joseph Hubert Guillaume Lemmens (1884-1960), bisschop van Roermond (1932-1957). Vanaf die dag wordt de boodschap van Maria in Banneux ook in het centrum van Maastricht uitgedragen.
In 1994 is de kapel vernield door vandalen. Het duurt enige jaren voordat de kapel is hersteld en in de bekende luister is hersteld. Op 1 april 2008 is de ruimte opnieuw ingezegend. Dit gebeurt nadat de beeltenis van Maria op dezelfde dag te Banneux is gewijd.
Jaarlijks bezoeken tienduizenden de Mariakapel, die een parel is in het centrum van de stad.
Bewoners van de Boschstraat hebben een Mariabeeld van de verschijningen in Banneux, met daaronder een plaquette, bevestigd met de tekst “geplaatst uit dankbaarheid door de Boschstraat bewoners 8-9-1946”. Het is een gedachtenis uit dankbaarheid aan Maria voor het leed dat de bewoners is bespaard tijdens de Tweede Wereldoorlog in dit deel van het zuiden van Limburg.
Een Mariabeeldje siert in een nis op de hoek van de Mariastraat /Merriejestraot bij een tweetalig straatnaambord. Het is een verwijzing naar de vroegere kapel van Maria Ten Oever”.
In de nabijheid van Maastricht zijn zeker Valkenburg en Luik het bezoeken waard.
Geplaatst: 6 juli 2022
Laatst gewijzigd: 23 december 2022
~~~
RENKUM
GESCHIEDENIS
In het centrum van het Gelderse Renkum staat de kerk van Onze-Lieve-Vrouw ten Hemelopneming. Het is een driebeukige, neogotische kerk, die door architect Joseph Cuypers (1861-1949) is ontworpen. De kerk is gebouwd in 1922 en een jaar later is het godshuis ingezegend en in gebruik genomen. In dit gebouw staat het beeld van Maria van Renkum. Deze beeltenis bevindt zich op het altaar van de westelijke zijbeuk. Het beeld is gemaakt van eikenhout en is gepolychromeerd. De hoogte van het Mariabeeld is 63 centimeter. Onze-Lieve-Vrouw zit op een bankje, draagt een goudkleurige kroon en een witte hoofddoek. De kleine Jezus houdt deze doek vast.
Het Mariabeeld kent een eeuwenoude historie en deze gaat terug naar het jaar 1380. Het houten beeld van Maria van Renkum staat dan in een kapel, nabij Renkum. Onze-Lieve-Vrouw heeft het Kind Jezus op de arm. De beeltenis wordt genoemd “Onze-Lieve-Vrouw van de Capellen”. Het beeld geniet grote bekendheid, dit komt vooral door de mirakelen die zich hier hebben voorgedaan. Vele pelgrims brengen een bezoek aan het Mariabeeld. Een bekende bezoekster is Maria van Gelre (1380-1429), hertogin van Gelre. In het begin van de 15e eeuw is zij de eerste pelgrim van naam. Maria van Gelre is in Frankrijk geboren als Marie d’Hacourt en is een nicht van de Franse koning Karel VI (1368-1422). Marie wordt uitgehuwelijkt aan de hertog van Gelre, Reinald/Reinoud IV van Gelre (1365-1423). De hertogin laat in 1415 een gebedenboek maken, dat een meesterwerk uit de 15e eeuw is geworden.
Naar Renkum zijn ook “strafbedevaarten” gehouden. Pelgrims zijn hierheen gestuurd als straf voor een begane misdaad.
Renkum is al vele eeuwen een katholieke plaats, want in de 9e eeuw heeft er al een kapel gestaan. Een andere kapel is gebouwd in 1183. In 1405 is naast de kapel een klooster van de zusters augustinessen gebouwd om de vele pelgrims te ontvangen. Tijdens de Reformatie is het klooster vernield en in 1710 is het afgebroken. Echter, het Mariabeeld is tijdig in veiligheid gebracht door de kloosterzusters. Ongeveer 350 jaar verblijft het beeld in onder meer Arnhem en Utrecht. In 1928 komt het beeld terug in Renkum en wordt geplaatst in de katholieke kerk. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is het Mariabeeld tijdelijk in Ede verstopt voor de bezetter. Het Mariabeeld is op de lijst van nationaal erfgoed geplaatst.
In 1925 is een processiepark, achter de kerk, aangelegd. In de loop van de jaren raakt het park in verval. In 2012 is een nieuw bedevaartspark gerealiseerd met de naam “Rosarium Mariae”.
In 2020 is de kerk van Onze-Lieve-Vrouw ten Hemelopneming verkozen tot meest gastvrije kerk van Oost-Nederland.
De kerk, die een gemeentelijk monument is, wordt met sluiting bedreigd. De Stichting Maria van Renkum probeert de kerk te redden.
BEDEVAARTSOORD
In een kapel van de kerk van Onze Lieve Vrouw Ten Hemelopneming staat het veel vereerde Mariabeeld, dat vele eeuwen geschiedenis heeft geschreven. Een rondgang in de kerk laat vele bijzonderheden zien. Dit godshuis bezoeken is een aanrader!
Het Rosarium Mariae biedt bezoekers een mooie gelegenheid te genieten van de pracht van het park.
De kerk is een gemeentelijk monument.
BEREIKBAARHEID
De kerk Onze Lieve Vrouw Ten Hemelopneming staat aan de Utrechtseweg 153, 6871 DP Renkum.
Op www.mariavanrenkum.nl is actuele informatie te vinden.
BELEVING
Als ik in de kerk kom, ga ik meteen naar voren om het befaamde Mariabeeld van dichtbij te groeten. Dit is het Mariabeeld met een lange geschiedenis. Al in 1380 heeft het in een kapel gestaan. Dit is het moment om hier in gedachten bij Maria te zijn. Ik krijg beelden van enkele eeuwen Reformatie, dat de beeltenis op enkele plaatsen in veiligheid is gebracht. Gelukkig is het Mariabeeld weer terug in Renkum gekomen. Ik verneem dat dit in 1928 is gebeurd. Nu heeft het een opvallende plaats in deze kerk. In de kerk is meer te zien dan het Mariabeeld, zoals beelden, schilderingen en de bijzondere bouwstijl. De kerk is een juweel in de regio.
Tot besluit maak ik een wandeling in het Rosarium Mariae. Wat is dit een mooi Mariapark!
Geplaatst: 8 juli 2022
~~~
ROERMOND
GESCHIEDENIS
In 1607 komt er weer een kapel op de zandheuvel. Het aantal gelovigen neemt toe en het gebouw wordt snel te klein. In 1610 verrijst een grotere kapel en dit op initiatief van Petrus Pollius, die de Roermondse vicaris-generaal is van 1609 tot 1611. Hij legt ook de eerste steen. De kapel is in 1613 voltooid. De devotie voor Onze-Lieve-Vrouw in ’t Zand neemt nog meer toe en hierdoor wordt de kapel vergroot in 1684 en nogmaals in 1689.
Tijdens de 80-jarige oorlog (1568-1648) wordt in 1578 de kapel afgebroken. De Spanjaarden vinden dat de Staatse militairen van Willem van Oranje zich er dan niet meer kunnen verschansen. Dit gebeurt tijdens het Beleg van Roermond (1577-1578).
In 1797, tijdens de Franse overheersing, wordt de kapel gesloten. Vijf jaar later, in 1802, wordt de Mariakapel heropend.
In 1862 besluit Monseigneur Joannes Paredis (1795-1886), de bisschop van Roermond, de kapel toe te vertrouwen aan de Paters Redemptoristen. Dit is een grote stimulans voor het godshuis, omdat deze paters een sterke devotie voor Maria hebben. Later gaat het eigendom van de kapel over naar het parochiebestuur. In 1866 wordt het huidige Mariabeeldje, dat rond 1500 is gemaakt door een houtsnijdersgilde uit Mechelen, gerestaureerd en van polychromie ontdaan. Hierdoor worden de bonte kleuren van het beeldje verwijderd. In dat jaar wordt ook de kapel verbouwd, vergroot en verbeterd. Er komt een processiegang tussen kapel en klooster. In 1877 is de beeltenis van Maria en de kleine Jezus gekroond door de Roermondse bisschop Joannes Paredis (1795-1886). Dit gebeurt met twee gouden kroontjes, bezet met parels en diamanten. De kroning zorgt voor de nodige publiciteit en daardoor neemt het aantal bedevaartgangers nog verder toe. De kapel wordt weer te klein om de zeer talrijke pelgrims te kunnen ontvangen. Er komt een nieuwe kapel …
De eerste steen van de huidige Kapel van Onze-Lieve-Vrouw in ’t Zand wordt gelegd in 1895. Dit gebeurt door de bisschop van Roermond; Franciscus Boermans (1815-1900). De initiatiefnemer en stimulator van de nieuwe kapel is Pater J. Lohmeijer (1855-1917). De bouw van de kapel is ontworpen door architect Johan Kayser (1842-1917); een leerling van Pierre Cuypers (1827-1921). Deze kapel is vrijwel geheel in neogotische stijl opgetrokken. In 1896 wordt de kapel ingezegend.
In 1921 treft een zware najaarsstorm de kapeltoren en deze moet worden afgebroken. Drie jaar later is de kapel weer een toren rijk. Dit is de huidige toren, die ontworpen is door de Roermondse architect Caspar Franssen (1860-1932); ook een leerling van Pierre Cuypers.
In 1940 brengt een novemberstorm weer schade aan de kapel toe. In dat jaar wordt de kapel verkocht door het kerkbestuur van Sint-Christoffel aan de Redemptoristen; de orde van de Allerheiligste Verlosser (Redemptor).
Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) loopt de kapel oorlogsschade op. Dit gebeurt in januari 1945, vlak vóór de bevrijding van Roermond. Het dak wordt door Duitse granaten vernield en ook het interieur van de kapel wordt vernietigd door het oorlogsgeweld. In 1947 is de kapel hersteld.
In 1954 is de Mariatroon gemaakt door de Gebroeders Brom uit Utrecht. Hierin staat het miraculeuze Mariabeeldje.
In 1987/1988 wordt de kapel gerestaureerd en geïnnoveerd. Helaas richt in 1990 een storm weer schade aan. In 1992 lijdt de kapel opnieuw schade en de oorzaak is nu een nachtelijke aardbeving. Het restauratie werk wordt uitgevoerd door de firma Schoonekamp uit Amsterdam en is in 1994 klaar.
BEDEVAARTSOORD
In de Kapel Onze-Lieve-Vrouw in ’t Zand is de triomfboog opvallend én indrukwekkend. Deze boog is 1904/1905 geschilderd door Albin Windhausen (1863-1946) naar schetsen van de befaamde, Roermondse architect Pierre Cuypers (1827-1921) en Pater Jan Kronenburg (1853-1940), rector van de Kapel Onze-Lieve-Vrouw in ’t Zand.
De kapel laat beeldhouw- en houtsnijwerken zien van kunstenaars, als Jos Thissen (1840-1920) en Hermanus te Riele (1842-1922), die in 1897 het triomfkruis en preekstoel heeft gemaakt. De kruiswegstaties zijn geschilderd op koper en zijn het werk van de Duitse schilder Albin Windhausen (1863-1946).
De grote, gebrandschilderde ramen uit 1896, 1897, 1904 en 1990-1992 zijn ontworpen en gemaakt door onder meer Frans Nicolas (1855-1939), Eugène Laudy (1921-1995) en Atelier Flos uit Steyl. Het altaar van Sint-Jozef getuigt van mooi houtsnijwerk. Het is in 1898 gemaakt door Jos Thissen (1840-1920).
Het beeldje van Onze-Lieve-Vrouw in ’t Zand staat in het kapelletje van de kapel. Maria is omgeven door een stralenkrans met 13 lichtjes. Deze 35 centimeter hoge beeltenis is bekend geworden door gebedsverhoringen. Het is dan ook een wonderdadig beeld. Al eeuwen gaan mensen naar de kapel om te bidden bij Maria en hun dankbaarheid aan Haar te uiten. Dit bewijzen de meer dan 7.000 devotietegels aan de wanden van de processiegang tussen de kapel en het voormalige kloostergebouw. Met de tegeltjes aanbrengen is begonnen in 1927.
Het kapelletje in de grote kapel dateert uit 1878. Naast het beeldje ligt de put, waaruit ooit het beeldje is opgehaald. De achterwand laat een mozaïek zien met de kroning van Maria in de hemel. Dit mozaïek is in 1879 gemaakt door Luigi Solerti uit Innsbruck.
In de processiegang is ook een ruimte waar devotionalia te kop zijn. Boven de kranen in de processiegang is een schildering van Onze-Lieve-Vrouw in ’t Zand. Maria is er omringd door een tegeltablet waarop taferelen zijn verwerkt uit de geschiedenis van de kapel en het beeld. Bij de buitendeur van de processiegang, aan de zijde van de Parklaan, zijn stenen ingemetseld, welke verwijzen naar het verleden van de kapel. Deze processiegang is dagelijks geopend.
Bij de kapel, aan de Parklaan, ligt een Kruiswegpark, dat in de periode 1910-1920 is aangelegd. Een plan van Pierre Cuypers (1827-1921) ligt hieraan ten grondslag.
BEREIKBAARHEID
Roermond ligt in het midden van de provincie Limburg, nabij de autoweg Eindhoven-Maastricht. De Kapel van Onze-Lieve-Vrouw in ’t Zand ligt buiten het centrum van de stad en wel aan de Kapellerlaan en Parklaan.
Op de webstek www.kapelinhetzand.nl is de nodige informatie te vinden.
BELEVING
De Roermondse Kapel in ’t Zand is voor mij een bedevaartplaats om graag te verblijven. De geschiedenis van de kapel vertelt veel, in de kapel is heel wat te zien en er heerst een innemende sfeer om er te zijn, te bidden en te denken.
De kapel heeft mooie, gebrandschilderde ramen, een indrukwekkende triomfboog en nog veel meer om te laten bewonderen. Wat mij het meest treft, is het genadebeeld. Hiernaar kan ik lang kijken. Ik zie de stralenkrans en tel 13 lichtjes.
Vlakbij het beeld ligt de put, waaruit de beeltenis van Maria is opgehaald. Tegen de wand is een groot mozaïek aangebracht, waarop de kroning van Maria in de hemel is uitgebeeld.
In de processiegang raak ik onder de indruk van de duizenden votieftegels. Ik verneem dat er ruim zevenduizend tegeltjes aan de muren zijn bevestigd. Wat zijn dit vele uitingen van pelgrims om hun dank aan Maria te tonen.
In de processiegang zijn de gebrandschilderde ramen zeker het bewonderen waard. Wat wordt hier veel van de geschiedenis van de kapel duidelijk gemaakt. Halverweg de processiegang kom ik bij kranen. Hier is de plaats om water uit de put te halen. Aan dit water kennen bedevaartgangers veel waarde toe. Boven de kranen zie ik een schildering van Onze-Lieve-Vrouw in ’t Zand. Dit kunstwerk is omringd door een tegeltableau met taferelen van de geschiedenis van dit Nederlandse bedevaartsoord.
In de kapel tref ik de tekst aan van het gebed tot Onze-Lieve-Vrouw in ’t Zand, Hulp van de Christenen. De tekst luidt:
“Onze-Lieve-Vrouw in ’t Zand,
in Uw goedheid
helpt U allen die naar U toe komen.
Veel mensen hebben U om hulp gevraagd.
Ze hebben U aangeroepen
in tijden van nood en ellende,
toen de stad werd geteisterd door de oorlog,
bedreigd door brand of overstromingen.
In Uw Kapel hebben zij om hulp gevraagd
en zij hebben verhoring gevonden.
Ik vraag U daarom:
wees ook nu
een steun en toeverlaat
voor allen die het nodig hebben.
Maria, bid voor mij.”
Geplaatst 8 augustus 2020
~~~
‘s-HERTOGENBOSCH
GESCHIEDENIS
Rond 1220 wordt met de bouw van de romaanse kerk van Sint-Jan begonnen. Van dit werk resteert de onderbouw van de toren. In 1350 starten de bouwactiviteiten van de huidige kerk op de plaats van de vorige. De bedevaartplaats ‘s-Hertogenbosch ontstaat door het beeld van de Zoete Lieve Vrouw. Deze beeltenis dateert uit de 13e eeuw en staat sinds het jaar 1380 centraal in de Sint-Jan. De historie vertelt …
In 1380 wordt een oud Mariabeeld gevonden, dat wat is gehavend en door velen als minder mooi wordt gezien. Mensen hebben geen goed gevoel bij het weinig aantrekkelijke beeld. Echter, Maria verschijnt in de dromen van mensen, die zeggen dat het beeld lelijk is. Hierdoor tonen mensen berouw van hun uitspraken. Het Mariabeeld is van eikenhout en dateert uit de periode 1270-1310. Een legende verhaalt, dat een vrouw het beeld bespot, vervolgens valt zij en dan kan zij zich niet meer bewegen. Na dit voorval houden mensen zich nog meer in om wat negatiefs over het beeld te zeggen. Vervolgens wordt de beeltenis van Maria gerestaureerd en krijgt het een opvallende plaats in de Sint-Jan.
In 1383 vinden wonderen plaats. Een man heeft al anderhalf jaar een heel slecht zicht.Hij belooft in 1382 op bedevaart te gaan naar Maria in ‘s-Hertogenbosch. In 1383 komt hij bij het beeld van Onze-Lieve-Vrouw, bidt tot Haar en verzoekt dat zijn ogen weer beter worden. Even later ziet hij weer als vanouds. Een ander wonder gaat over een vrouw die al zes weken lijdt aan hevige pijn in een van de benen. Deze verlamde vrouw krijgt een droom, waarin Maria haar opdraagt een wassen been naar het beeld in de Sint-Jan te brengen. Deze vrouw voert de opdracht uit en legt het wassen been op de aangewezen plaats in de kerk. Hierna geneest de vrouw meteen. Door dit wonder wordt de beeltenis van Maria een mirakelbeeld. Dit Mariabeeld ontvangt de naam Zoete Lieve Vrouw en wordt ook genoemd Zoete Moeder.
In het Mirakelboek van de Zoete Lieve Vrouw worden de vele wonderen belicht uit de periode 1381-1603. In dit boek zijn bijna 500 wonderen opgetekend.
Een andere legende gaat over het verdwijnen van de pest … In de 14e eeuw heeft de dodelijke pest al veel slachtoffers gemaakt en de mensen zijn bang besmet te raken door de pandemie. Velen zijn ziek door besmetting en dan is de dood nabij. Op een nacht wandelt Onze-Lieve-Vrouw door de straten van de stad. Het weer is niet uitnodigend om te wandelen, want de wind gaat hevig tekeer. De volgende ochtend is een groot mirakel gebeurd, want iedereen die in de straten woont, waardoor Maria is gegaan, blijkt genezen. Uit dankbaarheid aan Onze-Lieve-Vrouw komt er een jaarlijkse ommegang, die nog steeds door het centrum van de stad trekt.
In de tijd van het ontstaan van het mirakelbeeld wordt de Broederschap van Onze Lieve Vrouw van Den Bosch opgericht. Het doel van deze organisatie is het bevorderen van de verering van Maria. In de 14e eeuw is een “beweeg”, ofwel bedevaart, ontstaan in het centrum van de stad met in het rondgaan het beeld van de Zoete Lieve Vrouw als centraal onderdeel van de stoet. Echter, het voortbestaan van het broederschap wordt bedreigd in 1629, als de overheersing van de protestanten toeneemt en de katholieken hun godsdienst niet meer in het openbaar mogen belijden. De broederschap moet de activiteiten beëindigen en kan pas in 1836 de werkzaamheden weer oppakken. De bidtocht uit dank aan Maria voor het verdrijven van de pestbestaan nog steeds. De dankstoet vertrekt en eindigt in de Sint-Jan.
Na de belegering en val van ‘s-Hertogenbosch in 1629 door protestantse soldaten onder leiding van stadhouder, prins van Oranje en admiraal-generaal Frederik Hendrik van Oranje (1584-1647), wordt het mirakelbeeld gered. De beeltenis verdwijnt uit de Sint-Jan en wordt naar Brussel gebracht om het daar veilig te bewaren. Echter, het beeld blijft maar liefst meer dan 2 eeuwen in Brussel. Pas in 1853 wordt het beeld van Onze Lieve Vrouw van Den Bosch terug naar ‘s-Hertogenbosch gebracht. Hiertoe heeft de broederschap zich langdurig ingezet.
De geschiedenis van de Sint-Jan is ook bewogen. In 1561 wordt de Sint-Jan bisschopskerk en een grote brand teistert de kerk in 1584. De katholieken worden in 1629 uit de Sint-Jan verdreven door de protestanten en 180 jaar fungeert de Sint-Jan als hervormde kerk. Door toedoen van de Franse keizer Napoleon komt de kerk in 1810 weer in katholieke handen. De kerk ontvangt in 1929 de eretitel basiliek en paus Johannes Paulus II, kerkvader van 1978 tot in 2005, bezoekt de Sint-Jan in 1985. Gedurende vele jaren jaren is de Sint-Jan in restauratie; dit komt door herstel wegens branden en door de slijtage van het oude gebouw. De Sint-Jan is de Brabantse parel van gotische bouwkunst en met het beeld van de Zoete-Lieve-Vrouw en de beeltenissen van honderden heiligen is de kerk een bedevaartsoord geworden. Het is een monument van nationale status.
Het Mariabeeld in de Sint-Jan overleeft branden, oorlogen en twisten. Het staat nog steeds in de Mariakapel, waar dagelijks velen een kaarsje aansteken en zich in gebeden tot de Zoete Lieve Vrouw wenden.
BEDEVAARTSOORD
De Sint-Janskathedraal is een gigantisch bouwwerk en is vanaf grote afstand te zien. Het gebouw heeft een lengte van 115 meter en is 62 meter breed. De torenspits reikt tot 73 meter. In en buiten de kathedraal zijn honderden beelden te zien. In de kerk liggen meer dan 500 grafzerken.
Elke dag komen vele bezoekers in de kathedraal bij Maria op bezoek. Bij de Zoete Moeder wordt veel gebeden en heel wat lichtjes worden er aangestoken. Steeds verkeert de kapel, waar de beeltenis van Maria staat, in een feestelijke sfeer. Deze kapel wordt onderhouden en versierd door leden van de Broederschap van Onze Lieve Vrouw van Den Bosch.
De organisatie van de kathedraal is in handen van de plebaan. Dit is de pastor die in naam van de bisschop de kerk bestuurt.
In de kerstperiode is in de kathedraal een uitgebreide kerstgroep met kerststal te bezoeken. De voorbereidingen ervan nemen weken in beslag en daarna komen er duizenden de bijzondere kersttaferelen bewonderen.
De kathedraal is vrij toegankelijk voor bezoekers en dat gedurende alle dagen van het jaar. Dagelijks zijn er vieringen in de kerk. Deze bedevaartplaats is het drukst bezochte Mariaoord in Nederlanden jaarlijks komen duizenden het beeld van de Zoete Lieve Vrouw in de Mariakapel groeten.
BEREIKBAARHEID
De Sint-Janskathedraal ligt in het centrum van ‘s-Hertogenbosch.
Het adres van de ledenadministratie van de Broederschap van Onze Lieve Vrouw van Den Bosch is Choorstraat 1, 5211KZ ‘s-Hertogenbosch.
Op www.sintjan.nl is actuele info te vinden.
BELEVING
In de kapel van de Zoete Lieve Vrouw van Den Bosch sta ik voor het Mariabeeld, dat sedert de 14e eeuw geschiedenis schrijft. Hier komen dagelijks vele mensen op bezoek. Zij zijn er om te bidden, een kaars aan te steken, te genieten van de schoonheid van de kapel en onder de indruk te raken van het bijzonder innemende mirakelbeeld, dat door bloemen is omgeven. Vlakbij het Mariabeeld ligt het dikke Mirakelboek.
In de kapel verneem ik dat bij de Broederschap van Onze Lieve Vrouw van Den Bosch begunstigers van harte welkom zijn. De leden van deze organisatie zorgen voor de kapel en ontplooien activiteiten.
De tekst van het gebed van de Kapel van de Zoete Lieve Vrouw van Den Bosch raakt me. Het begint met …
“Heilige Maria, Moeder van de Heer en Zoete Lieve Vrouw van deze stad, in het heiligdom dank ik God omwille van U, want velen hebben hier de kracht van Uw gebed ondervonden.”
Tot besluit breng ik een bezoek aan de winkel met devotionalia. Wat is daar veel keus …
Elk jaar is er in de basiliek een uitgebreide kerststal met vele taferelen, waaronder de aankondiging van de engel aan Maria, de pasgeboren Jezus met Maria en Jozef en bezoek aan het jonge kind. Meer dan 100 afbeeldingen zijn gemaakt om de kerststal uniek in Nederland te maken.
Meermaals per jaar bezoek ik de basiliek om bij Maria te bidden en er een kaarsje aan te steken. De Zoete Lieve Vrouw van Den Bosch heeft een uitgebreide garderobe, want gedurende het jaar wisselt Zij van kleding.
De Sint-Jan bezoeken doet mij rust vinden, sfeer proeven en de vele kunstuitingen bewonderen.
Geplaatst: 21 december 2021
Laatst gewijzigd: 15 maart 2023
~~~
TIENRAY
GESCHIEDENIS
Tienray, gelegen in de provincie Limburg en behorend tot de gemeente Horst aan de Maas. Sinds 1879 heeft het de eretitel “Klein Lourdes”. Deze bedevaartplaats heeft een lange geschiedenis …
Bodemonderzoek heeft aangetoond dat al 5000 jaar vóór Christus mensen in deze streek hebben gewoond. De kerk Onze-Lieve-Vrouw-Troosteres-der-Bedrukten staat op de plaats waar zich in de 13e eeuw een kapel bevond. Het bedevaartsoord wordt al vermeld in het jaar 1440. In 1442 is er een kapel, want in een Mariaklokje is dat jaartal gegraveerd. In 1485 wordt een nieuwe Mariakapel gebouwd.
In de kerk staat een Mariabeeld van eeuwen terug. Opgravingen in 1944, na verwoesting van de kerk door oorlogsgeweld, hebben restanten opgeleverd van een kleine kapel, die in de 13e eeuw is gebouwd. Deze kapel is enkele keren door vandalen verwoest, namelijk in de 16e en 17e eeuw. Dat was de tijd van de Reformatie, dat protestanten katholieke kapellen, kerken en beelden vernielden. De heersende protestanten hebben er ook voor gezorgd dat het pelgrims moeilijk is gemaakt Maria in Tienray te bezoeken. Na deze roerige jaren leeft de bedevaart weer op en later in de 17e eeuw en 18e eeuw is de Mariaverering groot.
In 1874 wilde de toenmalige pastoor in Tienray Johannes Baptist Hubertus Maessen (1825-1909), die er van 1874 tot in 1909 geestelijke was, dat Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes zou worden vereerd in Tienray.
Vanaf 1875 wordt het weer toegestaan Maria in Tienray te vereren. Hierna ontstaat de naam “Klein Lourdes”, want de paus van Rome, Pius IX (1846-1878), geboren als Giovanni Maria Mastai-Ferretti (1792-1878), heeft in 1877 toestemming gegeven om in Tienray het bedevaartsoord Klein Lourdes te realiseren. Echter, de bestaande kapel bleek hiertoe te klein. In 1877 is een grote kerk gebouwd naar een idee van architect Johannes Kayser (1842-1917) uit Venlo, die vele kerken, kloosters en scholen heeft ontworpen. Door het grotere gebouw kunnen vele pelgrims worden ontvangen.
Het houten Mariabeeld is 98 centimeter hoog en heeft een opvallende plaats in de kerk. Op het voetstuk staat de tekst “Genadebeeld sedert 1440 op deze plaats verkeerd”. In 1886 is het beeld gepolychromeerd door Jozef (Josephus Matheus Hubertus) Thissen (1840-1920) uit Roermond.
De Kiosk voor devotionalia staat aan de Kloosterstraat 3 en is in 1908 gebouwd. Het nabij gelegen missieklooster “Sint-Joseph” van de missiezusters van het Kostbaar Bloed is gebouwd in 1909.
In 1913 zijn de eerste staties aangelegd in het Kruiswegpark. De kapelletjes zijn ontwerpen van de Limburgse architect Caspar (Caspar Johannes Hubertus) Franssen (1860-1932). Deze zijn gemaakt van gekleurde bakstenen en bestaan uit een statie met reliëf. Het Kruiswegpark is later uitgebreid.
In 1925 heeft paus Pius XI (1922-1939), geboren als Ambrogio Damiano Achille Ratti (1857-1939), aan Tienray toestemming gegeven om ook Bernadette Soubirous, de zieneres van Maria in het Franse Lourdes, in het openbaar te vereren en haar beeltenis te plaatsen. In 1931 maakt Joep (Joseph Alphons Maria) Thissen (1919-2010) een beeld van Bernadette als non.
In 1944 wordt de kerk verwoest door oorlogsgeweld. Architect Martien (Martinus Hendrikus Josephus) van Beek (1896-1962) ontwerpt in 1946 een nieuwe kerk. De bouwpastoor is Jan (Jan Antoon Hubert) Dinckels (1886-1963), die pastoor in Tienray is van 1932 tot in 1955. Deze pastoor is een groot stimulator van bedevaarten naar Tienray. In 1950 wordt met de bouw van de kerk Onze-Lieve-Vrouw, Troosteres der bedrukten begonnen en twee later heeft de inwijding plaats. In 1956 is de toren gerealiseerd.
In de kerk staat een grote Lourdesgrot. Volgens een ontwerp van Peter Cruysberg (1917-1986) is deze gebouwd in 1982. De Lourdesgrot heeft een historie in Tienray. In 1885 is de eerste Lourdesgrot in de kerk gemaakt. Echter, in 1944 is de grot verwoest door geweld in de Tweede Wereldoorlog (1940-1945). In 1950 is een abstracte grot gebouwd, maar parochianen hebben deze niet gewaardeerd. Hun voorkeur ging uit naar een vrij getrouwe kopie van de echte grot in het Franse Lourdes. Het gevolg is dat een andere grot is gemaakt. Boven de grot staat “Lourdesgrot sedert 1888”.
BEDEVAARTSOORD
Een bord met de tekst “Klein Lourdes sinds 1877, bedevaartsoord sinds 1440” trekt meteen de aandacht van de bezoekers.
De kerk Onze-Lieve-Vrouw-Troosteres-der-Bedrukten staat opvallend centraal in Tienray. De kerk is gebouw in de periode 1950-1953. In de kerk, rechts van het priesterkoor, in een zijkapel, staat een grote Lourdesgrot.
Bij het Mariabeeld in de kerk staat “Genadebeeld sinds 1440 alhier vereerd”.
Achter de kerk ligt de voormalige devotionaliawinkel. Later is deze ruimte parochiezaal geworden. In de kerktuin staat ook een beeldengroep van witte natuursteen, die de Heilige Familie voorstelt. De kiosk met devotionalia ligt aan de Kloosterstaat 3.
De kruisweg begint in het park Over de Beek en gaat vervolgens verder in de Burgemeester van Berghstraat en de laatste staties bevinden zich achter de kerk. Het Kruiswegpark wordt onderhouden door vrijwilligers.
Kerk, Lourdesgrot en Genadebeeld zijn dagelijks toegankelijk voor het publiek.
De “Vrienden van Klein Lourdes” steunen en bouwen mee aan de toekomst van het bedevaartsoord in Tienray.
BEREIKBAARHEID
Klein Lourdes te Tienray ligt in de provincie Limburg, enkele kilometers boven Venlo en vlakbij de grens met Duitsland. Tienray behoort tot de gemeente Horst aan de Maas. Middenin het dorp staat de kerk Onze-Lieve-Vrouw-Troosteres-der-Bedrukten aan de Kloosterstraat 1.
Meer info is te vinden op www.kleinlourdes.nl en hier is ook de het nodige over de actualiteit te vinden.
BELEVING
Als ik de kerk nader valt me een wit Mariabeeld van natuursteen op, dat naast de kerk op een bakstenen sokkel staat. Ik lees de tekst “Onze Lieve Vrouw bid voor ons”. Dan is het de kerk bezoeken. Meteen zie ik de imposante Lourdesgrot. Is dit nu de grootste Lourdesgrot in een kerk in Nederland? Ik steek er een kaars aan en bid tot Maria. Ik dank haar dat de reis naar hier voorspoedig is verlopen.
Tegen de kerkmuur hangen ex-voto’s; het zijn getuigenissen van dankbaarheid aan Onze-Lieve-Vrouw. Even later bevind ik me bij het bijzondere Mariabeeld. Wat heeft deze beeltenis historie! Mijn rondgang in de kerk gaat verder en ik raak onder de indruk van het mooie godshuis.
Na het verlaten van de kerk ga ik het Processiepark in. Ik bekijk de staties van de kruisweg, die in het park Over de Beek begint, en een groot beeld van de Heilige Familie, dat pal achter de kerk staat.
Ik waan me hier in het Franse Lourdes, want daar ligt de plaats aan de rivier Gave de Pau en in Tienray is Klein Lourdes gelegen aan de Grote Molenbeek. De grote Lourdesgrot in de kerk beslaat heel wat meters en lijkt heel typerend op deze van het bedevaartsoord in Frankrijk. Het is net dat ik in het zuiden van Frankrijk ben. Is de bekende Grot uit Lourdes nu naar Tienray verplaatst? Hier wil ik nog eens terugkomen.
Geplaatst 24 november 2021
Laatst gewijzigd: 26 juli 2022
~~~
ZEGGE
GESCHIEDENIS
Na de Sint-Elisabethsvloed in 1421 is een Mariakapel door een schipper opgericht, zo vertelt de legende. Het doorvertelde verhaal zegt, dat het een dankkapel is voor de behouden thuiskomst van deze schipper. De kapel is al genoemd in 1459 en wel als “Capella S. Mariae noviter fundata”.
Later is een nieuwe kapel gebouwd, welke aan Maria Boodschap is toegewijd. Dit is in 1615 beschreven. Er zijn dan jaarlijks vele bedevaarten. Door de Reformatie is de kapel tientallen jaren dicht en is het toenmalige Mariabeeld verdwenen.
In 1810 is de kapel weer voor katholieken beschikbaar en de bedevaarten worden hervat. In 1922 is de kapel vervangen door het huidige gebouw. Het ontwerp is van J. van Groenendael uit Breda en voor de bouw heeft H. Nelissen uit Hoeven gezorgd.
BEDEVAARTSOORD
In de kapel zijn meer dan tien gebrandschilderde ramen aangebracht, welke de “Geheimen van de Rozenkrans” voorstellen. Ook is er een raam met Maria en Jezus te zien. In twee eikenhouten vitrinekasten hangen heel wat ex voto’s. Dit zijn getuigenissen van dank voor genezingen van mensen en dieren.
Op de muren zijn voorstellingen geschilderd, welke op de “Litanie van Loreto” zijn geïnspireerd.
Heel bijzonder is het miraculeus, gepolychromeerd houten Mariabeeld, dat uit de 17e eeuw dateert. Het snijwerk is typerend voor de renaissancetijd.
De kapel is het gehele jaar geopend en trekt ook buiten de druk bezochte meimaand veel bezoekers. In het bisdom Breda is de kapel in Zegge de enige officieel erkende bedevaartplaats.
De kapel en de hier tegenover liggende kerk Heilige Maria Boodschap zijn het bezoeken meer dan waard.
BEREIKBAARHEID
Zegge is een Brabants dorp in de gemeente Rucphen en is gelegen vlakbij de rijksweg A 58, tussen Breda en Roosendaal.
De kapel “Onze Lieve Vrouw van de Zeg” is gelegen aan de Onze Lieve Vrouwestraat, middenin het plaatsje en wel tegenover de parochiekerk Heilige Maria Boodschap.
BELEVING
In de kapel wordt mijn aandacht meteen getrokken door het Mariabeeld. Wat is het een bijzondere weergave van Maria met de kleine Jezus. Maria is opvallend levendig weergegeven en wel in een voorwaarts gaande houding. Zo heb ik Haar nog nooit afgebeeld gezien. Het Mariabeeld staat onder een grote, glazen stolp. Ik heb vernomen dat het beeld in de tweede helft van de 17e eeuw is gemaakt en menig gevaar van vernielers en dieven heeft getrotseerd. Wat is het waardevol dit beeld te mogen aanschouwen.
Ook de bijzonder treffende taferelen op de gebrandschilderde ramen houden langdurig mijn aandacht vast. Ook hier doet de inspiratiebron van de “Litanie van Loreto” van zich spreken.
Ex voto’s hangen er hier volop. De zilveren dankbetuigingen aan Maria zijn niet alleen van genezen mensen, maar ook van verschillende, herstelde dieren. Wat een uitingen van dank.
Vervolgens steek ik enkele kaarsen aan voor een zieke vriend en een goede vriendin. Ik neem plaats in de kapel. Enkele gebeden volgen en ik dank Maria voor deze bijzonder fijne ontmoeting.
Geplaatst 16 maart 2020
~~~
