MAASTRICHT
GESCHIEDENIS
De kerk is gebouwd in de romaanse stijl. In de periode 1886-1916 is de kerk gerestaureerd.
Het Mariabeeld Sterre der Zee kent een bewogen geschiedenis. Het houten beeld is van Duitse makelij en vervaardigd rond 1410. Het is een voorstelling van de “Mooie Madonna”. Nicolas de Harlay (±1372-1474), ook genoemd Nikolaus van Harlaer, schenkt het in 1470 aan de paters minderbroeders, die grote Mariavereerders zijn. Hij doet dit, op hoge leeftijd, bij de intrede bij de orde van de broeders te Maastricht.
Bij het beeld zijn talrijke wonderen gebeurd. In de tweede helft van de 16e eeuw geneest een stom en kreupel meisje, een ander meisje komt een dodelijke ziekte te boven, een kleuter is stom geboren en kan ineens spreken en een verlamde vrouw geneest volledig. Vele genezingen volgen in de eerste helft van de 16e eeuw.
Aan het eind van de 17e eeuw ontvangt het beeld de naam “Sterre der Zee” (Stella Maris); een oude eretitel voor Maria.
Gedurende oorlogen en anti-katholieke bezetters is het Mariabeeld in veiligheid gebracht. In 1639 worden de minderbroeders door de protestantse overheersers gedwongen Maastricht te verlaten. Het beeld heeft onder meer bescherming gekend bij de zusters in Wyck en het klooster Slavante op de Sint-Pietersberg. Het beeld komt ook in Visé bij de familie Libot en dat gebeurt in december 1639. Mevrouw Libot is zwaar ziek en als het beeld van Maria in huis komt, geneest zij meteen. In 1640 gaat het beeld naar het klooster van de minderbroeders te Tongeren en het blijft daar ruim 5 jaar verborgen. In 1646 vindt het beeld van Onze-Lieve-Vrouw een plaats in de kloosterkerk. Hier gebeuren ook wonderen bij het beeld.
Het beeld verhuist meermaals en komt in 1675 van Tongeren naar de Sint-Servaaskerk te Maastricht. Daarna wordt de beeltenis overgebracht naar de Sint-Jacobskapel, die dan op de hoek staat van de Sint-Jacobsstraat en de Bredestraat. De Sint-Jacobskapel wordt gesloopt in 1803. In 1678 nemen de protestanten weer het heft in handen in de stad. Het gevolg hiervan is dat de minderbroeders en het Mariabeeld verdwijnen. In 1680 komt het beeld weer terug en vindt het een plaats in de kapel aan de Sint-Pieterstraat. De volgende statie van het Mariabeeld is het nieuwe klooster van de minderbroeders te Maastricht.
In 1796 bepalen de Franse revolutionairen dat alle kerken en kloosters worden opgeheven. Het Mariabeeld is dan spoorloos, want het is in veiligheid gebracht. Op 31 maart 1804 komt het befaamde beeld in de kerk van de heilige Nicolaas te Maastricht.
Na verscheidene omzwervingen komt het beeld in 1837 terug in Maastricht en wordt in de Onze Lieve Vrouwekerk geplaatst.
Het Mariabeeld heeft eerder in het noordertransept van de basiliek gestaan. In 1903 is het verplaatst naar de Mérode-kapel, waar het nog steeds is te bewonderen. Het beeld staat op een neogotisch altaar en is steeds omgeven door bloemen en kaarsen. Het altaarretabel is in 1904 gemaakt door het Atelier Langenberg uit Goch. Het geeft weer annunciatie, aanbidding door herders, aanbidding door koningen en kroning van Maria. Aan de zijwanden van de kapel zijn ex voto’s bevestigd.
In 1906 is uit twee broederschappen ontstaan de Broederschap van Onze Lieve Vrouw. Sinds 1938 is de officiële naam de Broederschap van Onze Lieve Vrouw, Sterre der Zee. Deze organisatie bevordert de Mariadevotie. Tijdens processies begeleiden de leden van de broederschap het Mariabeeld.
Op 15 augustus 1912 is het beeld van Onze-Lieve-Vrouw, Sterre der Zee gekroond door Josephus Hubertus Drehmanns (1843-1913), bisschop van Roermond in de periode 1900-1913. Het beeld is gekroond met de toestemming van paus Pius X (1903-1914), Giuseppe Melchiorre Sarto (1835-1914).
In 1960 komen de gebrandschilderde glas-in-loodramen in de Merodekapel. Deze zijn het werk van Franciscus, Gerardus, Antonius (Frans) Slijpen (1923-1994) uit Maastricht. Hij is een veelzijdig kunstenaar, namelijk beeldhouwer, docent, glazenier, mozaïekmaker en schilder.
Het Mariabeeld in de Mérodekapel heeft een garderobe van verscheidene mantels. De rode mantel is in 1976 bekostigd uit giften van Maastrichtenaren. Op 2 februari 1978 is deze mantel aan de Sterre der Zee aangeboden.
BEDEVAARTSOORD
De basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopneming is een grote, romaanse kerk. Het godshuis is vermeld op de lijst van rijksmonumenten. De huidige kerk is de Rooms-Katholieke parochiekerk en voorheen de kapittelkerk. In het grote kerkgebouw bevinden zich twee crypten en een uitgebreide schatkamer.
In Maastricht is het op 10 oktober de feestdag van Onze-Lieve-Vrouw Sterre der Zee.
In de Mérodekapel staat een bank voor het beeld, waarop bezoekers kunnen zitten, knielen en bidden. In deze kapel staat het beeld van de Sterre der Zee. Gedurende het jaar wordt het met verschillende mantels bekleed. Hier zijn altijd mensen en steeds branden er kaarsen.
De statiemantel uit 1704 van Onze-Lieve-Vrouw Sterre der Zee is van rood fluweel. De mantel bestaat uit vier losse delen. Het rugpand is versierd met borduurwerk in zilverdraad van bloemslingers. De zijkanten van de mantel hebben vier zeskantige sterren en vier Franse lelies. De zoom is van goudgalon en deze lint is opvallend aangebracht. De dubbele voorpanden hebben bloemslingers van zilverdraad. Het zijpand kent een opening voor de armpjes van het kind. De kraag heeft de vorm van een halve maan.
Elk jaar wort op 10 oktober een processie gehouden met het beeld “Sterre der Zee”. De processie is immaterieel erfgoed vanaf Tweede Pinksterdag 2023.
De kapel en de basiliek zijn dagelijks geopend.
BEREIKBAARHEID
In het centrum van Maastricht staat de basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopneming aan het Onze-Lieve-Vrouweplein 9. De basiliek is gelegen tussen de rivier de Maas en het Vrijthof.
Op www.sterre-der-zee.nl is actuele informatie te vinden.
BELEVING
Voor de kapel van Sterre der Zee nodigt de poort uit naar binnen te komen. In de boog boven de hoge toegang staat de tekst “gaat hier niet voorbij zonder te zeggen AVE MARIA”. Dat doe ik dan ook.
Bij de ingang van de basiliek is er de kapel Sterre der Zee. Deze kapel trekt dagelijks veel bezoekers en worden er honderden kaarsen aangestoken bij het indrukwekkende Mariabeeld. Vandaag ben ik bij het Mariabeeld. Steek enkele kaarsjes aan en met moeite vind ik er plaats voor. Wat branden hier vele kaarsen bij Maria.
De staande Maria draagt het Kind op de linkerarm. Ik verneem, dat het Kind in de oorspronkelijke situatie ongekleed is. Het reikt de hand naar een vrucht, die Maria in de rechterhand heeft. Maria en Kind zijn gedurende het jaar anders gekleed.
Na het bezoek aan Onze-Lieve-Vrouw ga ik de basiliek uit en kom in de gang naar de schatkamer. Daar worden devotionalia verkocht. Hier is het wat kopen voor goede mensen uit mijn vriendenkring.
Daarna ga ik de basiliek verder in en zie onder andere een groot beeld van een strijdlustige Sint-Nicolaas. Met een bezoek aan het museum van de schatkamer besluit ik mijn rondgang in dit mooie gebouw. Bij een bezoek aan Maastricht zijn kapel en basiliek zeker te bekijken.
OMGEVING
In Maastricht ligt naast de Matthiaskerk, aan de Boschstraat 99, de kapel Maagd der Armen en deze heeft een directe relatie met de Belgische bedevaartplaats Banneux. In 1952 komt de eerste Banneuxkapel aan de Boschstraat te Maastricht. Het ontwerp van de kapel is van architect Alphons Jean Nicolas Boosten (1893-1951) uit Maastricht. Het initiatief is een blijk van toewijding aan de verschijningen van Onze-Lieve-Vrouw te Banneux in 1933. Op 15 augustus 1952 wordt de kapel ingezegend door Joseph Hubert Guillaume Lemmens (1884-1960), bisschop van Roermond (1932-1957). Vanaf die dag wordt de boodschap van Maria in Banneux ook in het centrum van Maastricht uitgedragen.
In 1994 is de kapel vernield door vandalen. Het duurt enige jaren voordat de kapel is hersteld en in de bekende luister is hersteld. Op 1 april 2008 is de ruimte opnieuw ingezegend. Dit gebeurt nadat de beeltenis van Maria op dezelfde dag te Banneux is gewijd.
Jaarlijks bezoeken tienduizenden de Mariakapel, die een parel is in het centrum van de stad.
Bewoners van de Boschstraat hebben een Mariabeeld van de verschijningen in Banneux, met daaronder een plaquette, bevestigd met de tekst “geplaatst uit dankbaarheid door de Boschstraat bewoners 8-9-1946”. Het is een gedachtenis uit dankbaarheid aan Maria voor het leed dat de bewoners is bespaard tijdens de Tweede Wereldoorlog in dit deel van het zuiden van Limburg.
Een Mariabeeldje siert in een nis op de hoek van de Mariastraat /Merriejestraot bij een tweetalig straatnaambord. Het is een verwijzing naar de vroegere kapel van Maria Ten Oever”.
In de nabijheid van Maastricht zijn zeker Valkenburg en Luik het bezoeken waard.
Geplaatst: 6 juli 2022
Laatst gewijzigd: 5 april 2024
~~~
