GESCHIEDENIS
In 836 wordt in Stavoren een klooster gesticht door de priester Odulphus (±775-±865). Hij wijdt de abdij toe aan de Moeder Gods. In 1132 wordt dit klooster overgedragen aan de Benedictijnen. In de Lieve-Vrouwe-Abdij staat een oud Mariabeeld en vele pelgrims komen bidden bij dit beeld. Maria is er gekleed in Friese klederdracht en zelfs met een Friese kap. Het Mariabeeld wordt ook genoemd de Friese Lieve Vrouw. In 1495 verhuizen de Benedictijner monniken van Stavoren naar Hemelum. Dit dorp ligt aan de rand van de Friese landstreek of gouw Sevenwouden. Het Mariabeeld verhuist mee en krijgt een centrale plaats in het klooster. Er wordt verteld dat het beeld nadien naar Bolsward is gegaan. Echter, een later gehouden onderzoek wijst uit dat dit niet klopt. In 1270 komen de Franciscanen van Hemelum naar Bolsward en stichten er een klooster. Ook hier staat een Mariabeeld. Dit klooster krijgt ook veel mensen op bezoek die het beeld willen groeten. Bolsward ligt centraler dan Hemelum en daardoor groeit deze plaats als centrum in de regio. In Bolsward neemt de belangstelling van bedevaartgangers voor het Mariabeeld toe. De eretitel Friese Lieve Vrouw wordt overgedragen van het Mariabeeld te Hemelum naar het beeld in Bolsward en dit met inbegrip van de toevoeging “Sevenwouden”.
In de 14e eeuw is aan de beeltenis van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden de titel Onze-Lieve-Vrouw van Friesland verbonden geraakt. Het benadrukken van de Friese identiteit heeft hieraan bijgedragen. In Bolsward is de eerste kapel voor Maria van Sevenwouden een houten kastje aan een muur. Later is er een overdekte kapel over een van de grachten gebouwd en is daarin het beeld geplaatst. Deze kapel is eerst van hout en jaren nadien van steen gemaakt.
Het Mariabeeld heeft een Byzantijnse oorsprong. De uitbeelding is “Sedes Sapientiae” ofwel “Zetel der Wijsheid”. De Byzantijnse kunst heeft in het Midden-Oosten vaak een dergelijke uiting van Maria laten zien en dit al in de 5e eeuw. Maria heeft een gouden scepter in de hand. De kleine Jezus zit op haar linkerknie. Hij heeft een wereldbol in de rechterhand. Gouden kroontjes sieren de hoofden van Maria en Jezus. Het beeld rust op een zilveren troon, die op een zilveren voetstuk staat. Het beeld is ongeveer 55 centimeter hoog en 24 centimeter breed. Het kunstwerk is gemaakt van zwaar eikenhout. Eens was het beeld beschilderd, maar is later blank gemaakt. De beeltenis is gemaakt in het Duitse Westfalen en dateert uit de 13e eeuw.
In 1515 is het Mariabeeld op wonderbaarlijke wijze aan een vernietiging ontkomen. Een legergespuis met Saskische huurlingen, de Bende van de Zwarte Hoop, overrompelt Bolsward. De stad wordt geplunderd, in brand gestoken en vernield. De kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden wordt in vuur en vlam gezet. De kapel van het Mariabeeld staat op een brug over een gracht. Het bijzondere beeld komt in de gracht terecht en wat later wordt het rechtstandig drijvend in de gracht teruggevonden. Na de ramp wordt voor het Mariabeeld een nieuwe kapel gebouwd. Dit wordt de Kapel der Mirakelen.
Door de Reformatie wordt ook Bolsward getroffen door de vernielingen van de Beeldenstorm. In 1580 dringen protestants gezinde soldaten de stad binnen en zij vernielen beelden van heiligen. De beeltenis van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden willen de indringers op de brandstapel gooien, maar het Mariabeeld vinden zij niet. Het beeld wordt vermist! Iets later wordt het beeld van Maria door een schipper in de stadsgracht gevonden. Vervolgens wordt het bekende beeld in veiligheid gebracht, omdat de protestantse overheersers de katholieke godsdienst verbieden en beelden vernietigen. In 1776 vertrekken de paters uit Bolsward en komt de katholieke kerk onder het gezag van seculieren; niet-geestelijken. Uit veiligheidsoverwegingen wordt het beeld ondergebracht bij de Minderbroeders.
Aan Maria van Sevenwouden worden wonderbaarlijke genezingen toegeschreven. Deze wonderen staan genoteerd in het Mirakelboek. Waarschijnlijk stamt het originele exemplaar uit de 16e eeuw. In dit boek staan wonderlijke gebedsverhoringen opgetekend, die in enkele eeuwen hebben plaatsgevonden. Het oudst bekende wonder dateert van 15 mei 1515. Voor de in het Mirakelboek opgenomen wonderbare genezingen hebben artsen en specialisten geen verklaringen. Het zijn gebeurtenissen, die aan goddelijke machten worden toegeschreven. Het exemplaar van het Mirakelboek dat in Bolsward aanwezig is, dateert uit 1890. Het is een kopie, want het is overgeschreven van een manuscript uit 1653 van Hans Hansens Bruinsma (1586-1667). De wonderverhalen uit het Mirakelboek zijn vanuit overtuiging opgetekend. De mirakels doen zich onder meer voor bij een barensnood, dood, breuk, verdrinking en een dreigende scheepsramp. In het begin van de 20e eeuw leeft de Mariadevotie op en in 1926 doen zich opnieuw wonderen voor. De vele wonderen hebben de aantrekkingskracht van het beeld te Bolsward enorm versterkt.
Op 15 augustus 1944 preekt pastoor Mamertus Staal (1892-1969) in de Sint-Franciscuskerk te Bolsward om tot een kapel voor het Mariabeeld te komen, als de stad blijft gespaard van groot oorlogsgeweld. Later blijkt dit financieel niet haalbaar te zijn. Sinds de Reformatie is er in 1945 voor het eerst weer een ommegang buiten de kerk gehouden. Het is pastoor Mamertus Staal, die hiertoe het initiatief heeft genomen.
Sinds 1934 zetelt Maria van Sevenwouden in de Sint-Franciscuskerk. Het beeld staat in een nis, achterin het godshuis. In 1970 is er van de nis een kapel gemaakt, welke in 1997 grondig is opgeknapt. Maria heeft een ereplaats in de kerk gekregen.
In 1990 is een kopie van het Mariabeeld gemaakt door de Bulgaarse beeldhouwer Wladimir Zlatkov (1947). In dat jaar is de replica aangeboden aan Paus Johannes-Paulus II te Rome. De Paus heeft het Mariabeeld doorgegeven aan het bestuur van het Willibrordcentrum te Rome. Hierdoor komt het beeld van Maria van Sevenwouden in 1992 in de kerk van Sint-Michael en Sint-Magnus, ook wel Friezenkerk genoemd, die vlakbij het Sint-Pietersplein staat.
Het 500-jarig jubileum van Maria van Sevenwouden is in 2015 met veel belangstelling gevierd.
In 2017 heeft Paus Franciscus de Sint-Franciscuskerk verheven tot basiliek.
BEDEVAARTSOORD
De Sint-Franciscusbasiliek te Bolsward ontvangt jaarlijks vele bezoekers. De mensen komen er veelal om het wonderdadige beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden te begroeten en er te bidden.
Door te bidden en zich te richten tot Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden zijn er tientallen wonderen verricht. Deze wonderbaarlijke gebeurtenissen zijn opgenomen in het Mirakelboek.
Het bekende beeld staat in een kapel, achterin de basiliek. Een ijzeren hek beschermt het Mirakelbeeld van Onze-Lieve-Vrouw en haar Kindje.
De jaarlijkse feestdag van Maria van Sevenwouden valt op de zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren.
In Bolsward wordt op bijzondere dagen een lied over Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden gezongen. De titel van het Marialied is “wees ons nabij”. In 1945 is het lied gemaakt door Zuster Martina (Bertha Ida) van der Meer (1906-2001). Het eerste couplet luidt:
“Wees ons nabij, o Lieve Vrouw
Der Friese Sevenwouden.
U zoeken wij met Friese trouw,
Wil ons voor U behouden.
Ons Godsverlangen drijft ons aan.
’t Is dáárom, dat wij tot U gaan.
Want wie U vindt,
Vindt God, Uw Kind,
In U, o lieve Vrouwe.”
BEREIKBAARHEID
Bolsward ligt in het noorden van Nederland; in de provincie Friesland.
De Sint-Franciscusbasiliek is gelegen in het centrum van de stad aan de Grote Dijlakker 7 en in dit godshuis staat het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden.
Op www.franciscusbasiliek.nl is actuele info te vinden.
BELEVING
Ik ben op bezoek in Friesland om er Mariakapellen en katholieke kerken te bezoeken. Bovenaan mijn lijstje staat Bolsward met de Sint-Franciscusbasiliek om daar naar Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden te gaan.
Ik kom de imposante basiliek binnen en meteen is het achterin de kerk naar de Mariakapel gaan. Hier sta ik in de indrukwekkende ruimte van de basiliek met voor me het bekende beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden. Ik kijk naar het beeld van Maria met Kind. Hier zit de Friese Lieve Vrouw. Dit miraculeuze beeld dateert uit de 13e eeuw! Wat kent deze beeltenis een bewogen geschiedenis!
Als ik wat langer voor het Mirakelbeeld tot Maria heb gebeden, komen bij me gedachten op over de belevenissen van Onze-Lieve-Vrouw in Bolsward. Ik voel het als een voorrecht hier te mogen staan bij Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden.
Enkele kaarsen laat ik licht geven. Er branden heel wat kaarsen bij Onze-Lieve-Vrouw van Sevenwouden. Veelal is dit als dank aan Maria. Immers, nog steeds verricht Onze-Lieve-Vrouw hier wonderen. Het krijgen van een bijzonder goed gevoel overkomt me in deze basiliek. Wat ben ik blij hier te mogen zijn.
Bij het Mirakelbeeld komen elke dag mensen om te bidden tot Maria. Ook worden gevoelens van de bezoekers met Maria gedeeld, zoals ik nu.
OMGEVING
Van Bolsward is het 11 km naar het zuidoosten gaan om de mooie stad Sneek te bezoeken, met onder andere de Sint-Martinuskerk.
SNEEK – SINT-MARTINUSKERK
In het Friese Sneek staat de katholieke Sint-Martinuskerk. Deze kruiskerk, die is toegewijd aan de Heilige Martinus van het Franse Tours, laat mooie afbeeldingen van Maria zien.
Architect Pierre Cuypers (1827-1921) heeft het driebeukige gebouw ontworpen. De kerk is gebouwd in 1872. Het grote orgel is uit 1891 en de maker is Michaël Maarschalkerweerd (1838-1915). In 1997 is het kerkorgel gerestaureerd.
De kerk heeft verscheidene, grote gebrandschilderde ramen en deze zijn gemaakt door het glasatelier F. Nicolas en Zonen.
Het kerkgebouw is een rijksmonument en is gelegen aan de Singel 62.
Geplaatst: 6 december 2020
Laatst gewijzigd: 22 februari 2024
~~~
