GESCHIEDENIS
Fatima is een van de meest bezochte bedevaartplaatsen. Jaarlijks komen honderdduizenden op bedevaart naar de Portugese stad. Als Mariaal bedevaartsoord is Fatima het meest betekenisvol; Maria heeft er heel opmerkelijke boodschappen en waarschuwingen gegeven. Het bezoeken van Maria aan drie herderskinderen in 1917 is het meest belangrijke uit de Mariale geschiedenis van de laatste eeuwen. De drie zieners zijn Lucia de Jesus dos Santos (1907-2005), Francisco Marto (1908-1919) en zijn zus Jacinta Marto (1910-1920). Zij leven in Aljustrel, een gehuchtje bij Fatima. De verschijningen vinden plaats in 1917 en wel op 13 mei, 13 juni, 13 juli, 19 augustus, 13 september en 13 oktober.
In Fatima waarschuwt Onze-Lieve-Vrouw onder meer voor het communisme en de Tweede Wereldoorlog. Ook stelt Zij dat haar Onbevlekt Hart zal triomferen. De Moeder Gods vertrouwt de zieners geheimen toe. Uit latere onthullingen blijkt dat het eerste en tweede geheim betrekking hebben op het visioen van de hel, het uitbreken van de communistische revolutie en het naderen van de Tweede Wereldoorlog. Het derde geheim wordt met de nodige mysterie omhult. Het gaat onder andere over het lijden van de Heilige Vader. Dit komt tot uiting op 13 mei 1981, als de paus een moordaanslag overleeft. De kogel die uit het lichaam van de paus is verwijderd, wordt later in de kroon van het Mariabeeld in Fatima verwerkt. Verder krijgt de Kerk nog meer te lijden door het uittreden van geestelijken en hun onoorbare praktijken, als mensen onder druk zetten en misbruiken.
Dat Maria in Fatima meermaals verschijnt heeft een meervoudige, diepe betekenis. De benaming van de plaats Fatima komt van de naam van de dochter van Mohammed; Fatima Zahra (606-632). In het Arabisch staat de naam Fatima voor “vlekkeloos”. Mohammed is de stichter van de islam. Hij ziet Christus slechts als een profeet om hem aan te kondigen. Mohammed vindt zijn dochter Fatima heel belangrijk. Echter, hij plaatst Maria boven Fatima. Maria verschijnt in Fatima om met de nodige boodschappen en waarschuwingen te komen. Dit gebeurt in een land, waar het geloof onder druk staat. Maria wil als Onze-Lieve-Vrouw van Fatima bekend worden. Dit wordt gezien als een speciaal teken, waarbij er ook hoop is voor moslims. Immers, zij tonen veel respect voor Maria én Fatima.
De moslims bezetten eeuwenlang Portugal. Uiteindelijk worden zij verdreven. De laatste moslimleider in Portugal had een dochter met de naam Fatima. Dit gebeurt in de 11e eeuw en deze vrouw is een Oosterse, Moorse prinses. Prinses Fatima wordt gevangen genomen door de Portugese Cavaleiros (Ruiters). Zij wordt de echtgenote van het Hoofd van de Cavaleiros en hiertoe verandert zij van geloof. De prinses wordt katholiek. Prinses Fatima sterft op jonge leeftijd en wordt op zo’n 30 kilometer van Ourèm in een kapel van een klooster begraven. Deze plaats wordt later Fatima genoemd. Historisch is de plaats Fatima verbonden met de naam van de dochter van Mohammed. Hierdoor verbindt de naam van Onze-Lieve-Vrouw van Fatima moslims met katholieken.
In 1910 verandert er veel in Portugal. Koning Emanuel II (1889-1932) is koning geweest van 1908 tot in 1910. In Portugal is er hevige onvrede bij de mensen en heerst er flinke onrust onder de bevolking. Vervolgens is er in de politiek een aardverschuiving. De koning vlucht en het land wordt een republiek. Emanuel II is dan ook de laatste koning van Portugal. De politici die in 1910 aan de macht komen willen in Portugal het katholicisme uitroeien, omdat zij vinden dat de katholieke geestelijkheid de oorzaak is van vele armoede en onrust in het land. De Katholieke Kerk krijgt van hen dus de schuld van alle mistoestanden in het land. In 1911 wordt de wet op de scheiding van Kerk en staat aangekondigd met als doel de Kerk te laten verdwijnen. De regering heerst over de financiën in het land, stuurt het leger aan en heeft de media als bondgenoten. De antikerkelijke overheid komt in 1917 lijnrecht te staan tegenover de wonderbaarlijke gebeurtenissen in Fatima.
De verschijningen van Onze-Lieve-Vrouw worden voorafgegaan door bijzondere signalen, die de drie kinderen in 1915 en 1916 ontvangen. Zo verschijnt driemaal een engel aan hen. Dit zijn voorbereidingen op de latere bezoeken van Maria te Fatima. De engel leert de drie kinderen het biddend vragen van vergiffenis voor zondaars en daarvoor offers te brengen. De engel vertelt hen voor de grote nood aan eerherstel voor de beledigingen teen God.
De eerste verschijning van Maria in Fatima is op 13 mei 1917. Drie herderskinderen zien Haar. Echter, de Verschijning maakt zich niet bekend en vraagt aan de kinderen of ze willen lijden. Dit om veel goed te maken. Immers, Onze-Lieve-Heer en Maria’s Onbevlekt Hart worden veel aangedaan. De Verschijning zegt tegen de kinderen: “Ik ben gekomen om jullie te vragen hier zes maanden te komen en steeds op de 13e van de maand, op ditzelfde uur. Later zal Ik jullie vertellen wie Ik ben en wat Ik wil. Daarna zal Ik hier voor de 7e keer terugkeren.”
De tweede verschijning is op 13 juni 1917. De Verschijning zegt tegen Lucia, dat Jezus wil dat in de wereld devotie komt voor haar Onbevlekt Hart. Op 13 juli 1917 is er de derde verschijning. De Witte Dame, Maria heeft haar naam nog niet genoemd, zegt, dat als de rozenkrans veel wordt gebeden er een einde komt aan de oorlog. Ook vraagt Zij de kinderen offers te brengen uit liefde voor Jezus en haar Onbevlekt Hart. Zij zegt ook dat als er niets gebeurt er een volgende, gruwelijke oorlog zal uitbreken. Tijdens deze verschijning laat Maria de drie kinderen de hel zien. Zij zegt tot de drie zieners: “Jullie hebben de hel gezien, waar de zielen van arme zondaars naar toe gaan. Om hen te redden wenst God de toewijding te laten vestigen in de wereld aan mijn Onbevlekt.” Het visioen van de hel heeft op de kinderen een grote, voortdurende invloed. Maria vraagt de kinderen om te bidden voor eerherstel en offers te brengen voor de zondaars die God beledigen. Na het zien van de verschrikkingen van de hel gaan de kinderen nog meer boete doen en doen zichzelf daarbij pijn. Zo gaan zij een strak zittend koord om hun middel dragen en dit gedurende de hele dag. Maria vraagt hen wat later in de nacht het touw niet om te doen. Ook ontzien de kinderen zich van een en ander door bijvoorbeeld brood niet zelf op te eten maar te strooien aan dieren en geen water te drinken en dit aan de schapen te geven.
De verschijning in augustus had op de 13e moeten plaatsvinden. Echter, dan verblijven de kinderen in de cel en worden zij ondervraagd door vertegenwoordigers van de antikerkelijke autoriteiten. De drie kinderen zijn ontvoerd door de antireligieuze Artur de Oliveira Santos (1884-1955). Deze journalist en politicus is ook de gemeentelijke administrateur van Ourém, het gebied waartoe ook Fatima behoort. Hij is andere andere belast met het handhaven van de openbare orde. Vanwege zijn vijandigheid tegen religie en het katholicisme in het bijzonder, ontvoert hij de kinderen en plaatst hen in hechtenis. De administrateur dreigt de jonge kinderen in olie te koken, tenzij zij hem het geheim van de verschijning onthullen. Vervolgens worden de drie, onschuldige kinderen aan een langdurig kruisverhoor onderworpen. Dit komt in de media en velen raken zeer verontwaardigd omtrent de behandeling van de zieners. De verschijning vindt later plaats, namelijk op 19 augustus 1917.
Op 13 september 1917 is er de volgende verschijning. Maria kondigt een groot wonder aan, dat op 13 oktober 1917 plaats zal vinden.
In de aanloop naar 13 oktober stelt de antikerkelijke overheid veel in het werk om belangstellenden te beletten naar Fatima te gaan door wegen af te sluiten. Dit belet zo’n 70.000 mensen niet naar de plaats van de verschijningen te gaan. Op 13 oktober staan zij in de stromende regen. Ineens breekt de zon door en de kleding van de aanwezigen is meteen droog. Dit is heel opmerkelijk. Maar er gebeurt meer … Een ongekend grote menigte ziet dat een wolk driemaal neerdaalt en opstijgt op de plaats van de verschijningen. De aanwezigen zien de zon dansen en de aarde naderen. Dit wordt het zonnewonder genoemd. Echter, de drie zieners zien heel wat anders, namelijk Jozef met de kleine Jezus, die de mensen zegent. De Heilige Familie bestaat zowel op aarde als in de hemel. Zij zien ook Maria als Onze-Lieve-Vrouw van de Zeven Smarten en nadien Haar als Onze-Lieve-Vrouw van de berg Karmel. Maria is dan gekleed in het wit en heeft een blauwe mantel om. Op deze dag openbaart Maria aan de kinderen wie Zij is. De Verschijning zegt, dat Zij Onze-Lieve-Vrouw van de Rozenkrans is. Ook vertelt Zij dat haar Zoon wordt beledigd. Onze-Lieve-Vrouw vraagt om het bidden van de rozenkrans, het bekeren van mensen en het doen van boete.
Na de verschijningen in 1917 eindigt spoedig de Eerste Wereldoorlog. Echter, de door Maria gevraagde bekeringen blijven uit, in Rusland en aangrenzende landen gaat het communisme overheersen, wat later breekt de Tweede Wereldoorlog uit en nadien volgt een aanslag op de paus.
Francisco Marto sterft op 4 april 1919 aan de Spaanse griep.
De laatste verschijning van Onze-Lieve-Vrouw aan Jacinta Marto is op 16 januari 1920. Maria bezoekt haar in het ziekenhuis. Dit is vier dagen voor de dood van Jacinta. Maria zegt dat Zij haar spoedig komt halen en neemt al haar pijn weg. De Moeder Gods vertelt over oorlogen en onenigheden in de wereld. Op 20 januari 1920 biecht Jacinta en in de avond sterft zij. Deze dag is dan ook haar gedenkdag.
Maria zegt op 13 mei 1917 dat Zij later voor de 7e keer zal terugkomen. Deze 7e verschijning is al dan niet gebeurd … Komt Onze-Lieve-Vrouw terug in Fatima als er vrede is en haar Onbevlekt Hart triomfeert? Zo ja, dan blijft de 7e verschijning een grote verwachting. In 1946 is kanunnik José Galamba de Oliveira (1903-1984), expert in de verschijningen te Fatima, op bezoek bij zuster Lucia in de Cova da Iria. Hij vraagt aan haar: “Is Onze-Lieve-Vrouw al teruggekomen?” Lucia antwoordt met: “Ja, dat is al gebeurd.” Lucia vertelt hem dat Onze-Lieve-Vrouw aan haar is verschenen op 17 juni 1921. Dit is de dag van haar vertrek uit de Cova da Iria naar het klooster te Porto. Tijdens deze verschijning is niets gezegd. Echter, de verwachting van de 7e verschijning is dat deze, zoals de andere ontmoetingen tussen Maria en de drie zieners, openbaar zal zijn en niet privé, zoals bij Lucia is gebeurd. Moet de verschijning aan Lucia wel worden gezien als de 7e verschijning? De 7e verschijning zou komen als het Onbevlekt Hart van Onze-Lieve-Vrouw triomfeert. Een nieuwe, historische gebeurtenis kan nog komen …
In 1922 is een commissie in het leven geroepen om de echtheid van de verschijningen van 1917 na te gaan. Hun werk neemt jaren in beslag. Pas op 14 april 1930 houdt de commissie naar het onderzoek van de verschijningen de laatste zitting en brengt rapport uit aan het Vaticaan. Op 13 oktober 1930 worden de verschijningen van 1917 als authentiek verklaard door de Kerk van Rome. De bekendmaking gebeurt door José Alves Correia da Silva (1872-1957), bisschop van Leiria (1920-1957). Hierdoor is Fatima een door de Katholieke Kerk erkende bedevaartplaats. De verering van Onze-Lieve-Vrouw in Fatima is dan toegestaan door het Vaticaan.
Zuster Lucia, de oudste van de drie kinderen waaraan Maria is verschenen in 1917, ziet in de nacht van 25 op 26 januari 1938, tussen 20.45 uur en 01.15 uur, een buitengewoon licht aan de hemel. Zij ziet dit als een groot teken, namelijk het onbekende licht dat Onze-Lieve-Vrouw heeft voorspeld als een teken dat een grote oorlog nadert. Ook dit signaal wordt realiteit door de Tweede Wereldoorlog. Astronomen zien het licht als een Aurora Borealis, Noorderlicht, maar geven toe dat het licht ongekend groot is. Het licht gaat gepaard met een krakend geluid, mogelijk veroorzaakt door ontladingen van energie. In vele landen van Europa is het licht zichtbaar en menigeen wordt er angstig door. Ook Pius XI, paus van 1922 tot in 1939, ziet het licht in Rome.
Het Mariabeeld in Fatima wordt gekroond op 13 mei 1946. Het plan was dit eerder te doen, maar de Tweede Wereldoorlog heeft dat belet.
In 1959 is het beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Fatima op bedevaart in Italië. Het Mariabeeld bezoekt onder andere in Loreto het Heilig Huis.
Er is een duidelijke relatie tussen anti-communisme en Maria. De boodschappen en waarschuwingen van Onze-Lieve-Vrouw nemen krachtig stelling tegen goddeloze ideologieën. Tijdens de Koude Oorlog (1945-1991) en dit vooral in de periode van de jaren 50 en 60 van de 20e eeuw neemt de betekenis van Fatima toe.
In 1984 heeft Paus Johannes Paulus II (paus van 1978 tot in 2005) de wereld toegewijd aan het Onbevlekt Hart van Maria.
Paus Benedictus XVI (paus van 2005 tot in 2013) heeft in 2010 gezegd, dat we ons vergissen als we denken dat de profetische zending van Fatima al is vervuld. Deze paus is als één van de weinigen op de hoogte van de juiste inhoud van de geheimen, die in 1917 door Maria aan de zieners zijn toevertrouwd.
Op 13 mei 2017, precies 100 jaar na de eerste verschijning, worden Francisco en Jacinta Marto heilig verklaard. Hiertoe is Paus Franciscus (paus vanaf 2013) aanwezig in Fatima. De heiligverklaringen dragen bij aan de vergroting van de populariteit van de bedevaartplaats.
Er is een stap gezet naar de zaligverklaring van de zieneres Lucia dos Santos. De Congregatie voor de processen van Heilig- en Zaligspreking heeft een eerste fase positief afgerond en daartoe is een levensbeschrijving van Lucia gemaakt met een lijst van getuigen en/of deskundigen. Hierdoor is het voorstel aan de paus gedaan om de titel van “eerbiedwaardig” te verlenen aan de zieners uit Portugal. Op 22 juni 2023 heeft paus Franciscus het decreet ondertekend Lucia dos Santos eerbiedwaardig te verklaren. Voor een zaligverklaring is nog een wonder nodig. Het is opvallend dat dit nu pas gebeurd en dit vlak voor de Wereldjongerendagen die van 1 tot en met 6 augustus 2023 in Lissabon worden gehouden. Tijdens het grote festijn in Lissabon gaat paus Franciscus ook naar het bedevaartsoord Fatima. Bij het pausbezoek aan Fatima in de ochtend van 5 augustus 2023 zijn zo’n 200.000 mensen aanwezig.
BEDEVAARTSOORD
Vele pelgrims bezoeken de basiliek, waar de drie kinderen zijn begraven. Dit gebouw grenst aan een groot, indrukwekkend plein. Halverwege deze uitgestrekte plaats is er de Verschijningskapel en een ondergrondse ruimte om er te bidden. Midden op het plein is een bron, waar pelgrims water tappen om mee te nemen.
Veel bezoek krijgt ook het gehucht Aljustrel, dat vlakbij Fatima ligt. Hier hebben de drie zieners gewoond. In Aljustrel is er heel wat te koop aan devotionalia. Ook de ouderlijke huizen van Lucia en van broer en zus Marto zijn er te bekijken.
De plaats waar de engel aan de drie kinderen is verschenen is voor menigeen een onderdeel van het verblijf in Fatima en directe omgeving. Hiertoe is het gaan naar de Loca do Cabeco, vlakbij Aljustrel. De engel verschijnt ook in de tuin van het huis, waar Lucia in 1917 woont. Daar staan nu witte beelden om de verschijning weer te geven.
De Via Sacra, kruisweg, is een bijzonder pad, dat net buiten het centrum van Fatima begint. Deze weg is ruim 2 kilometer lang en kent witte staties. Halverwege de kruisweg ligt Valinhos, de plaats waar Maria op 19 augustus 1917 is verschenen. Uiteindelijk wordt het eindpunt bereikt bij de Capela do Calvario, de Kruiswegkapel.
Ook is het bezoeken van de parochiekerk een aanrader. In deze kerk zijn de drie zieners gedoopt.
Elke bedevaartganger gaat bij Maria bidden in de Verschijningskapel. Vanaf hier vertrekt ook de dagelijkse processie in de avonduren. Naast de kapel worden kaarsen aangestoken en bij veel brandende kaarsen ontstaat hier een vuurzee, met indrukwekkende vlammen.
De devotie in Fatima is bijzonder groot. Dit komt op allerlei wijzen tot uiting. Heel wat pelgrims leggen in het heiligdom de weg naar de Verschijningskapel met het Mariabeeld op de knieën af. Op deze wijze willen de kruipende bedevaartgangers hun toewijding tot Maria tonen en boete doen.
BEREIKBAARHEID
Fatima ligt op zo’n 60 kilometer ten noordoosten van de Portugese hoofdstad Lissabon en niet al te ver van de grens met Spanje. Vele buitenlandse pelgrims komen met het vliegtuig in Lissabon aan om vervolgens Fatima te gaan bezoeken.
Het heiligdom ligt aan de Rua de Santa Isabel, 360, 2495-424 Fátima.
Op de webstek www.fatima.pt is actuele informatie te vinden.
BELEVING
Enkele keren heb ik Fatima mogen bezoeken. Steeds heeft dit mij enorm aangegrepen. Van alle bedevaartplaatsen van Maria vind ik de verschijningen in Fatima het meest relevant. Ik kom hier ook graag, omdat het bezoek aan deze plaats mij veel doet en opvallend raakt.
In Fatima kom ik in de plaats waar Maria voorspellingen heeft gedaan, zoals ooit de profeten historische gebeurtenissen hebben aangekondigd. De woorden van Onze-Lieve-Vrouw betreffen onder meer het einde van de Eerste Wereldoorlog en het kunnen komen van een nog meer vreselijke oorlog; de Tweede Wereldoorlog.
Het is voor mij niet alleen de plaats Fatima bezoeken, maar ook Aljustrel, het gehucht dat slechts enkele kilometers verderop ligt. Ik heb niet alleen de behoefte de plaatsen te bezoeken waar Maria is verschenen aan de drie zieners, maar ook de ruimte waar de engel is geweest. Deze engel heeft de kinderen een hostie getoond, waaruit bloed druppelde. Dit is de verbeelding van het offer van Jezus.
Een van mijn bezoeken heeft plaatsgevonden in 2017; het jaar waarin twee zieners heilig zijn verklaard. In dat jaar is het 100 jaar Fatima, omdat de verschijningen van Maria in 1917 zijn geweest. Honderd jaar Fatima valt samen met 500 jaar Reformatie. Maarten Luther vraagt in 1517 waarvoor de kerk dient. Maria maakt dit in 1917 meer dan duidelijk.
Ook ik ga op de knieën een afstand van meer dan 100 meter afleggen om uiteindelijk in de Verschijningskapel te komen. Gedurende de kruiptocht ben ik in gebed en bij elke knieverplaatsing zeg ik één woord van het Weesgegroet. Het is traag bidden. Ik heb nog nooit zo lang over een Weesgegroet gedaan.
In de verschijningskapel ben ik lang bij het Mariabeeld. Ik bid en kijk naar de kroon op haar hoofd. Daarin is de kopgel verwerkt, die na de moordaanslag uit het lichaam van paus Joannes Paulus II is gehaald. Dit is gebeurd op de veelzeggende dag, namelijk in 1981 en wel op 13 mei, de dag van de eerste verschijning van Maria te Fatima.
Vlakbij de Verschijningskapel ligt de bron. Deze waterplaats is er gekomen op 13 mei (!) 1921. Na enige flacons met bronwater te hebben gevuld, breng ik deze naar de auto. Het water gaat mee naar huis en is ook bestemd voor enkele vrienden.
Vervolgens ga ik naar de ruimte waar kaarsen kunnen worden aangestoken. Ik laat er enkele lichtjes bijkomen voor mijn overleden ouders en goede vrienden, die ik koester. Als ik later op de dag terugkeer bij de plaats van de brandende kaarsen kijk ik verwonderd naar een vuurzee. Geen kaars wordt nog rechtop geplaatst. De kaarsen die dan worden aangestoken, worden geworpen in bakken met brandend kaarsvet. De geofferde kaarsen zorgen voor hoge vlammen. Een apart ritueel …
In de avond is er een processie. Een groot verlicht kruis gaat voorop. Pelgrims volgen. Het gekroonde Mariabeeld verlaat de Verschijningskapel en gaat mee in de stoet, die wordt verlicht door vele kaarsen. Tijdens de rondgang wordt de rozenkrans in verschillende talen gebeden. Ik hoor veel Portugezen bidden, ook de talen Spaans, Italiaans en Engels komen me bekend voor. Nederlands …? Ben ik één van de weinigen uit de lage landen?
Later op de avond denk ik terug aan de bijzonder dag in Fatima. Deze herinneringen draag ik mijn hele leven mee. Dank U, Maria.
Geplaatst: 6 februari 2021
Laatst gewijzigd: 14 maart 2024
~~~
