GESCHIEDENIS
Bétharram (Lestelle) is een erg oud gebedsoord van Onze-Lieve-Vrouw. Gedurende eeuwen zijn vele pelgrims naar deze plaats op bezoek gekomen. Er zijn hier heel wat wonderen verricht. Zo heeft de aartsbisschop van Parijs, Monseigneur Marca, in de periode 1620 – 1640 maar liefst 82 wonderen laten registreren. In Bétharram zijn blinden, mindervaliden en zwaar zieken genezen.
De bedevaartkerk van Onze-Lieve-Vrouw te Bétharram is in 1569 door Hugenoten in brand gestoken. Op de plaats van de oude, vernielde kerk wordt een nieuw godshuis gebouwd. Hiervoor is een lange periode van bijna een eeuw nodig, namelijk van 1614 tot 1710.
Maria wordt in Bétharram al vele eeuwen vereerd en wel onder drie benamingen. Achtereenvolgens zijn deze eretitels Onze-Lieve-Vrouw van de Ster, Onze-Lieve-Vrouw van de Kruisberg en Onze-Lieve-Vrouw van Bétharram. De titel Onze-Lieve-Vrouw van de Ster komt door de ontdekking van een Mariabeeld. Jonge herders hebben het beeld in een heg gevonden. Maria is ook aan hen verschenen. Hierbij is het bijzondere, dat het beeld is omgeven door een schitterend licht.
De benaming Onze-Lieve-Vrouw van de Kruisberg is gekomen door een op een berg geplaatst kruis. Dit kruis steekt ver uit boven het Heiligdom van Bétharram. Echter, in september 1616 woedt er een hevige storm en het kruis valt om. Het miraculeuze is, dat het kruis zich op eigen kracht heeft opgericht en daarbij licht uitstraalt. De imponerende kruisweg op de heuvel in Bétharram kent hierin de oorsprong.
De titel Onze-Lieve-Vrouw van Bétharram is ontstaan door een redding van Maria. Een meisje is in de rivier de Gave de Pau gevallen, welke voor het Heiligdom stroomt. Maria heeft de drenkelinge gered door haar een tak aan te reiken. De toegekende naam is dan Onze-Lieve-Vrouw van de tak. In het plaatselijk dialect, het Béarnais, staat het woord tak voor Beth. Arram betekent in de regionale taal rozenkrans. Zo is de naam Onze-Lieve-Vrouw van Bétharram ontstaan.
In 1825 is de jonge priester Michel Garicoïts (1797-1863) tot kapelaan in Bétharram benoemd. Hij sticht er de Congregatie van priesters en broeders van het Heilig Hart van Jezus van Bétharram. Deze organisatie wordt ook genoemd de Paters van Bétharram. Door de gestage groei van de congregatie zijn de paters kunnen gaan werken in Afrika, Europa en Latijns-Amerika. Ook zijn de leden van de congregatie actief in het Heilig Land, India en Thailand.
De priester is van groot belang voor het Heiligdom. Hij ontplooit heel wat activiteiten voor de uitbouw van de congregatie en organiseert veel voor kinderen. Ook is hij de vertrouwenspersoon van Bernadette Soubirous, die in 1858 in Lourdes 18 ontmoetingen heeft met Maria. De ondernemende priester is verscheidene keren naar Lourdes op bedevaart gegaan. Michel Garicoïts sterft op 14 mei 1863. Op 7 mei 1947 is hij voor zijn enorme inzet heilig verklaard.
Bernadette Soubirous komt geregeld in Lestelle-Bétharram. In 1858, vlak voor de verschijningen van Maria aan haar, komt zij ook in het Heiligdom. Bernadette dankt Maria voor de ontvangen genaden. Zij koopt in Bétharram de rozenkrans, welke zij bidt bij de Grot te Lourdes. Michel Garicoïts, haar vertrouwensman, gelooft meteen in de verschijningen aan Bernadette.
BEDEVAARTSOORD
In het bedevaartsoord van Bétharram is veel te zien en te bewonderen. In de bedevaartkerk van Onze-Lieve-Vrouw zijn de kronen op de beeltenis van Maria en Jezus een geschenk van paus Pius X. Deze paus zegt veel van Bétharram te houden. In de kerk zijn schilderen geplaatst van Bernard Denis. De kunstwerken stellen onder meer voor “de aanbidding van de herders en de koningen”, “de opdracht in de tempel” en “de vlucht naar Egypte”. Het grote altaarstuk is uit het jaar 1620 en stelt voor “de aanbidding van de herders”. Ook zijn er schilderijen te zien van wonderen uit de 17e eeuw. In de bedevaartkerk is een kapel van de Heilige Michael Garicoïts. In de reliekenkast is het liggende beeld van de Heilige Michael Garicoïts geplaatst. Hierin worden ook relieken van hem bewaard.
De oorspronkelijke kruisweg is van 1616, maar is verwoest in 1793. Tussen 1840 en 1845 heeft Michael Garicoïts de huidige kruisweg laten aanleggen. De nieuwe kruisweg telt 15 statiebouwwerken. De in Spanje geboren kunstenaar Joseph Alexandre Renoir (1811-1855) heeft heel wat reliëfs voor deze kruisweg gemaakt. Van 1840 tot in 1845 verblijft hij in Bétharram.
Het Heiligdom bezit verscheidene monumenten, welke onder de Monumentenzorg vallen. In Bétharram is ook een museum, waar bijzonderheden zijn te zien, zoals fresco’s, koorlessenaars en een communiesluier van de latere koningin Marie-Antoinette.
Sinds de Mariaverschijningen in Lourdes in het jaar 1858, is de belangstelling voor het Heiligdom Bétharram in Lestelle aanzienlijk afgenomen. Michael Garicoïts zegt dit in het geheel niet erg te vinden, als Maria maar wordt vereerd.
BEREIKBAARHEID
Op slechts 15 kilometers westwaarts van Lourdes ligt Lestelle-Bétharram. Vanaf Lourdes is het de D 937 volgen. Ook is het mogelijk op de autosnelweg de afslag Pau te nemen en dan eerst richting Nay gaan en vervolgens de weg naar Lestelle-Bétharram inrijden.
Adres:
Sanctuaire de Bétharram,
Place Saint-Michel,
F 64800 Lestelle-Bétharram
Webstek: www.betharram.fr en deze geeft de nodige info.
BELEVING
In de bedevaartkerk van Onze-Lieve-Vrouw raak ik onder de indruk van al hetgeen is te zien. Wat is het hier mooi. In de kerk ga ik naar het hoofdaltaar. Ik zie beelden van Maria en haar ouders Anna en Joachim. Ook zijn er afbeeldingen van Elisabeth en Zacharias, de ouders van Johannes de Doper. Langdurig sta ik stil bij het retabel uit 1620, waarop de Mariaverschijning aan herders is uitgebeeld. Ook zes oude schilderijen trekken mijn aandacht. Enkele wonderen van hier zijn erop beeldend weergegeven. Bijzonder mooi vind ik het beeld van “Notre-Dame de Bétharram”, dat in 1845 is gemaakt door Alexander Renoir. Het beeld is van wit marmer en toont Maria en de kleine Jezus, die beiden een gouden kroon dragen.
In de kapel van de Heilige Michael Garicoïts zie ik een grote reliekenkast. Hierin ligt het beeld van de stichter van de congregatie. Ook worden in de glazen kast enige relieken van hem bewaard, maar deze kan ik niet zien; de kast is ook zo hoog geplaatst.
Mijn ogen vallen op het smeedijzeren balkonhek. In dit hek zijn enkele deugden verwerkt, zoals een leeuw voor de sterkte, een mand met fruit voor de naastenliefde en een scheepsanker voor de hoop.
Vóór ik de kerk verlaat koop ik nog enige devotionalia. Daarna ga ik naar de kruisweg op de berg en verneem dat de voormalige route met staties is verwoest. Tijdens de Revolutie van 1793 is dit gebeurd. De huidige kruisweg vind ik prachtig en dit zowel voor de ligging als voor de staties. De tegen de berg gelegen 15 meesterlijk gemaakte witte halteplaatsen torenen hoog boven de kerk uit. Wat heeft Renoir zich kunnen uitleven in de door hem gemaakte meesterwerken. In het bijzonder trekt mij het meest de statie van Onze-Lieve-Vrouw van de Kruisberg. Vele staties zijn gerestaureerd in de periode 2018-2020.
Het bezoek aan dit Heiligdom is voor mij een enorme verrijking. Wat doet het me goed de Mariadevotie hier te mogen beleven.
Geplaatst: 12 november 2019
Laatst bijgewerkt: 17 oktober 2022
~~~
