GESCHIEDENIS
De abdij van Averbode kent een lange historie. De oorsprong van de abdij van Averbode ligt in het jaar 1134. Op initiatief van graaf Arnold II van Loon (1085-1138) wordt in dat jaar de abdij gesticht. Het wordt een abdij voor norbertijnen.
De gebouwen van de abdij tonen verschillende stijlen, waaronder barok, gotiek en renaissance.
Vanaf de 14e eeuw wordt er abdijbier gebrouwen. Ook publiceren de norbertijnen vele boeken, zijn zij actief in het onderwijs en verrichten vele werkzaamheden in de landbouw.
In 1664-1672 wordt de huidige barokke abdijkerk gebouwd. Op 11 juli 1672 wordt de kerk ingezegend.
Aan het einde van de 18e eeuw heeft Franse bezettingsmacht de zeggingskracht in België. Op 1 september 1796 bepaalt de Franse bezetter dat kloosters en abdijen moeten sluiten en hierdoor gaat de abdij dicht. In 1834 wordt het kloosterleven in abdij hervat.
In 1877 wordt de Broederschap van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart opgericht. Door de vele initiatieven van deze organisatie groeien de abdij en het later aangelegde Mariapark uit tot een bedevaartsoord.
Op 29 december 1942 vernielt een grote brand abdijgebouwen, maar de kerk blijft gespaard. De abdijkerk wordt grondig gerestaureerd in de periode 1969-2001. Het is een omvangrijk werk aan zowel de buiten- als de binnenzijde. In de volgende jaren worden activiteiten afgestoten en zo verdwijnt onder andere de uitgeverij door verkoop aan de uitgeversmaatschappij Plantyn.
In 2018 is een nieuwe kaarsenkapel ingericht, die naast de kerk is gebouwd.
In het bos tegenover de abdij, bij de Lekdreef, staat de Kapel van het Heilig Kruis uit 1844. Dit gebouw wordt ook genoemd ’t Zwart Kapelleke, omdat de binnenmuren zwart zijn geworden door de rook van de vele kaarsen die er hebben gebrand. In 1844 is de kapel gebouwd op initiatief van Sulpitius De Lespes (1773-1848), overste van de abdij van Averbode (1843-1848) en daarvoor pastoor van de parochie van deze plaats (1824-1843). Vlakbij deze kapel staat de neogotische Kroningskapel, waarvan in 1912 de eerste steen is gelegd. De kapel is gerealiseerd als gevolg van de kroningsfeesten van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart in 1910. Voor het ontwerp en de bouw heeft gezorgd Benoît Van Uytvanck (1857-1927), beeldhouwer uit Leuven. Deze kapel staat op een heuvel en een brede trap brengt bezoekers naar boven.
Het Mariapark, dat ligt naast de abdij in een bosperceel, is aangelegd in de periode 1935-1960. De beelden in het devotiepark zijn van kunstbeton. Op 21 juni 1936 is het Mariapark ingehuldigd door abt Petrus Josephus Gummarus Crets (1858-1944), abt van de abdij van Averbode (1887-1942). Het park is dan verre van gereed, maar als eerste bouwwerk is de Lourdesgrot wel afgebouwd door Alfons Janssens (1880-1959). Later is de grot gerenoveerd door Freddy Janssens (1943), de kleinzoon van Alfons. De afbeelding van Onze-Lieve-Vrouw met de drie kinderen in Fatima en schaap is gerealiseerd in 1936. Het Mariapark is opgeleverd in 1960 en is in 2022 erkend als een beschermd monument.
BEDEVAARTSOORD
In het bedevaartsoord zijn geen wonderen opgetekend. Bezoekers komen er om te genieten van de kerk, andere gebouwen, Mariapark en kapellen in het bos. Zij komen er ook voor de devotie voor Onze-Lieve-Vrouw.
Naast de abdij is het Mariapark gelegen. Het is een religieuze thematuin met veel bomen en struiken op een glooiend terrein van 3 hectare. De staties in het park zijn van cementrustiek, dat ook kunstbeton wordt genoemd. In het Mariapark is een rondgang te maken langs de smarten van Maria. In het devotiepark is ook een Lourdesgrot. Deze is gelegen op het hoogste punt van het park. De grot is even groot als de originele in het Franse Lourdes.
Tegenover de abdij ligt een bos en bij de Lekdreef zijn twee kapellen te bezoeken, namelijk ’t Zwart Kapelleke en de Kroningskapel.
In de winkel van de abdij zijn vele producten verkrijgbaar, zoals abdijbier, boeken, brood, kaarten, kaas en peperkoek.
BEREIKBAARHEID
Het adres van de abdij is Abdijstraat 1, 3271 Averbode en het Mariapark is gelegen naast de abdij, ook aan de Abdijstraat. Averbode behoort tot de gemeente Scherpenheuvel-Zichem.
Actuele informatie is te vinden op het internet: www.abdijaverbode.be.
BELEVING
De vermaarde abdij van Averbode is het bezoek meer dan waard. In de kerk staan mooie beelden van Onze-Lieve-Vrouw en daarbij te bidden gebeurt dan op een bijzondere locatie. Na een rondgang door de kerk ga ik naar de kaarsenkapel om enkele lichtjes te laten branden en daarbij heb ik intenties voor enkele goede vrienden die wat tobben met hun gezondheid en goed zijn voor hun naaste verwanten.
In de kerk zie ik een blaadje liggen met de tekst van een gebed voor Onze-Lieve-Vrouw van het H. Hart. Ik lees de tekst en deze raakt me. Dit doet vooral de zin: Verkrijg voor de wereld hoop en vrede, barmhartigheid en heil.”
Vervolgens breng ik een bezoek aan twee kapellen die aan de overzijde van de abdij in een bos liggen. Allereerst is het komen bij ’t Zwart Kapelleke en daarna, via een grote trap, de heuvel op naar de Kroningskapel. Deze twee kapellen doen me denken aan het rijke verleden van dit bedevaartsoord.
In het uitgestrekte Mariapark maak ik een rondgang. De Lourdesgrot is indrukwekkend, maar ik mis de beeltenis van Bernadette Soubirous. Later verneem ik dat door vandalisme de beelden in het park veel te lijden hebben. Zo zijn bij de uitbeelding van de verschijningen van Maria te Fatima in 1917 slechts twee van de drie zieners aanwezig. Jammer dat dit park zo verkommerd. Vandalisme heeft hier vrij spel, want het Mariapark is niet afgesloten en een ieder kan er op alle uren van de dag ingaan.
Nabij de Lourdesgrot heb ik een mooi uitzicht op kerk en bijgebouwen van de abdij van Averbode.
Na het bezoek aan de abdij, kapellen en Mariapark breng ik enkele uren door in het geboortehuis van Ernest Claes, een van de bekendste schrijvers van Vlaanderen. Tot besluit van de dag is het Maria groeten in de basiliek te Scherpenheuvel.
OMGEVING
De basiliek te Scherpenheuvel is vlakbij gelegen. Van de abdij van Averbode naar de basiliek van Onze-Lieve-Vrouw van Scherpenheuvel is het 7 km afleggen. Het geboortehuis van de grote, Vlaamse schrijver Ernest Claes is nu het Bezoekerscentrum-Museum Huize Ernest Claes en ligt op 2 km van de abdij aan de Ernest Claesstraat 152 te Zichem. De oude, historierijke stad Diest is 11 km verwijderd van de abdij van Averbode.
Geplaatst: 4 oktober 2023
Laatst gewijzigd: 29 december 2023
~~~
