GESCHIEDENIS
In 1384 is Krossen formeel gesticht door Heinrich III Sorbon (1340-1401), bischop van Ermland (1373-1401) en dan wordt de eerste, kleine Mariakapel gebouwd.
Het huidige, grote complex bestaat al ruim 300 jaar. Het is ooit het belangrijkste Maria-oord in Oost-Pruisen geweest. De nabijgelegen rivier Drwęca/Drewenz is vele jaren terug wat verlegd om de bouw van de kerk mogelijk te maken.
Aan de basis van het huidige oord ligt een legende van meer dan 500 jaar geleden. Spelende kinderen vinden aan de oever van de rivier Drwęca een stenen Mariabeeld. De beeltenis wordt door hen meegenomen en krijgt in huis een plaatsje. Opmerkelijk is dat het beeld de andere dag terug bij de oever van de rivier is. Het beeld wordt weer naar het huis gebracht, maar is wat later weer bij de rivier. Dit herhaalt zich meermaals. Een priester uit het nabijgelegen Orneta verneemt hiervan en laat het beeld naar de kerk brengen. Ook dan keert de beeltenis terug naar de rivier. Vervolgens krijgt het Mariabeeld een plaats in een kapelletje bij de rivier en doet het bij mensen wonderen, zoals genezingen. Daardoor worden aan het beeld bovennatuurlijke krachten toegeschreven.
In 1593 verwerft Jakob Bartsch (1507-1590), zoon van de burgemeester van Braniewo/Braunsberg, het landgoed Krossen en laat een nieuwe Mariakapel bouwen. De wonderen die het beeld van Maria verrichten, maken de streek heel bekend. Spoedig is de kapel te klein door het groeiend aantal bezoekers. In 1600 richt hij een eikenhouten kapel op met het altaar van de vorige kapel.
Door de toenemende stroom pelgrims wordt in 1709, na een epidemie, het plan gemaakt een grotere bedevaartkerk te bouwen. Door de drijvende kracht van priester Kaspar Simonis (1660-1733) wordt begonnen met de bouw van de huidige bedevaartkerk, als voorbeeld voor de realisatie van de kerk dient de bedevaartkerk uit het nabijgelegen Swięta Lipka (Heilige Linde). De financiële middelen komen van Teodor Andrzej Potocki (1644-1738), bisschop van Chelmno (1699-1712), bisschop van Ermland/Warmia (1712-1722) en wordt later aartsbisschop van Gniezno (1722-1738). Ook is een adellijke familie uit Warszawa/Warschau een belangrijke begunstigde. De eerste steen is gelegd in 1715. De architect is Johann Christoph Reimers (±1660-1720). Door zijn bouwplan wordt de stroom van de rivier omgeleid. Op 8 september 1720 is de kerk ingewijd. Enkele jaren na de inwijding richten twee karmelieten uit Gdańsk/Dantzig in Krossen een broederschap van de heilige scapulier op. In Krossen gebeuren wonderen, zoals een man die het licht in de ogen terugkrijgt.
In de kerk staat een barokke kansel, die is gemaakt door beeldhouwer en beeldsnijder Christoph Peucker/Peukert/Peickert/Peichert/Preike (1662-1735). Deze kunstenaar heeft nog meer voor het interieur gedaan, waaronder het maken van het hoogaltaar. Het orgel is in 1730 gebouwd door Jan Wolff/Wulff (1706-1751). De kruisweg is uit 1740.
De voorgevel van de kerk is uit 1754 en toont de rococo-stijl. Het beeld in de façade toont Maria Visitatie en is gemaakt door beeldhouwer Christoph Perwanger (±1700-±1767) uit Tolkemit.
In de periode 1927-1940 wordt het complex grotendeels gerestaureerd.
In 1945 verandert de naam Krossen in Krosno en worden soldaten van het Duitse leger en andere Duitsers verdreven door de inval van het Russische, Rode Leger.
Tijdens de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) is het originele genadebeeld verdwenen en zijn metaalpijpen van het orgel gestolen. Vervolgens komt in de kerk een reproductie van het beeld en op 4 juni 1960 is de inzegening door Warmiński Tomaz Wilczyński (1903-1965), apostolisch administrator en later bisschop (1952-1965). Het bedevaartsoord wordt een filiaal van de parochiekerk in Orneta. In 1994 wordt het bedevaartsoord een zelfstandige parochie.
Rond 1990 zijn van de sterk vervallen kerk façade en dak gerenoveerd en is ook het orgel met Duitse en Poolse privé-hulp opgeknapt. Velen zetten zich hiervoor in, waaronder de gedreven priester Andrzej Kruzycki (1957-2015). Financiële steun komt met name van het fonds van de overleden Maximiliaan Kaller (1880-1947), bisschop van Ermland (1930-1945) en bisschop van ontheemden (1945-1947). Ook is steun ontvangen van het Ministerie van Cultuur en Nationaal Erfgoed en van onder andere de gemeente Orneta. In 2017 is het hoogaltaar gerestaureerd. Hierna wordt gewerkt aan de wederopbouw en renovatie van pastorie en pelgrimshuis. Ook krijgt de omgeving een impuls met aanleg van parkeerplaatsen en een meer aantrekkelijk aankleding van de directe omgeving.
BEDEVAARTSOORD
Aan beide zijden van de toegangspoort is de kruisweg te bezoeken.
Hoog aan de voorgevel van de kerk is een beeltenis van Maria met Kind uit de 18e eeuw.
De barokke bedevaartkerk is toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw Tenhemelopneming. De afmetingen van het gebouw zijn 37 m lang en 18 m breed. De kerk biedt veel kunsthistorische beelden, schilderingen en bouwstijl.
Het complex met overdekte kruisweg, kerk en bijgebouwen heeft te lijden aan achterstallig onderhoud en enkele gebouwen en muren verkeren in minder goede staat. Toch is hier veel van te maken …
Kerkelijke feesten zijn er met name op de laatste zondag van de maand mei en de dag van 15 augustus met Maria Tenhemelopneming.
BEREIKBAARHEID
Krosno/Krossen ligt in het noordoosten van Polen, vlakbij de plaats Orneta, in het landsdeel Ermland/Masuren.
Adres: Krosno12/2, 11-130 Orneta.
Op www.sanktuariumkrosno.pl is actuele info te vinden.
BELEVING
In de voorbereiding op het bezoek aan het bedevaartsoord Krosno lees ik over de geschiedenis van ruim drie eeuwen aangaande bloeitijd, verval en bouwstijl. Dit wekt nieuwgierigheid bij me op en een bezoek wordt voorbereid.
Om het mariale oord een bezoek te brengen, is het rijden naar het noordoosten van Polen tot niet zo ver van de grens met Rusland. Als ik in de plaats Orneta aankom, is het nog een paar kilometer verder gaan.
Bij het heiligdom is een kleine parkeerruimte aangelegd en vanuit daar heb ik een schitterend uitzicht op de kerk en bijgebouwen.
Dan steek ik de straat over, nader de toegangspoort en ga naar het terrein voor de kerk. In de rococo-voorgevel zie ik een beeltenis van Onze-Lieve-Vrouw met haar nicht Elisabeth.
Tussen de buitenmuren en kerk is een overdekte galerij. Het is een kruisgang, die geheel rond de kerk gaat. Dit maak ik niet zo vaak mee en het bedevaartsoord is er meer speciaal door. De bestrating is nog niet zo langgeleden vernieuwd. De rondgang langs de staties wil ik later op gedag maken, want eerst is het de kerk ingaan.
De bedevaartkerk is in één woord hartverwarmend en het interieur kom zo begroetend bij me over. Het hoofdaltaar is schitterend met centraal het genadebeeld van Maria. Opvallend mooi zijn de eeuwenoude, bewerkte, houten banken. Deze zijn toch wel van hogere klasse dan de stoeltjes in menige kerk.
In de kerk is een altaaropbouw met de gekroonde Maria met Kind., met aan weerszijden grote beelden. Op een ander altaar zijn ook Maria en Kind afgebeeld, waarbij Onze-Lieve-Vrouw een scapulier geeft. Hierboven is een schildering met de heilige Familie, waarbij links een beeltenis van de heilige Nicolaas is aangebracht. Het jaartal 1725 is eronder vermeld. Het is dan tijd voor gebeden en eens langdurig denken aan enkele facetten uit mijn leven.
Dit heiligdom wordt stapje voor stapje gerenoveerd. De financiële middelen weerhouden vooralsnog een grootschalige aanpak. Dit materieel erfgoed verdient een lang leven. Het heiligdom is voor mij een juweel van sacrale bouwkunst en spiritualiteit in het noordoosten van Polen en verdient veel bezoekers.
OMGEVING
Het bedevaartsoord Gietrzwald ligt op 60 km ten zuiden van Krosno/Krossen.
Naar Orneta is het 3 km naar het westen gaan.
Het grote plaats Olsztyn ligt 53 km ten zuiden van Krosno/Krossen.
De havenstad Gdansk/Dantzig is gelegen op 118 km naar het westen rijden.
Om naar de hoofdstad van Polen te gaan is het 280 km naar het zuiden gaan om in Warszawa/Warschau aan te komen.
De Russische stad Kaliningrad is te bereiken door 98 km noordoostwaarts te gaan.
Geplaatst: 5 oktober 2024
~~~
