GESCHIEDENIS
De plaats Gietrzwald is jarenlang Duits (Pruisisch) gebied en heeft dan de naam Dietrichswalde. Rond 1352 wordt in Dietrichswalde een houten kapel gebouwd ter ere van Onze-Lieve-Vrouw. De kapel wordt verwoest tijdens de Slag bij Grunwald/Tannenberg op 15 juli 1410 tussen enerzijds Pruisische en anderzijds Litouwse en Poolse strijdkrachten.
In de 15e eeuw worden, na de Slag bij Grunwald/Tannenberg, vele pelgrims ontvangen in een nieuw opgericht, klein heiligdom van Maria. Later is dit oord meermaals uitgebreid. In 1500 wordt het uitgebreide heiligdom ingezegend door Johann Wilde (1438-1532), hulpbisschop en titulair bisschop (1495-1532), waarvan hulpbisschop van Ermland vanaf 1499 tot in 1532.
Vanaf 1500 is 8 september de jaarlijkse feestdag van Onze-Lieve-Vrouw van Gietrzwald. In 1568 wordt over de Mariaverering bericht. Er is sprake van wonderen en wonderbaarlijke gebeurtenissen. Getuigen hebben hierover meldingen gemaakt en verklaringen afgelegd.
Tijdens de verschijningen ligt de plaats in Noordoost-Duitsland. Deze verschijningen gebeuren aan twee Poolse kinderen en andere Duitse burgers van Dietrichswalde. In 1807 wordt het dorp Dietrichswalde (Gietrzwald) aangevallen en geplunderd door het Franse leger van Napoleon.
In 1877 heeft Gietrzwald te maken met de “Kulturkampf” (Cultuurstrijd) in de periode 1872-1879 van Otto Eduard Leopold von Bismarck (1815-1898), rijkskanselier van het Duitse keizerrijk (1871-1890). Het is een strijd van de overheid tegen de katholieke kerk. Het doel is de katholieke kerk te laten verdwijnen. Duitse troepen houden dan Dietrichswalde (Gietrzwald) bezet. De regio bestaat hoofdzakelijk uit gezinnen, waarvan de leden werken in de landbouw en veeteelt.
Enkele kilometers ten noordoosten van Gietrzwald ligt het gehucht Nowy MLyn. Hier wonen de 13-jarige Augustyna (Justine) Szafryńska (1864) en de 12-jarige Barbara Stanislawa Samulowska (1865-1950). Beide kinderen worden grootgebracht in arme gezinnen en krijgen een katholieke opvoeding. De twee meisjes gaan meermaals Maria zien. Gedurende de tijd van de verschijningen zijn de twee zieners vaak gescheiden en dit door het uitsluiten van elkaar te kunnen beïnvloeden. Twee vrouwen zeggen ook Maria en Jozef te hebben gezien in 1877. Het zijn de 23 jarige Katarzyny Wieczorkówny (1853-1897) en de 48 jarige Elzbiety Bilitewskiej (1828-1903). Hun vertelde ervaringen wijken af van de andere twee meisjes. Hierdoor worden enkel de vertelde gebeurtenissen van Augustyna (Justine) Szafryńska en Stanislawa Barbara Samulowska voor serieus aangenomen.
In Gietrzwald verschijnt Maria in 1877 en wel van juni tot in september. De verschijningen beginnen op 27 juni 1877 en eindigen op 16 september van dat jaar. Maria spreekt de kinderen in het Pools aan. Waarom verschijnt Zij hier? Het antwoord is niet meteen te geven. Maria zegt dat de mensen moeten bidden en maakt zich bekend, evenals te Lourdes in 1858, als de Onbevlekte Ontvangenis. De twee meisjes zeggen meer dan 160 visioenen te hebben gehad.
Op 27 juni 1877 is de eerste verschijning. In de ochtend ziet een franciscaan van het klooster te Przasnysz een heldere wolk. Deze drijft van Częstochowa naar Warmińska/Warmia, vlakbij Gietrzwald. Deze wolk is mooier dan de zon. Later blijkt dat vele anderen de wolk ook hebben gezien en de woorden “Warmińska Częstochowa”.
Na de 3e verschijning ondervraagt priester Augustyn Weichsel (1830-1909) elk meisje afzonderlijk over de verschijningen. Hij concludeert dat hun verklaringen steeds hetzelfde zijn. De priester wil elke vorm van misleiding over de verschijningen uitsluiten. Augustyn Weichsel komt tot de eindbevinding dat de verschijningen van Onze-Lieve-Vrouw echt zijn. Ook de Duitse historicus, priester en theoloog Franz Hipler (1836-1898), hooggeplaatst medewerker bij het bisdom Ermland, is betrokken bij het onderzoek naar de gebeurtenissen bij de twee zieners.
Op 3 juli 1877 is de 7e verschijning. Maria zegt: “Ik zal hier zijn in de komende twee maanden. Ook de zieken moeten de rozenkrans bidden.”
In augustus 1877 zegt Maria dat de duivel de kinderen wil misleiden. Zo zijn er aanwezigen bij de verschijningen aan de meisjes die zeggen Maria ook te zien. Later vertelt Maria de kinderen dat dit het werk van de duivel is.
Op 8 september 1877 verschijnt Maria in wonderschoon licht en vele engelen vergezellen Haar. Zij zegent de bron, die enkele tientallen meters achter de kerk ligt en ook zegent Zij het bij een grote boom neergezette water. Het is de dag van Maria Geboorte en ongeveer 50.000 mensen zijn aanwezig in Gietrzwald.
De zieners vragen ook aan Maria of de katholieke kerk in Polen weer de vrijheid terugkrijgt. Het land is deels bezet door Duitsers, die niets van de katholieke kerk moeten hebben, en voor een deel door Russen. Legereenheden van Alexander II Nikolajevitsj van Rusland (1818-1881) van de familie Romanov, tsaar van Rusland (1855-1881), zijn de katholieke kerk in Polen heel ongunstig gezind.
De feestelijk inwijding van de Mariakapel vindt plaats op 16 september 1877. Op deze dag eindigen de verschijningen van Maria aan de twee meisjes.
De bisschop stelt een commissie in die de opdracht heeft de verschijningen aan de twee meisjes te onderzoeken. De twee zieners geven aan de commissieleden steeds eerlijk, exacte antwoorden en tonen zich onschuldig. Het onderzoek wijst uit dat de verschijningen aan de twee meisjes vrij zijn van fraude en leugens. De onderzoekscommissie verklaart in 1877 dat de gebeurtenissen in Gietrzwald/Dietrichswalde echt zijn. De officiële, kerkelijk erkenning komt pas een eeuw later, namelijk in 1977.
Naarmate er meer verschijningen zijn, wordt het aantal bezoekers aanzienlijk groter tot zelfs over de 10.000 op zondagen. Dit in weerwil van de atheïstische overheid en media. De Duitse (Pruisische) overheid werkt pelgrims tegen naar Gietrzwald?Dietrichswalde te gaan.
Tijdens de verschijnen is de politieke situatie vergelijkbaar met deze in Marpingen, waar Maria in 1876 op bezoek komt. Op 1 juli 1897, de vijfde verschijning, stelt Justina te Gietrzwald/Dietrichswalde dezelfde vraag aan de verschijning als de zieners in Marpingen op 4 juli 1876: “Wie bent U?” Ook dan is het antwoord: “Ik ben de zalige Lieve Vrouw, de Onbevlekte Ontvangenis.”
Barbara Samulowska, een van de ziensters, volgt een geestelijke opleiding in Polen. Vervolgens gaat zij in 1885 naar het klooster in het Parijse Rue du Bac, waar zij haar professie doet in 1889. In 1895 vertrekt zij voor missiewerk naar Guatemala. Zij werkt in het seminarie en in het ziekenhuis als overste. Barbara sterft in 1950 na een jaar ziek te zijn geweest. Zij is 66 jaar non geweest, waarvan 54 jaar in de missie.
Op 10 september 1967 is de kroning van het genadebeeld van Maria en Kind door Stefan Wyszynski (1901-1981), aartsbisschop van Warschau (1948-1981) en kardinaal (1957-1981). De kroning vindt plaats met gouden kronen. Ook aanwezig is Karol Józef Wojtyla (1920-2005), aartsbisschop van Krakau (1964-1978) en kardinaal (1967-1978), die in 1978 paus Johannes Paulus II wordt. Tienduizenden gelovigen zijn de officiële gebeurtenis komen bijwonen. De kunstschilder van het schilderij is onbekend. Aangenomen is dat het kunstwerk in Polen is gemaakt het begin van de 18e eeuw.
In 1970 en wel op 2 februari is de kerk opgewaardeerd naar de status van basiliek door Paulus VI, paus van 1963 tot in 1978, geboren in Italië als Giovanni Battista Enrico Antonio Maria Montini (1897-1978). Bij deze plechtigheid zijn zo’n 70.000 gelovigen aanwezig, waaronder Karol Józef Wojtyla.
Op 11 september 1977, 100 jaar na de verschijningen, heeft de katholieke kerk de verschijningen van de Moeder Gods in Gietrzwald als echt erkend. Dit gebeurt door Józef Drzazga (1914-1978), bisschop van Warmia (1972-1978). De plechtige viering in Gietrzwald wordt geleid door Karol Józef Wojtyla. Door de erkenning is het dorp een officiële bedevaartplaats geworden.
In 1991 verlaat het bekende genadebeeld van Gietrzwald voor éénmaal de basiliek en gaat naar het nabijgelegen Olsztyn. Dit gebeurt als de Poolse paus Johannes Paulus II daar op bezoek komt.
De Stichting Vrienden van het Heiligdom van Onze-Lieve-Vrouw van Gietrzwald is opgericht in 2003. Het doel van deze organisatie is het ondersteunen van onder meer werken van culturele, sociale en charitatieve zorg. Ook worden acties ondernomen voor het bestrijden en voorkomen van alcoholisme en andere verslavingen.
In 2005 is het zaligverklaringsproces gestart van zieneres Barbara Stanislawa Samulowska.
Op 27 juni 2007 heeft Wojciech Ziemba (1941-2021), aartsbisschop van Warmia (2006-2016) de kruisweg ingewijd. De beelden van de staties zijn gemaakt door beeldhouwer Jan Stepkowski (1952-2011).
BEDEVAARTSOORD
Pelgrims komen vooral naar Gietrzwald om afbeeldingen van Maria te zien en de miraculeuze bron te bezoeken. Belangrijke religieuze monumenten zijn de verschijningsplaats van Maria en de kruisweg op de heuvel nabij de bron. Ook is een rozenkransweg aangelegd naar de bron in een laan met bomen aan weerszijden. De plaats van de verschijningen is een kapel; het is de meest bekende van de hele regio.
De basiliek van de Geboorte van de Heilige Maagd Maria geeft vele beeltenissen van de Moeder Gods. Het genadebeeld is de afbeelding van Maria met Kind in de opbouw van het tabernakel van het hoofdaltaar. De basiliek is van binnen veel beschilderd op plafonds en wanden. In de kerk staan vele beelden, zoals van de heilige Antonius, de kruisafneming van Jezus, Moeder van de Rozenkrans, Heilige Jozef en vier evangelisten aan de monumentale preekstoel.
Het oorspronkelijke genadebeeld is het schilderij van Maria en Kind, dat door miljoenen pelgrims is gegroet en daarbij is veel gebeden. Het kunstwerk is met olie geverfd op een linnen doek en is 122 centimeter hoog. Het schilderij toont de gekroonde Maria en Kind. Maria draagt een blauwe mantel met kap, afgezet met gouden linten, waarop verscheidene, gekleurde stenen zijn aangebracht. Het Kind is in het rood gekleed en zit op de linkerarm van zijn Moeder. In de linkerhand houdt Jezus een boek vast en hij maakt een zegenend gebaar. Boven Maria en Jezus zijn twee engelen afgebeeld. Zij houden een lint vast waarop staat “AVE REGINA COELORUM AVE DOMINA ANGELORUM”. Dit Latijn staat voor “gegroet koningin van de hemel, gegroet dame van de engelen”. Het genadebeeld is gekroond en met zilver bekleed en hierdoor is van het oorspronkelijke beeld minder te zien.
Op het domein zijn twee gebouwen waar devotionalia verkrijgbaar zijn en ook is daar wat te drinken en eten.
In Gietrzwald is een gemeentelijk Cultureel Centrum dat het hele jaar is geopend. Hier is toeristische informatie te verkrijgen.
BEREIKBAARHEID
Gietrzwald ligt niet ver van de grote plaats Olsztyn (Allenstein), in het noordoosten van Polen, aan de rivier Gilawka aan de zuidgrens van het Ermland. Het heiligdom heeft de officiële naam van:
Sanktuarium Matki Bozej Gietrzwaldzkiej (Heiligdom van Onze-Lieve-Vrouw van Gietrzwald).
Adres: Koscielna 4, 11-036 Gietrzwald.
Meer informatie is te vinden op: www.sanktuariummaryjne.pl en www.catholicshrinebasilica.com.
BELEVING
Tweemal heb ik een bezoek gebracht aan het bedevaartsoord te Gietrzwald, namelijk in 2012 en 2024. Mijn beleving van beide pelgrimages zijn in het onderstaande verwoord.
Tijdens de autorit naar Gietrzwald heb ik vaak mijn pa en ma in gedachten, want het is vandaag hun trouwdag. Heden zouden zij …, maar zij vertoeven al jaren in de hemel. Daar is het dus feest vandaag. Wegwerkzaamheden, files, omleidingen en meer dan 10 uur rijden in de regen hebben voor vertraging gezorgd op mijn route naar het Poolse heiligdom. Nu ik niet ver verwijderd ben van de bestemming zijn de regenwolken weggewaaid en de weg ligt er ineens vrij droog bij. Na heel wat uren onderweg te zijn is het tijd een hotel te vinden , iets warms te eten, wat te wandelen en nog enkele hoofdstukken in een boek over Maria te lezen. Wat later zijn deze vier wensen in vervulling gegaan. Het lijkt wel dat hemelse krachten dit snel hebben gearrangeerd.
De volgende ochtend, na het ontbijt, rijd ik naar naar Gietrzwald en kijk ernaar uit op bezoek te gaan bij het heiligdom van Maria “Sanktuarium Maryjne”.
Bij aankomst in Gietrzwald ga ik eerst naar de basiliek en bij binnenkomst valt het me op dat er nauwelijks nog een leeg plaatsje over is. Op de laatste bank kan ik gaan zitten en ik kijk vol bewondering naar wandschilderingen, altaren, beelden en schilderijen met de kruisweg die muren bedekken. Elk raam toont glas-in-loodafbeeldingen en de plafonds zijn geheel beschilderd. De preekstoel is gemaakt van bijzonder mooi houtsnijwerk. Als de viering is afgelopen, ga ik naar voren en kom bij het hoofdaltaar. Op zo’n vier meter hoogte zie ik de bekende afbeelding van Maria en Kind. Dit gezegend kunstwerk is verlicht. Minutenlang observeer ik het altaar en geraak onder de indruk van de stilte in deze ruimte, ook al zijn er tientallen pelgrims aanwezig. Om dit kunstwerk te zien komen vele pelgrims naar Gietrzwald. Wat later wil ik een kaars aansteken. Helaas gaat dat hier niet lukken, want kaarsen zijn er niet. Ik moet het doen met kaarslampjes en dit voor mij als nep. Enkele geldstukken stop ik in de gleuf voor brandende lampjes. Intenties heb ik steeds, zoals voor een wat oudere vriendin, een vriend met gezondheidsperikelen en een goede kennis die met haar gesteldheid voortdurend aan een zijden draadje hangt. Als ik mijn woorden tot Maria heb gedaan, neem ik weer plaats in de laatste bankrij. Zo heb ik een prima zicht op het binnenste van de basiliek. Ik vouw de handen en raak in gebed. Tijdens mijn bidden komen vele gedachten in me op. Goede bekenden, familieleden en de meesten hiervan zijn dood. Ik zie mijn overleden ouders weer, evenals een lieve tante die niet meer in leven is. Ik denk aan mijn huidige vrienden en vriendinnen. Wat ben ik dankbaar dat ik mij omringd voel met goede mensen. Ineens krijg ik gedachten aan Maria en ik zie haar in deze basiliek.
In de basiliek woon ik iets later op de dag nog een eucharistieviering in het Pools bij. Aangezien ik geen Pools spreek, kan ik de mis toch redelijk goed volgen door mijn kerkbezoeken in Nederland en Vlaanderen. De vaste rituelen van een viering zijn me bekend en daardoor is het geheel te volgen. In het kerkgebouw zijn ruim 100 bezoekers, waaronder een twintigtal meisjes en jongens die in het wit zijn gekleed. Ik neem aam, dat zij onlangs hun plechtige communie hebben gedaan. Enkele kerkgangers maken foto’s van de jeugdige bezoekers. Als ik nu kon wedden met een hoge inzet, dan ga ik ervan uit dat de fotografen ouders van de kinderen zijn. Helaas wordt hier niet aan een kansspel gedaan. Gewoontegetrouw ga ik bij het evangelie staan, maak drie kruisjes en doe er altijd een toegift bij met een groot kruisteken. Tijdens de preek zie ik de priester druk gebaren en voor non-verbale communicatie verdient hij wel een voldoende. Wat later ga ik te communie. Bijna iedereen gaat naar voren en knielt op de communiebank. Ik volg de Polen. Zij steken hun tong uit. Dat doe ik niet en houd mijn hand omhoog. De priester schijnt hier maling aan te hebben. In een flits beslis ik mijn mond open te doen en een voor mij ongekend grote hostie wordt op mijn tong gedrukt. Zo gaat dat hier …
In de basiliek zie ik een foto van zienster Barbara Samulowska op een zij-altaar, halverwege het gebouw. Ook staat er een foto van Johannes Paulus II, de Poolse paus. Hij knielt in deze kerk voor de afbeelding van Maria en Kind. Tijdens zijn bezoek is het ingelijste meesterwerk van het retabel gehaald instaat het op zo’n meter hoogte. Hierdoor is de paus oog in oog met Maria..
Naast de basiliek zijn er twee winkeltjes, waar heel wat aan devotionalia gerelateerde artikelen te koop zijn. Voor een goede vriend koop ik een boek over het heiligdom in het Engels geschreven en voor mezelf een vergelijkbare uitgave in het Duits. Daarnaast neem ik mee een tiental ansichtkaarten en een afbeelding van Maria op hout. Dit laatste krijgt een plekje in betekenisvolle Mariakamer bij me thuis. In het andere winkeltje worden koude en warme dranken aangeboden. Een beker met koffie komt wel van pas. Als de koffiebeker geen drank meer heeft, ga ik naar de verkoopruimte. Veelvuldig is hier paus Johannes Paulus II afgebeeld op platen, schilderijtjes en boeken. Deze Poolse paus is hier immens populair. In de winkel zie ik een kast met Mariabeelden staan. De beeltenissen zijn van verschillende grootte en prijs. Als het gezicht van Maria veelzeggend is, staat het me aan. Een beeld van zo’n 40 centimeter hoogte zegt me veel. Het gezicht is vriendelijk en Maria staat op een slang. Ik reken af, laat het beeld goed inpakken, want Maria moet wel heel blijven; Zij heeft al genoeg geleden. In het winkeltje koop ik nog twee lege flacons met afbeeldingen van Gietrzwald. De ene fles is voor mijn grote Maria-vriend en de andere gaat naar mijn zeer gelovige juffrouw van de eersteklas van de basisschool. Zij sukkelt met de gezondheid en ik geloof dat ik haar met het water van hier help.
Vervolgens ga ik naar de bron en neem de flacons mee om deze te vullen met bijzonder water. Als dit is gebeurd, breng ik het water naar de auto en leg het beeld en de gevulde flacons veilig op de achterbank. Dan pak ik een meegebracht kistje met lege flessen en ga deze bij de bron vol laten stromen met water. Dit water krijgt nog bestemmingen als ik weer thuis ben.
Na mijn activiteiten met de flacons ga ik terug naar de basiliek. Bij binnenkomst hoor ik dat de rozenkrans wordt gebeden. Er zijn 20 aanwezigen met kralenkettingen. In de laatste bank neem ik plaats en zie nog een tiental pelgrims binnenkomen. Volgens mij zijn het allemaal Polen en de bevestiging komt als ik later de kentekens van de auto’s zie, die bij het kerkgebouw staan. Naarmate ik langer in de basiliek ben, zie ik meer van het interieur. Details merk ik meer en meer op, zoals afbeeldingen in glas-in-lood, altaarstukken en plafondschilderingen. Dit kerkgebouw is een juweel aan schoonheid en geschiedenis.
Na het bidden van de rozenkrans ga ik opnieuw naar de bron en denk aan de verschijningen van Onze-Lieve-Vrouw. Hier is Maria geweest in 1877 en hebben de zieners Haar ontmoet. Nu ik hier sta, bevind ik me op heilige grond. Wat moet een ontmoeting met Maria een hemelse gewaarwording zijn. Dan neem ik plaats op een trede bij de bron en kijk naar het Mariabeeld dat vlakbij staat met rozenkransen en kaarsen. Wat hangt er een serene sfeer. Hoe moet dat wel niet in 1877 zijn geweest … Het is nu het moment om te bidden en daarvoor neem ik de tijd. Wat later maak ik een wandeling en ga bij de bron de heuvel op om de kruisweg te bezoeken. Elke statie heeft een eigen kapelletje. Links en rechts van de kapelletjes staan grote, zware platen, waarop de namen van de sponsors met hun land zijn vermeld. Het valt me op dat veelvuldig “USA” is te lezen.
Na Maria nog een keer te hebben gegroet, dank ik Haar voor mijn verblijf in Gietrzwald. Met een warm gevoel ga ik huiswaarts.
OMGEVING
In de omgeving van Gietrzwald zijn veel meren, bossen en groene velden. Fiets- en wandelmogelijkheden zijn hier volop aanwezig. De grotere plaats Oltsztyn (Allenstein) ligt op 20 km naar het oosten. De havenstad Gdańsk bezoeken betekent 150 km naar het noordwesten gaan. Om in Elblag te komen is het 92 km gaan in noordwestelijke richting. Op 23 km ten westen van Gietrzwald ligt de plaats Ostróda.
Het Mariale bedevaartsoord Krosno/Krossen ligt 60 km ten noorden van Gietrzwald.
Geplaatst: 29 september 2024
~~~
