GESCHIEDENIS
In 1661 komt Maria een zwaar zieke dorpssmid te hulp en geneest de man. Deze smid heet Sebastian Schlager (+1698) en hij krijgt in totaal 8 verschijningen van Maria. Deze vinden plaats op de heuvel aan de rand van het plaatsje Gutenstein. De man ontvangt van Onze-Lieve-Vrouw haar afbeelding op een laken. Hij krijgt van Maria de opdracht Haar te eren door een beeltenis te laten maken. Vervolgens gaat de man gaat op bedevaart naar Mariazell en komt terug met een afbeelding geschilderd op plaatijzer. De beeltenis is een kopie van het Mariabeeld in Mariazell. Hij vindt dat het de verschijning op getrouwe wijze weergeeft. De smid plaatst de afbeelding tegen een boom op de berg met de toenmalige naam “Buchschach”. Zo ontstaat het heiligdom Mariahilfberg.
In 1664 zijn er meermaals lichtverschijningen en ook verschijnt een witte duif, die voor de Heilige Geest wordt aangezien. Vier mensen uit Gutenstein zien dit op de berg. Bij de verschijningen wordt de “Madonna van Buchschach” aangeroepen. Deze voorvallen doen de belangstelling voor het oord toenemen. In 1665 gebeurt er een wonder als een man uit Gutenstein Maria op de berg aanroept en geneest van zijn armverlamming. In dat jaar is er de eerste grote bedevaart naar Mariahilfberg. Daarna komt er een houten kapel met daarin het beeldje van Maria. Op deze plaats wordt drie jaar later de bedevaartkerk gebouwd. Paden worden aangelegd om pelgrims te brengen bij het bedevaartsoord op de berg.
De genezing van de smid, de lichtverschijnselen en de toevloed van pelgrims leiden tot een kerkelijk onderzoek. Hieruit volgt, dat de verering van Maria wordt toegestaan en er komt toestemming een kerk te bouwen.
Door de belofte na een jachtongeluk laat Johann Balthasar II (1626-1681), de heerser van Gutenstein, graaf van Hoyos, een kerk bouwen op het terrein dat de familie Hoyos bezit sinds het eind van de 16e eeuw. In 1668 staat de bedevaartkerk klaar pelgrims te ontvangen. Het overleven van het jachtongeluk wordt als een wonder beschouwd. In 1668 wordt dit bevestigd door Clemens IX, paus van 1667 tot in 1669 (Giulio Rospigliosi, 1600-1669). Het genadebeeld wordt als wonderdadig gezien. Hierna doen zich nog vele gebedsverhoringen voor. De bouw van het aan de kerk grenzende klooster vindt plaats in een moeilijke tijd, want in 1679 zijn er overstromingen en heerst de pest. Deze zeer besmettelijke epidemie maakt veel slachtoffers. In 1683 is er weer tegenslag omdat de Tataren de omgeving bedreigen.
Door aanbeveling van keizer Leopold I (1640-1705) worden Servieten aangesteld als hoeders van het bedevaartsoord. Op 25 mei 1688 wordt de kerk ingezegend door Leopold Karl von Kollonitisch (1631-1707), kardinaal van 1686 tot in 1707. Hij wijdt de kerk toe aan de hulpvaardige Maria (“Mariahilf”). In 1708 verwoest een brand de kerk, maar het aanpalende klooster blijft vrij van vernielend vuur.
Op een initiatief in 1710 van Rijksgraaf Philipp Josef Georg Innocenz Hoyos-Sprinzenstein (1695-1762) en zijn echtgenote gravin Maria Magdalena Elisabeth Christina von Hohenfeld (1695-1760) komt er een nieuwe kerk. Zij zijn de gulle schenkers om de bouw te verwezenlijken en het echtpaar heeft zich in hun patroonheiligen Philippus Neri en Maria Magdalena laten vereeuwigen. Het nieuwe gebouw wordt deels op de onbeschadigde buitenmuren van de kerk gebouwd en is groter dan het vernielde godshuis. In 1724 is de bouw klaar en op 18 mei 1727 is de inwijding door graaf Franz Alois von Lamberg (1692-1732), hulpbisschop van Passau (1725-1732).
Het bedevaartsoord maakt Gutenstein beroemd tot over de landsgrenzen. Hoog bezoek is er in 1670 van Leopold I (Leopold Ignatius Joseph Balthasar Felician, 1640-1705), Rooms-Duits koning en keizer (1658-1705), koning van Hongarije (1657-1705) en koning van Bohemen (1657-1705). Hij komt naar Mariahilfberg met zijn echtgenote Margaretha Theresa van Spanje (1651-1673).
Andere hoge gasten zijn in 1801 Frans Josef Karel van Habsburg-Lotharingen (1768-1835), die Keizer Frans II is van Oostenrijk (1804-1835), van het Heilige Roomse Rijk (1792-1806), koning van Hongarije en van Bohemen (1792-1835) en zijn gemalin Maria Theresia Carolina Josepha van Bourbon-Sicilië (1772-1807). Ook komen in dat jaar kroonprins Ferdinand (1793-1875), de latere keizer van Oostenrijk (1835-1848) en Maria Louise Leopoldina Francisca Theresia Josepha Lucia (1791-1847), de latere keizerin van Frankrijk (1810-1815).
In 1820 komt als pelgrim naar Mariahilfberg de componist Franz Peter Schubert (1797-1828).
Ferdinand Raimund (1790-1836), Oostenrijks schrijver van sprookjes en volkse toneelstukken, is meermaals verbleven in Mariahilfberg en heeft vlakbij in een villa gewoond.
In 1852 is er het bezoek van Franz Joseph Karl (1830-1916), keizer van Oostenrijk (1848-1916).
In 1868 worden 14 stenen kapelletjes gebouwd op het terrein van Mariahilfberg en zij beelden de kruisweg uit. Deze gebouwtjes zijn in 1998 gerenoveerd.
Halverwege de 20e eeuw wordt een autosnelweg aangelegd vlakbij Mariahilfberg. Deze weg doorkruist het toegangsterrein van het bedevaartsoord.
BEDEVAARTSOORD
Niet al te ver van Wenen ligt de plaats Gutenstein en daar situeert zich Mariahilfberg dichtbij. Het klooster en de kerk van Mariahilfberg staan in de bossen op een heuvel. De kerk is 38 meter lang, 20 meter breed en het schip reikt tot 10 meter hoogte.
Het hoofdaltaar met barokke opbouw uit 1766 toont het kunstwerk van de Hemelse Koningin Maria. De beeltenissen van de ouders van Maria wijzen naar het genadebeeld. In dit altaar wordt een stukje van de boom bewaard, waaraan eerder het genadebeeld heeft gehangen. In een kleine zijkapel is een beeltenis van de Onbevlekte Ontvangenis met twee engelen uit 1720.
Op het altaar van de Moeder der Smarten staat een schilderij met de uitbeelding van de Zeven Smarten van Maria, waarbij Zij aan beide zijden is vergezeld door een engel. Ook een piëta is een bijzonder kunstwerk.
De kleine, houten chaletjes, waar vroeger devotionalia zijn verkocht, zien er vervallen uit. Dit geldt niet voor een kapel van Maria met Kind.
Een kruisweg is in het aangrenzende bos aangelegd in 1763. Mariahilfberg heeft ooit tot de grootste bedevaartsoorden van Oostenrijk behoord.
BEREIKBAARHEID
Het adres van het bedevaartsoord Mariahilfberg is
Servitenkloster, Mariahilfberg 13, 2770 Gutenstein.
Op www.mariahilfberg.at is actuele info te vinden.
BELEVING
Meteen na aankomst ga ik naar de bedevaartkerk en voor het gebouw staat Maria op een hoge sokkel de bezoekers welkom te heten. Na deze verwelkoming ga ik naar de kerk en zie dat in de voorgevel een zonnewijzer is aangebracht met de beeltenis van de Moeder der Smarten.
Bij het betreden van de bedevaartkerk trekt het hoogaltaar mijn aandacht. Ik ga naar voren en zie de Mariabeeltenis bij de boom. Dit is een duidelijke verwijzing naar het ontstaan van dit bedevaartsoord.
In de kerk zijn vele ex voto’s te zien en ook een kapel van de Moeder der Smarten.
Na het bezoek aan de kerk maak ik een wandeling en volg een route in het aangrenzende, donkere bos. Op informatiebordjes lees ik hoe het vroeger was met kapelletjes en grot. Nu staan hier enkele vervallen gebouwtjes. Ik krijg het gevoel dat ik hier in het verre verleden verblijf …
Vlakbij de kerk is een restaurant en met de uitbater raak ik in gesprek over het bedevaartsoord. De belangstelling is de laatste jaren aanmerkelijk minder dan voorheen. Op de dag van vandaag komen vooral op de zaterdag en zondag nog bezoekers, maar op weekdagen is het vrij rustig. De meeste bezoekers komen uit de regio van Wenen. De kramen met devotionalia zijn dicht, want de tijden zijn veranderd en de omzet is gedaald. Het is dan niet meer rendabel hier een winkeltje open te houden. In het klooster wonen nog drie, oude paters. De ondernemer van het restaurant weet niet wat er gaat gebeuren als de drie geestelijken er niet meer zijn.
OMGEVING
De hoofdstad Wenen ligt 70 km oostwaarts van Mariahilfberg en de stad Sankt Pölten is 70 km noordelijker gelegen. De bedevaartplaats Mariazell is 65 km ten westen van Mariahilfberg te bezoeken en het bedevaartsoord Pöllauberg ligt 126 km zuidelijker van Gutenstein.
Geplaatst: 21 december 2023
~~~
