GESCHIEDENIS
Het dal nabij Rocamadour is al bewoond in de tijd van de Magdalénien in de periode ±15.000 tot ±8.000 vóór Christus, waar vele eeuwen later Amadour historie laat schrijven.
Een legende identificeert Amadour als Zacheüs, een leerling van Jezus. In een ander verhaal is hij de echtgenoot van de heilige Veronica, met wie hij van het Heilig Land naar Frankrijk komt. Veronica is de vrouw, die Jezus een doek aanbiedt om het bloed en zweet van het gezicht te vegen, als Hij het kruis draagt op de weg van Jeruzalem naar Golgotha. In beide verhalen moet Amadour leven in de 1e eeuw. Onderzoek toont aan dat hij als kluizenaar leeft in de 2e of 3e eeuw bij de rotsen van wat nu heet Rocamadour. Hij heeft grote devotie voor Onze-Lieve-Vrouw.
In het begin van de 11e eeuw staat er al een kerk in het plaatsje Rocamadour. De eerste vermelding van de verering van Maria is gemaakt in 1105. Dit blijkt uit een document van Paschalis II, paus in de periode 1099-1118, geboren als Ranieri di Bieda (1055-1118), aan de abt van Saint-Martin de Tulle. Hierin staat dat het belangrijke bedevaartsoord Rocamadour is verworven door de abdij van Tulle. Van 1105 tot 1802 behoort Rocamadour tot het bisdom Tulle.
In 1112 wordt melding gemaakt van de eerste grote bedevaart. Van 1152 tot 1188 is Géraud d’Escorailles (+1188) abt van van de monniken van Saint-Martin van Tulle en onder zijn leiding worden flinke impulsen gegeven voor bedevaarten naar Rocamadour. Hij neemt het initiatief de wonderen op te tekenen in “Het Boek der Wonderen”. Vanaf 1172 zijn er meer dan 100 onverklaarbare gebeurtenissen op voorspraak van Maria. Rocamadour is dan een van de belangrijkste bedevaartplaatsen in Europa.
In 1166 geeft een bewoner van de plaats zijn laatste wens te kennen. Hij wil begraven worden bij de ingang van de kapel. De laatste wil wordt gerespecteerd en bij de uitvoering daarvan wordt het stoffelijk overschot van Amadour ontdekt aan de voet van de rots. Het stoffelijk overschot wordt ontdekt door Robert de Thorigny/Torigni (1106-1186), in 1128 benedictijner monnik en later priester van de Mont Saint-Michel (1154-1186). Het lichaam is geheel intact en dat na vele eeuwen. Vervolgens is de bijzetting ervan in de kerk, nabij het altaar. Ook het vinden van het lichaam van Amadour geeft grote bekendheid aan het bedevaartsoord.
De veldslag van Las Navas de Tolosa (nu heet dit Santa Elena), nabij het Spaanse Jaén, vindt plaats op 16 juni 1212. Het is de beslissende slag in de Reconquista om de moslims van Almohaden te verdrijven. Onder de katholieke strijders zijn ook Franse ridders onder leiding van Simon van Montfoort (1188-1218), die eerst in Rocamadour zijn geweest om zich gereed te maken voor de strijd. Zij hebben het vaandel van de Heilige Maagd van Rocamadour bij en dit zorgt voor hun overwinning op de veel groter in aantal zijnde moslims.
In 1317 vervangt een kapittel van kanunniken de benedictijnen te Rocamadour. Het is vooral in deze tijd dat Rocamadour grote bekendheid opbouwt. Het is ook het beginpunt voor een pelgrimage naar het Spaanse Santiago de Compostela.
Op 25 augustus 1270 wordt Louis IX (1214-1270) koning van Frankrijk (1226-1270) vermoord. Hij is onderweg voor zijn tweede kruistocht en sterft in het Afrikaanse Carthago. In Rocmadour is een gedenksteen (1270-1970) aangebracht ter herinnering aan de moord op in 1297 heilig verklaarde Saint Louis. Dit gebeurt door Bonifatius VIII, paus in de periode 1294-1303, geboren als Benedetto Gaetani (1235-1303). Louis IX wordt de heilige genoemd. Hij komt met zijn moeder Blanche de Castille (Blanca van Castilië, 1188-1252) en twee broers op pelgrimstocht naar Rocamadour op 1 en 2 mei 1244. Dit zijn Robert (1216-1250, de latere graaf van Artois, Alphonse (1220-1271) nadien graaf van Poitiers en Toulouse, en Charles (1227-1285) die later graaf van Anjou en koning van Napels en Sicilië.
In de 12e,13e, 14e en 15e eeuw bezoeken heel wat edelen en vooraanstaande geestelijken Rocamadour. Het bedevaartsoord is dan een van de grote christelijke plaatsen. Het mariale oord beleeft dan en houden periode en verwelkomt vele hooggeplaatste personen, zoals:
-in 778: Roland/Roeland/Roelant/Orlando (±736-778), graaf/ridder van de Bretonse mark en neef van Karel de Grote (±745-814)
-in 1147: Bernardus van Clairvaux (1090-1153), stimulator van de Tweede Kruistocht (1147-1149) en groot vereerder van Maria
-in 1170: Filip van de Elzas (1142-1191), graaf van Valois (1167-1185) en graaf van Vlaanderen (1168-1191)
– in 1170: Maria van Frankrijk (±1145-1198), gravin van Champagne (1164-1181), dochter van Lodewijk VII , de Jongere (1120-1180), koning van Frankrijk (1137-1180)
-in 1159 en 1170: Henry II van Engeland (1133-1189), koning van Engeland (1154-1189) en onder meer hertog van Normandië (1150-1189) en graaf van Anjou (1151-1189), komt tweemaal naar Rocamadour
-in 1212: Simon van Montfoort (1188-1218), deelnemer aan de 4e kruistocht (1202-1204), leider van de kruistocht tegen de Albigenzen (1209), graaf van Toulouse (1214-1218) en graaf van Rouergue (1214-1218)
– in 1216: Engelbert (1185-1225), bisschop van Keulen (1216-1225), graaf van Berg/Burg (1218-1225), is later heilig verklaard (Heilige Engelbert)
– in 1219: Dominicus Guzmán van Caleruega (1170-1221), oprichter van de Broeders van de Kruispredikers, later de heilige Dominicus)
– in 1226: Antonius van Padua (1195-1231), later de heilige Antonius
– in 1244: Blanca van Castilië/Blanche de Castille (1188-1252), echtgenote van Lodewijk VIII (1187-1226), koning van Frankrijk (“De Leeuw”) met drie kinderen, zie de gedenksteen met bijbehorende toelichting.
In 1369 bezetten Engelse troepen Rocamadour. Dit gebeurt tijdens de 100-jarige oorlog (1337-1453) tussen het huis Valois en dat van Plantagenet (huis van Anjou) met als inzet het Franse koningschap.
In 1429 krijgt Charles le Victorieux (1403-1461) een verschijning van Maria met de boodschap de Engelsen te verjagen, die al jaren delen van Frankrijk bezetten, waaronder Rocamadour. Jeanne d’Arc (1412-1431), de Franse heldin, haalt hem over zich tot koning te laten kronen. Hij luistert naar haar en Charles VII wordt koning van Frankrijk (1422-1461). Later doet hij geen moeite Jeanne D’Arc te redden van de brandstapel.
In 1562 plunderen protestanten het heiligdom en deze Hugenoten steken het daarna in brand. De indringers vernielen het lichaam van de heilige Amadour en vervolgens verbranden zij dat. Ook vernietigen zij de archieven van de stad, waardoor veel informatie over het verleden voorgoed kwijt is.
Tijdens de Franse Revolutie (1789-1799) raakt het heiligdom in verval. In 1856 zorgt Jean-Jacques David Bardou (1798-1863), bisschop van Cahors (1842-1863), voor de benodigde middelen om het heiligdom te herstellen. Hij organiseert een nationale loterij om de werken te realiseren. Later is de verantwoordelijke van de herstelwerken Pierre-Alfred Grimardias (1813-1896), bisschop van Cahors (1866-1896). Jean-Baptiste Chevalt/Cheval (1818-1876), priester uit het bisdom Cahors, leidt de werkzaamheden in de periode 1858-1872. Ook Armand-Benjamin Caillau (1794-1850), een priester en schrijver uit Parijs, stimuleert de opgang van Rocamadour. Hij ervaart genezing door de tussenkomst van Onze-Lieve-Vrouw en belooft de bedevaart te stimuleren. In 1834 schrijft hij ook een boek over Rocamadour met de titel “Roc-Amadour”.
BEDEVAARTSOORD
Het heiligdom van Rocamadour wordt gevormd door middeleeuwse gebouwen, die in en tegen een steile en zo’n 150 meter hoge rotswand zijn gebouwd.
In Rocamadour zijn zeven kapellen/kerken gebouwd:
1. basiliek van de Heilige Verlosser/Saint-Sauveur
2. kapel van Sint-Amadour
3. Kapel van Sint-Jan
4. kapel van Sint-Blasius
5. Kapel van Sint-Anna
6. kapel van Sint-Michael
7. kapel van Onze-Lieve-Vrouw
De kapel van Sint-Amadour ligt onder de basiliek en wordt als een crypte gezien. Het is de laagst gelegen kapel van het heiligdom.
De kapel van Onze-Lieve-Vrouw is het centrale punt van het heiligdom. In 1479 is de kapel vernield door een vallende rotsblok. Het initiatief tot herbouw komt van Denys/Denis de Bar (+1517), bisschop van Tulle (1471-1495). De afmetingen van het huidige gebouw zijn: lang ±13m, breed ± 9 m en hoog ± 8 m. Het altaar is uit 1889 en hier staat de beeltenis van de Zwarte Madonna. Het beeld is uit de 12e eeuw en ooit is het bedekt geweest met een laagje zilver. Het genadebeeld is van hout gemaakt. De beeltenis is zwart en dit komt door de uitslag van het zilveren laagje en door de inwerking van de rook van vele kaarsen. Maria heeft een zittende houding. Zij draagt een strak kleed, bij de hals en polsen is een randje goud te zien. Maria heeft de kleine Jezus op de rechterknie. Beiden zijn gekroond.
In Rocamadour is een bisschoppelijk paleis, waar nooit een bisschop heeft gewoond. In 1930 is er een museum voor gewijde kunst van gemaakt. Dit museum heeft ook de naam Museum Francis Poulenc. Francis Jean Marcel Poulenc (1899-1963), componist van gevarieerde werken, die sterk op melodie zijn gericht, is in Rocamadour op bezoek geweest. In 1936 komt hij hier, vlak nadat een goede vriend van hem dodelijk is verongelukt. Dit brengt hem nadrukkelijk bij de kwetsbaarheid van het bestaan. In Rocamadour krijgt hij het geloof uit de kinderjaren terug. Vervolgens inspireert hem het verblijf zodanig dat hij religieuze werken componeert.
De kruisweg begint bij de Porte Saint-Martial en gaat langs de rotswand naar boven tot bij het kasteel, dat op de rots is gebouwd. De vestingmuren zijn uit de 14e eeuw en de huidige gebouwen zijn later later gekomen.
BEREIKBAARHEID
Rocamadour ligt in de regio Occitanie en behoort tot het departement Lot.
Adres: Communauté des Soeurs de Notre-Dame, Rue de la Mercerie, 46500 Rocamadour.
Nadere info is te verkrijgen op:
-www.notre-dame-du-calvaire.fr
-www.mairierocamadour.fr
BELEVING
Bij het naderen van Rocamadour valt me van ver een indrukwekkende rotswand op. Via de Porte du Figuier kom ik het stadje in.
Als ik dichterbij het heiligdom kom, ga de weg omhoog. Vele treden wachten op schoenen. Na 140 treden kom ik op de Place des Senhals en daarna nog 76 treden verder om op het voorplein van de kapellen te komen. Totaal 216 treden als ik juist heb geteld. Vele pelgrims hebben de lange, stenen trap op de knieën afgelegd. Daar heb ik voor gepast.
In de kapel van Onze-Lieve-Vrouw, die naast de basiliek ligt, staat de beeltenis van de Zwarte Madonna. Als ik bij het beeld sta, vraag ik me af hoeveel bezoekers hier zijn geweest. Een gebed volgt in deze bijzondere, wat donkere ruimte.
Dan is het de andere kapellen bezoeken en mijn gedachten gaan naar de geschiedenis van Rocamadour. Hier is niet alleen veel gebeden, maar ook heel wat strijd geleverd. Jammer, dat felle aanhangers van godsdiensten elkaar zo in de haren vliegen.
De vele treden neem ik weer, maar nu in dalende richting. Ik kom bij enkele winkeltjes en koop wat voor enkele vrienden.
OMGEVING
Rocamadour ligt 142 km ten zuiden van Limoges en 164 km ten noorden van Toulouse.
Naar Montauban is het 112 km zuidwaarts gaan. Cahors ligt 62 km zuidwestwaarts van Rocamadour. Naar Souillac is 22 km in noordelijke richting gaan. Gramat ligt 10 km oostwaarts en om Figeac te bezoeken is het 45 km afleggen in zuidoostelijke richting.
Geplaatst: 15 maart 2024
Laatst gewijzigd: 19 november 2024
~~~
