GESCHIEDENIS
De streek in en rond Le Puy-Notre-Dame is al bewoond in de prehistorie. Sinds eeuwen vóór Christus zijn in de regio al volop activiteiten.
Het woord “Puy” betekent “rots” en komt van het Keltische woord “peuch” dat staat voor “kleine berg”. In de 11e eeuw is deze rots bekend als “Maria’s berg”.
In de 12e eeuw is er een eenvoudige, kleine bergkapel met de Latijnse naam “Podium Beatae Mariae” en in het Nederlands wil dit zeggen “verhoging van de gezegende Maria”. Dit is een schenking van de adellijke familie van de graaf van Poitou aan de benedictijnen van Montierneuf, nabij Poitiers. Deze schenking is bevestigd door Calixtus II, paus van 1119 tot in 1124, en geboren als Guido van Bourgondië 1060-1124). Door oorlog is de kapel vernield, maar wordt herbouwd.
De huidige kerk heeft een gotische stijl en de vorm is geïnspireerd op de kerk van Poitiers. De bouw begint in 1154 en is gereed in 1243. In het begin van de 15e eeuw is de kerk uitgebreid, om de grote hoeveelheid pelgrims welkom te blijven heten.
“Le Puy-Notre-Dame”, dus “Le Puy” met de toevoeging “Notre-Dame”, dankt de naam aan de reliek, namelijk de heilige ceintuur van de Maagd Maria.
Tijdens de kruistochten komen ridders terug met relieken uit het Heilig Land. Tegen hoge prijzen zijn relikwieën daar verhandeld. Zo ook de ceintuur van Maria (Sainte Ceinture), die is geheiligd door de draagster, namelijk Onze-Lieve-Vrouw. De vraag is of stroken van oosterse stof in aanraking zijn geweest met latere heiligen, waaronder Maria. In 1101 doet Guillaume IX (Willem IX, 1071-1127) mee aan een kruistocht en brengt de ceintuur van Maria mee. Hij is hertog van Aquitaine, Poitiers en Gascogne (1086-1126) en graaf van Toulouse en Rouergue (1110-1120). Deze edelman zorgt ervoor dat er een mariaal oord ontstaat door de ceintuur te laten vertonen.
In 1391 is bekrachtigd dat er een gordel van Maria aanwezig is in de kerk van Le Puy-Notre-Dame. Deze siergordel is ongeveer 150 cm lang en bestaat uit drie banden van karmijnrood damast, verbonden door twee vergulde zilveren medaillons. Elke medaillon is ongeveer 6 cm lang en bijna 4 cm breed. In elk sieraad bevindt zich een stukje stof met kristallen, waarvan wordt gezegd dat het deel uitmaakt van de gordel van Maria. De medaillons zijn donkerrood en de stof erin is fijn en dicht geweven. Deze zijn een geschenk van Louis XI (1423-1483), koning van Frankrijk (1461-1483). De koning komt vaak naar de bedevaartkerk. Hij doet niet alleen veel giften, maar kent ook voorrechten toe aan de parochie van Le Puy-Notre-Dame. Koning Louis XI stelt een koninklijk kapittel in van kanunniken en predikanten en dit naar het voorbeeld van de Heilige Kapel te Parijs. Hierdoor is het grote gebouw vanaf 21 januari 1481 een collegiale kerk.
In 1562, tijdens het begin van de religieuze oorlog, verdwijnen schatten uit de kerk.
Aan de ceintuur is een bijzondere werking toegekend, namelijk een succesvolle bevalling voor vrouwen die al een tijd in verwachting zijn. Dit wordt bekend tot zelfs in het koninklijk hof. Louis XIII (1601-1643), koning van Frankrijk (1610-1643) is gehuwd met Anna van Oostenrijk (1601-1666), koningin van Frankrijk (1615-1643) en koningin van Navarra (1615-1620). Koning Louis XIII brengt de reliek in 1638 naar zijn zwangere vrouw Anna. In dat jaar wordt hun zoon geboren, die onder de bescherming van de reliek staat. Het is Louis XIV (1638-1715), koning van Frankrijk (1643-1715) en wordt de Zonnekoning genoemd. Bij de geboorte wordt Louis XIV “Dieudonné” (door God gegeven) genoemd.
In de middeleeuwen wordt de plaats een bekend oord voor pelgrims, die de ceintuur van Maria komen vereren. Velen van hen zijn op bedevaart naar het Spaanse Santiago de Compostela.
Tijdens de Franse Revolutie (1789-1799) krijgt de bedevaartplaats een andere naam, namelijk Puy la Montagne (rots van de berg). Gedurende de onrustige jaren zijn kostbaarheden, waaronder de reliek, gestolen. In 1802 komt de waardevolle relikwie terug in de kerk.
De Spaanse, streng katholieke, Eugénie de Montijo (1826-1920) is ook naar de ceintuur van Maria gekomen om er te bidden. Zij is de echtgenote van Napoléon III (1808-1873) gedurende de jaren 1853-1873 en daardoor keizerin van Frankrijk (1853-1871).
Het is wonderbaarlijk dat de kostbare ceintuur alle tegenslagen weerstaat, zoals vernietiging en plundering.
BEDEVAARTSOORD
In de grond onder Le Puy-Notre-Dame ligt zo’n 100 kilometer aan tunnels, die zijn ontstaan in de tijd dat de ommuurde plaats een sterke vesting is. Sinds het eind van de 19e eeuw worden de ondergrondse gangen gebruikt voor de teelt van champignons.
Le Puy-Notre-Dame ligt in een wijnstreek van 800 hectare wijnbouw. Het is een belangrijke plaats voor de productie van AOC Saumur-wijn. De toevoeging AOC staat voor “Appellation d’origine Contrôlée” en dit is sinds 1919 een norm om kwaliteitswijn te definiëren.
De grote kerk staat middenin het ruim 1000 inwoners tellende dorp, op zo’n 100 meter boven de zeespiegel en is ooit geheel ommuurd geweest. De façade wordt vooral gevormd door twee robuuste torens en een grote poort met 5 bogen. Op het timpaan staat een groot beeld van Maria en haar Kind. Maria vertrapt de draak en twee engelen omringen Haar..
De bedevaartkerk is 50 meter lang en kent drie slanke beuken.
In de kerk is de kostbare reliek van Maria te zien. Het is een ceintuur, die in een wandkast is uitgestald. Hier komen vele pelgrims naar kijken en staan erbij om te bidden. Ook vrouwen met een onvervulde kinderwens komen bij de rode band bidden om in verwachting te raken.
Aan de muren zijn enige schilderijen bevestigd, waaronder het geven van de rozenkrans door Maria uit 1638 en de tenhemelopneming van Maria uit 1621 van de Franse schilder Jean Boucher (1575-1632).
Een ander schilderij geeft weer de verering door de herders en kent een geschiedenis. Het is gemaakt in de stijl van Bartolomé Murillo (1617-1682). In 1870 is het kunstwerk gegeven door Charles Louvet (1806-1882), minister van landbouw en handel (1870), burgemeester van Saumur (1844-1869), consul-generaal van Maine-et-Loire (1856-1869), gedeputeerde van Maine-et-Loire (1849-1870) en inwoner van Le Puy-Notre-Dame. Hij doet dit in opdracht van Charles-Louis Napoléon Bonaparte (1808-1873), keizer Napoléon III (1852-1870). Charles Louvet geeft ook twee glas-in-loodramen die in het priesterkoor worden geplaatst.
In de kerk staan beelden van onder meer Maria en de heilige Bernadette.
De bedevaartkerk is dagelijks geopend.
BEREIKBAARHEID
Le Puy-Notre-Dame ligt in het departement Maine-et-Loire, in de regio Pays de la Loire.
Het adres van de Église Collégiale Le Puy-Notre-Dame is:
Rue de la Collégiale, 49260 Le Puy-Notre-Dame.
Het Bureau voor Toerisme is in de Rue des hôtels 16, 49260 Le Puy-Notre-Dame met de webstek www.saumur-tourisme.com.
Actuele info is te vinden op www.ville-lepuynotredame.fr.
BELEVING
Na enige tijd door een streek met akkerbouw en wijnteelt te rijden, zie ik van ver de kerk van Le Puy-Notre-Dame. Het kolossale gebouw ligt op een hoger plateau en de naam “Le Puy” is dan ook heel toepasselijk. Op een rots is de kerk gebouwd. Meteen doet me dit denken aan Petrus, de apostel die de kerk gaat bouwen.
Le Puy-Notre-Dame is een klein en oud dorp. Klein is de omvang aan inwoners en oud zijn de grote stenen. Met deze blokken zijn hier huizen, muren , boerderijen, klooster en kerk gebouwd. Enkele straten vind ik smal en deze geven een rustig beeld. Bijna niemand is op straat en menige auto heeft een rustdag.
Als ik bij de kerk aankom, is het eerst indrukken opdoen van de hoge muren en statige torens. Wat is dit een indrukwekkend bouwwerk! Ongetwijfeld is de bouw voor menigeen een levenswerk geweest. Na Maria, die boven de toegangspoort staat, te groeten, ga ik naar binnen. Wat een ruimte ontvangt me hier! Eeuwen historie omarmen me. Door beelden word ik begroet. Daarna willen vele afbeeldingen mij informeren over de fasen van de geschiedenis van de kerk.
Voor de omgang in de de kerk neem ik de nodige tijd. Zo kan ik schilderijen van grote afmetingen bewonderen en kan ik stilstaan bij een Lourdes-tafereel met beeltenissen van Maria en Bernadette. Hier is de plaats om nog enkele kaarsen te laten lichten.
In kerk zie ik altaren en glas-in-loodramen. In het priesterkoor staat een beeltenis van Maria met daaronder deze van herderin Bernadette met een schaap. Lourdes ligt hier ruim 500 kilometer vandaan, maar ik voel hier de aanwezigheid van de Onbevlekte Ontvangenis en zienster Bernadette Soubirous.
Nast het hoofdaltaar staat een zij-altaar en daarnaast, in een hoek, staat een ingebouwde kast open. Achter beschermend glas is de ceintuur van Mari te zien. Helaas is het een donker zicht. Ik doe de deur van de kast toe en zie ineens een knopje en druk erop. Meteen is de gordel van Onze-Lieve-Vrouw verlicht. Dit kledingstuk is zo’n 2000 jaar oud. Maria is vaak afgebeeld met blauwe en witte kleding. Echter, de siergordel is roodachtig. Achter glazen medaillons van de ceintuur zit ook stof. Dit zijn zeker de relieken van Maria.
Achterin de kerk zie ik een bidprentje liggen en een deel van de tekst geeft de vertaalde woorden: “Heilige Maagd Maria, U heeft Jezus gedragen, de redder van de wereld, help mij te leven zoals U in geloof en hoop”.
Na de ronde in de kerk neem ik plaats achterin de ruimte. Ik zit en denk aan de ceintuur. Daarna is het bidden tot de Moeder Gods. Ik doe de ogen dicht en dank Maria voor mijn leven. Wat valt mij toch heel veel toe!
Bij het verlaten van Le Puy-Notre-Dame kom ik een groot beeld van Maria tegen. Het is een Lourdesbeeld dat op een hoge sokkel staat. Onder het beeld staat de tekst: “Le Puy Notre Dame à N.D. de Lourdes 7 september 1941” (Le Puy-Notre-Dame aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes, 7 september 1941). Met Lourdes en Le Puy-Notre-Dame in gedachten ga ik huiswaarts.
OMGEVING
In en rond Le Puy-Notre-Dame zijn vele fiets-, mountainbike- en wandelmogelijkheden. Een Saumur-wijnroute kan ook worden gevolgd.
Vanuit de stad Saumur is het 24 km naar het zuiden gaan om in Le Puy-Notre-Dame te komen.
Van Angers naar Le Puy-Notre-Dame is het 53 km naar het zuidoosten reizen.
Vertrekken uit Cholet om naar Le Puy-Notre-Dame te gaan betekent 62 km naar het oosten gaan.
De afstand is 18 km naar het noorden afleggen van Thouars naar Le Puy-Notre-Dame.
Geplaatst: 22 juli 2024
~~~
