AKEN
GESCHIEDENIS
Aken is de keizerstad van Karel de Grote (±747-814). Hij is koning der Franken (768-814) en hertog van Beieren (788-814). Karel de Grote wordt tot keizer gekroond op eerste kerstdag 800 te Rome door Leo III (750-816), paus van 795 tot in 816. Hij is dan keizer van het Heilige Romeinse Rijk (800-814). De naam Karel de Grote is in het Duits “Karl der Grosse”, in het Engels en Frans “Charlemagne” en in het Latijn “Carolus Magnus”.
Karel de Grote is vijfmaal gehuwd en de laatste keer dat hij trouwt is in 794 met Luitgarde van Alemanië (776-800). Na haar dood gaat de keizer geen huwelijk meer aan.
Karel de Grote bezit een krachtige persoonlijkheid. Hij heeft het historisch bewustzijn van een verenigd Europa vormgegeven.
Op initiatief van Frederik van Hohenstaufen (1122-1190), als Frederik I Barbarossa, de naam Barbarossa komt door de roodachtige baard, keizer van het Heilige Roomse Rijk in de periode 1155-1190, is Karel de Grote heilig verklaard. Dit gebeurt op 29 december 1165 door Guido van Crema (±1110-1168), die tegenpaus Paschalis III is van 1164 tot in 1168.
De Dom van Aken heeft een lange geschiedenis. Eudes (Odo) von Metz (742-814) is de architect van het grote bouwwerk. Als materiaal is onder andere marmer uit Italië gebruikt. Van Hadrianus I (±700-795), paus van 772 tot in 795, heeft Karel de Grote in 786 hiertoe toestemming gekregen. In 798 zij de grote zuilen in de kerk geplaatst. Het is meer dan een achthoekige hofkapel, gebouwd in de periode 792-804 en dit op initiatief van Karel de Grote. De inwijding van de kerk is in 805 en daartoe laat Karel de Grote in 800 vier kostbare relieken overbrengen uit Jeruzalem, namelijk het onderkleed van Maria, het doek waarin ooit het hoofd van Johannes de Doper is gewikkeld, luierdoeken van bij de geboorte van Jezus en een lendendoek van Jezus. De relieken worden bewaard in een 13e eeuws schrijn. Rond het jaar 805 is de Mariakerk al meteen een drukbezochte bedevaartkerk.
In de Dom is ook de graftombe van Karel de Grote. Zijn stoffelijk overschot ligt een grote schrijn.
De Dom is de kroningskerk van Romeins-Duitse koningen, want tussen 936 en 1531 zijn hier meer dan 30 Duitse koningen gekroond.
De Heiligdomsvaart wordt gehouden sinds 1349 en elke zeven jaar komen duizenden pelgrims uit binnen- en buitenland naar de Dom van Aken om de bijzondere relieken te vereren. De kostbaarheden liggen in de Maria-schrijn uit 1239 en worden dan hieruit gehaald en uitgestald voor de pelgrims tijdens de duur van de Heiligdomsvaart.
Eenmaal in de zeven jaar wordt de Heiligdomsvaart georganiseerd. Dan worden vier heilige doeken vereerd en deze zijn:
-het kleed van Maria dat Zij draagt in de nacht dat Jezus is geboren
-de doeken waarin Maria haar pasgeboren Zoontje wikkelt
-het doek waarin het hoofd van Johannes de Doper is bewaard
-de lendendoek die Jezus draagt aan het kruis.
Tijdens de Heiigdomsvaart worden de relieken getoond in de Dom van Aken en hiervoor is een periode van 11 dagen gepland, waarin tal van andere activiteiten plaatsvinden.
In 1978 is de Dom van Aken als eerste Duitse gebouw op de lijst van UNESCO-werelderfgoed gekomen.
BEDEVAARTSOORD
Aken is een stad met ruim 250.000 inwoners en in het centrum staat de Dom. Het is een van de beroemdste monumenten van de West-Europese architectuur. Sinds 1930 is de Dom de kathedrale kerk van het bisdom Aken.
Bij binnenkomst valt een dommaquette op. Vervolgens is het de octogoon zien, dit is het achtzijdig deel van het binnenste van dit gebouw. De ronde bouw heeft een koepel van zo’n 32 meter hoogte. Opvallend is dat door de eeuwen heen deze koepel nooit is vernield door oorlogen en branden. Hierin hangt de Barbarossa-kroonluchter op, die in 1165, het jaar van de heiligverklaring van Karel de Grote, is geschonken door keizer Frederik I Barbarossa. De octogoon wordt omringd door twee boven elkaar gelegen rondgangen, waarbij de buitenmuren uit zestien hoeken bestaan.
In de octogoon is op een pilaar aan de rechterzijde het genadebeeld, de “Gewandmadonna” (geklede Madonna) te zien. Maria wordt hier ook genoemd “Onze-Lieve-Vrouw van Aken”. De beeltenis is uit de 14e eeuw. Er wordt gezegd dat Maria de rijkste vrouw van Aken is, want zij beschikt over zo’n 40 kostbare jurken en een uitgebreide collectie sieraden.
In het koor hangt een Marianum; een beeldhouwwerk met twee ruggelings tegen elkaar geplaatste beeltenissen van Maria, omgeven door een krans van stralen. Het is in 1524 gemaakt door beeldsnijder Jan van Steffenswert (±1460-±1538) Het Marianum is gesigneerd met “IAN BIELDESNIDER”.
In de Mariaschrijn, dat gemaakt is in de jaren 1220-1239, bevinden zich de vier heiligdommen van Aken, namelijk een kleed van Maria, het doek waarin het hoofd van Johannes de Doper heeft gelegen, de luierdoeken van Jezus en de lendendoek van Hem. Deze kostbaarheden worden eenmaal in de 7 jaar getoond aan de pelgrims. De schrijn is versierd met afbeeldingen van Maria, Jezus, Karel de Grote, paus Leo III en de 12 apostelen.
In 2023 trekt de Heiligdomsvaart 110.00 bezoekers. Omdat de Heiligdomsvaart in 2021 en 2022 wegens de coronapandemie niet kon doorgaan, is de eerstvolgende Heiligdomsvaart in 2028. Op deze wijze wordt de traditie van gemiddeld eenmaal in de zeven jaar een Heiligdomsvaart houden in ere hersteld, om de relieken van Maria, Jezus en Johannes de Doper te vereren.
Jaarlijks bezoeken zo’n miljoen mensen de Dom.
De Dom is dagelijks geopend en gratis te bezoeken.
BEREIKBAARHEID
Aken ligt in de deelstaat Noord-Rijnland-Westfalen en bij het drielandenpunt van België, Duitsland en Nederland.
Het adres van de Dom is: Domhof 1, 52062 Aken.
Op www.aachenerdom.de is actuele info te vinden.
BELEVING
Bij binnenkomst zie ik bij de ingang aan de linkerkant een beeltenis van Madonna met Kind uit de 14e eeuw. Het beeld is gemaakt van albast uit Lotharingen. In de nis is glasmozaïek gebruikt en de gedenkplaat onder het beeld is ter nagedachtenis van Gerhard Chorus (1285-1367), die 20 jaar burgemeester van Aken is.
Prachtig vind ik het Marianum dat hoog in het koor hangt. Wat een vakwerk van beeldsnijder Jan van Steffenswert. Velen kijken hier langdurig naar.
In de gouden Karelschrijn uit 1215 ligt het stoffelijk overschot van Karel de Grote.
Meermaals heb ik de Dom bezocht en ook tijdens de Heiligsdomsvaart. Het is dan langzaam aanschuiven om bij de relieken komen, want de belangstelling in de Dom is veel groter dan anders. Het zien van de vier relieken is een heel bijzondere belevenis. Het naderen van het kleed van Maria doet me zwijgen en als ik bij de vitrine met het kleed ben, geef ik de rozenkrans aan een suppoost, die deze even bij het kleed van Onze-Lieve-Vrouw legt. Beter kan ik de krans niet laten zegenen.
In de Dom is ook de Nicolaaskapel te bezoeken en aangezien ik een bijzondere band met Nicolaas vanMyra/Bari heb, ga ik naar de kapel en zie ik gebrandschilderde ramen waar taferelen uit het leven van Nicolaas zijn afgebeeld. Deze kapel is gebouwd vóór 1474, zo verneem ik.
In Aken breng ik ook een bezoek aan de Eisenbrunnen, het Aachener Rathaus, Burtscheid en verscheidene musea.
OMGEVING
Het schilderachtige Monschau ligt op nog geen 35 km van Aken. De afstand van Aken naar Keulen bedraagt goed 70 km. Om Luik te bezoeken is het 55 km afleggen. Voor het bezoeken van Valkenburg het slechts 28 km overbruggen en Maastricht ligt 12 km verder.
Het bezoeken van Maria Laach betekent 126 km naar het zuidoosten gaan.
MARIA LAACH
In het grote kloostercomplex van Maria Laach staat de abdijkerk en deze vormt het hart van de benedictijner abdij. Deze basiliek telt 6 torens en geldt als één van de mooiste romaanse bouwwerken in Duitsland.
Het klooster ligt aan het meer van Laach. De watervlakte is rond 10.000 jaar vóór Christus ontstaan door vulkaanuitbarstingen. In 1093 is het klooster gesticht door paltsgraaf Hendrik II van Laach, ook genoemd Hendrik II van Lotharingen (1049-1095).
Bijzonder is ook dat Konrad Adenauer (1876-1967), de latere, eerste bondskanselier (1949-1963) toevlucht in de abdij heeft gevonden, als hij is gevlucht voor de Nazi’s.
Rond 1500 zijn de fresco’s gemaakt, die zich onder en bij de orgelgalerij bevinden. In 1802 is de abdij opgeheven door de Franse overheerser. In 1862 zijn jezuïeten de bewoners van het klooster en zij hebben het woord Maria toegevoegd aan de oorspronkelijk naam Abdij Laach. In 1892 wordt het complex weer bewoond door benedictijnen. In en rond de basiliek zijn afbeeldingen van Maria aangebracht.
In het complex zijn, naast de basiliek, onder meer ook te bezoeken de boek- en kunsthandel, de kloosterbloemisterij, het restaurant, het kloosterforum en het hotel. In de directe omgeving zijn vele wandelingen te maken.
Adres: D-56653 Maria Laach en op www.maria-laach.de is actuele info te vinden.
Geplaatst: 22 juni 2023
Laatst gewijzigd: 21 februari 2024
~~~
