KORTENBOS
GESCHIEDENIS
De plaats waar zich de basiliek bevindt, was in de 17e eeuw een beruchte, gevaarlijke plaats. Twee bossen kwamen er samen, namelijk Kortenbos en Kapoentjesbos. In deze bossen verbleven moordenaars en struikrovers. De weg bij de bossen werd een dodengang genoemd.
De officiële naam van het kerkgebouw is “Basiliek van Maria Tenhemelopneming”. De Bedevaartskerk is dan ook toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw. Er wordt ook gesproken van “Onze-Lieve-Vrouw van Kortenbos” en Zij is de patrones van Limburg.
Het middenschip van de kerk is gebouwd in de jaren 1641-1648.
De kerk wordt bediend door de Norbertijnen van de Abdij van Averbode. Het ontwerp van het gebouw is van de franciscaan Nicolaas Ray. De bouw heeft in een woelige periode plaatsgevonden, want in de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) woedde er een hevige strijd tussen katholieken en protestanten. Op 1 mei 1648 is de inzegening van de kerk door Richard Pauli-Stravius (±1584-1654), prins-bisschop van Luik (1642-1654). Hij wijdt het gebouw toe aan “Onze-Lieve-Vrouw van de gehandicapten”.
De kerk is meermaals uitgebreid, namelijk met kruisbeuken in 1655-1665. Andere vergrotingen vinden plaats in 1698-1725 en 1925. Het gebouw is een eenbeukige, barokke kruiskerk, opgetrokken uit bakstenen. Echter, aan de bouw en uitbreidingen van de kerk zijn bijzondere gebeurtenissen voorafgegaan, want het gaat om een veelbesproken beeldje …
In de basiliek van Kortenbos wordt een Mariabeeld vereerd. In 1636 plaatst de weduwe Elisabeth van Oeteren/Outeren een beeldje van Onze-Lieve-Vrouw in een eik om reizigers te beschermen tegen struikrovers. Dit beeldje had zij gekregen van pater Franciscus Menjoey van het klooster van Sint-Truiden en dit vanwege haar vele schenkingen. Het is een kopie van het beeldje van Onze-Lieve-Vrouw van Foy. Het beeldje trekt veel belangstelling en er worden mirakels gemeld, zoals genezingen. De weduwe beschikt over veel gronden, waaronder een deel van het Kortenbos.
In 1639 wordt bij de boom een kapel gebouwd en deze wordt genoemd “Onze-Lieve-Vrouw ten Nachtegaal bij den Kortenbos”. Er wordt gesproken over tientallen wonderen en het aantal bezoekers aan de kapel neemt gestaag toe. Door deze grote toeloop wordt een kerk gebouwd. De wonderen worden onderzocht en daarbij wordt gekeken naar het bovennatuurlijke karakter ervan. Jean de Chokier, baron de Surlet, (1571-1656) is kerkjurist en vicaris-generaal van het prinsdom Luik. Hij legt de wonderen voor aan een groep wetenschappers van de Theologische en Medische Faculteit van de Universiteit van Leuven. Er worden 32 wonderen erkend als authentiek en dit vergroot de bekendheid van de bedevaartplaats nog meer.
Het hoofdaltaar van 1710 is gemaakt van gemarmerd hout door de Vlaamse houtsnijder Pieter Scheemaeckers (1640-1714). Ook de twee zijaltaren zijn van gemarmerd hout. Het schilderij “Heilige Norbertus bij Onze-Lieve-Vrouw” van Gaspar de Crayer (1584-1669) uit 1662 staat centraal op het altaar. Gaspar de Crayer is een leerling van Rubens. De basiliek telt monumentale biechtstoelen en deze dateren uit de 17e eeuw. Ook de preekstoel komt uit deze periode.
In 1837 heeft de adellijke bisschop van Luik, jonkheer Théodore Alexis Joseph de Montpellier (1807-1879), bisschop van 1852 tot in 1879, “Onze-Lieve-Vrouw van Kortenbos” uitgeroepen tot patrones van Limburg.
Op 1 mei 1898 is het Mariabeeld gekroond door Victor-Joseph Doutreloux (1837-1901), bisschop van Luik (1879-1901) en dit na goedkeuring van Paus Leo XIII, paus van 1878 tot in 1903.
In 1936 is de bedevaartkerk verheven tot basiliek. De titel “basilica minor” is verleend door paus Pius XI, die paus is van 1922 tot in 1939.
In de periode 1991-1996 is de basiliek gerestaureerd.
BEDEVAARTSOORD
Kortenbos ligt vlakbij de weg van Hasselt naar Sint-Truiden en deze die de dorpen Kozen en Zepperen met elkaar verbindt.
De imposante basiliek trekt de aandacht van elke bezoeker aan Kortenbos. Het indrukwekkende gebouw is in de hele omgeving duidelijk zichtbaar. Voor bezoekers staat in de basiliek het Mariabeeld centraal. Jaarlijks komen er vele duizenden naar de basiliek om het Mariabeeld eer te bewijzen.
Vanwege de aandacht van Maria voor gebrekkige en lijdende mensen wordt Onze-Lieve-Vrouw van Kortenbos door pelgrims aangeroepen tot heil en behouden van de kranken (zieken), ofwel “Salus Infirmorum”. Op Maria wordt dan specifiek een beroep gedaan om niet gehandicapt of gekwetst te worden door een ongeval met auto, fiets of paard.
Onze-Lieve-Vrouw van Kortenbos is de patrones van Limburg.
De bedevaartgangers komen er niet alleen om troost en kracht te ontvangen voor hun lijden, maar ook om hun land niet meer in oorlog te laten komen.
In de maand mei worden vele activiteiten georganiseerd, als processies en bedevaarten. Daarnaast worden in de basiliek ook concerten gehouden. De basiliek is dagelijks geopend.
BEREIKBAARHEID
De “Basiliek van Maria Tenhemelopneming” staat in de Basiliekstraat 7 in Kortenbos, dat behoort tot de gemeente 3800 Sint-Truiden. Kortenbos ligt in de provincie Limburg.
Actuele informatie is te verkrijgen via de webstek
www.alken.be/product/1546/parochiale-kerkdiensten—kortenbos
BELEVING
De basiliek is voor mij een indrukwekkend gebouw en dit niet alleen het exterieur, maar ook vanbinnen is het een juweel in het Limburgse land. Wat zijn de glas-in-loodramen veelzeggend over de geschiedenis van Kortenbos.
Als ik een rondgang door de basiliek maak, valt me de inventaris op. Wat kent de basiliek veel kunstuitingen uit de 17e eeuw. Ik kom bij het Mariabeeldje en daar is het vol bewondering bij de Moeder Gods staan en wordt het bidden tot Haar. Het vereerde beeldje stelt de Moeder Gods voor in staande houding. Met de rechterarm ondersteunt Zij haar Kindje en met de linkerhand houdt Zij een voetje van haar Zoon vast. Het beeldje is gepolychromeerd en is bijna 20 centimeter hoog. De kleine Jezus heeft in de rechterhand een appel vast en de linkerhand rust op de borst van zijn Moeder.
In de basiliek lees ik de tekst van het “Noveen gebed tot Onze-Lieve-Vrouw van Kortenbos”:
“Gedenk,
Onze-Lieve-Vrouw van Kortenbos,
de onuitsprekelijke macht,
die uw dodelijke Zoon
u gegeven heeft
op zijn aanbiddelijk Hart.
Vol vertrouwen op uw goedheid
komen wij uw bescherming afsmeken.
Hemelse schatmeesteres
van Jezus’ Hart,
dat gij naar welgevallen kunt openen,
om de mensen te laten delen
in Zijn liefde en barmhartigheid.
Verleen ons,
wij smeken u,
de gunsten die wij verzoeken…
Neen,
we kunnen niet afgewezen worden,
omdat gij onze Moeder zijt.
Onze-Lieve-Vrouw van Kortenbos
verhoor ons gebed.
Onze-Lieve-Vrouw van Kortenbos,
behoudenis der kranken,
bid voor ons.”
Hieronder staat:
“Door dit gebed te bidden
deel je in de gebeden
van de broederschap
van O.-L.-Vrouw van Kortenbos.”
Geplaatst: 22 april 2021.
Laatst gewijzigd: 24 september 2024
~~~
