Elk jaar trekt de Maria Ommegang door de straten van het centrum van mijn stad, Bergen op Zoom. Dit gebeurt sinds 1945. Immers, de geboorte van de Maria Ommegang ligt in de Tweede Wereldoorlog.
Tijdens zijn preek op 15 augustus 1943, de dag van Maria Hemelvaart, doet kapelaan Willem Ooijens de belofte, dat als de stad blijft bespaard van groot oorlogsgeweld er elk jaar een dankstoet voor Maria wordt gehouden.
In de basis is de Maria Ommegang een religieuze stoet. In de loop van de jaren zijn historische elementen van de Markiezenstad ingebracht. Hierdoor is de dankstoet voor een breed publiek aantrekkelijker gemaakt. Meer en meer heeft de Maria Ommegang zich ontwikkeld tot een duurzaam, cultureel en religieus immaterieel erfgoed.
In de dankstoet is Maria de basis en daaromheen wordt veel uitgebeeld, waaronder verhalen uit zowel het Oude, als het Nieuwe Testament. Hierdoor is de jaarlijkse dankstoet een wat laat vervolg op de Bergse Kruisommegang uit de middeleeuwen, welke in 1572 is gestopt. De eerste naoorlogse Maria Ommegang heeft op 15 augustus 1945 door de straten van Bergen op Zoom getrokken. De belofte is dan in praktijk gebracht.
Bij de devote en kleurrijke dankstoet zijn zo’n 1000 vrijwilligers betrokken, waaronder niet enkel ouderen, maar ook veel jongeren. De Maria Ommegang is dan ook flink geworteld in de lokale en regionale gemeenschappen. Familiebanden binnen de Maria Ommegang zijn opvallend en menige deelname gaat over van moeder/vader op dochter/zoon en op kleindochter/kleinzoon.
Sinds 1945, na de bevrijding van Bergen op Zoom op 27 oktober 1944, is de Maria Ommegang een jaarlijks terugkerende, Bergse traditie en geniet van een grote populariteit. De dankstoet lijkt geen last te hebben van de ontkerkelijking. Groot en klein, oud en jong, kerkelijk of niet-kerkelijk betrokkenen en Bergse/Bergenaar of mensen van elders zijn in Bergen op Zoom en verre omstreken gehecht aan de Maria Ommegang. De dankstoet is met de tijd meegegaan en blijft daardoor voor velen aantrekkelijk.
De dankstoet is voor velen geloofsverdieping en geloofsbezinning. Anderen spiegelen zich aan de boodschappen, welke klinken in de participerende groepen. Ik zie de Maria Ommegang als een dank voor de vrede. De ommegang is een liefdevol appèl op vrede en dit ongeacht de religie van mensen. In de Maria Ommegang gaan kinderen, vrouwen en mannen mee om het vredeswoord aan en van Haar te verkondigen. Het “wees gegroet, Maria” klinkt meer dan eens. Immers, Maria is de Koningin van de Vrede.
De Maria Ommegang in Bergen op Zoom zie ik als uniek in Nederland en Vlaanderen met dans, declamaties, toneelspel en zang. Passages uit het Oude en Nieuwe Testament, de zeven Vreugden van Maria en delen uit de geschiedenis van Bergen op Zoom vormen de hoofdzaken van de jaarlijkse dankstoet, waaraan ook gastmadonna’s uit andere plaatsen deelnemen. In de Maria Ommegang doen ook kindergroepen mee, evenals themawagens als de uitbeelding van Maria Boodschap, Kerstmis en Verrijzenis.
De devotie voor Maria doet meer dan standhouden en dat is in Bergen op Zoom medebepalend voor de aanhoudende populariteit van de Maria Ommegang. Het bezoek aan de Maria Ommegang is gratis. De stoet trekt jaarlijks op de laatste zondag van juni door het centrum van Bergen op Zoom. Het lijkt op een voorbijtrekkend openluchtspektakel. De belofte blijft doorgaan …
De dag voor het trekken van de dankstoet wordt het genadebeeld uit de Ommegangkapel gehaald van de Sint-Gertrudiskerk en geplaatst op het priesterkoor. Op de dag dat de dankstoet trekt gaat de beeltenis mee in de ommegang. Na afloop van de Maria Ommegang komt het beeld terug in de Sint-Gertrudiskerk en blijft op het priesterkoor nog een dag staan. Vervolgens krijgt het beeld van Maria weer de vertrouwde plaats in de Ommegangkapel van de kerk.
Elk jaar ontvangen enkele medewerkers van de Maria Ommegang een grote kaars als dank voor hun bijzondere inzet in de dankstoet of achter de schermen.
In de maand juni vindt in de Sint-Gertrudiskerk een tentoonstelling plaats van Mariabeelden uit andere plaatsen en/of verzamelingen. De tentoonstelling duurt tot de dag van de Maria Ommegang en dat is de laatste zondag van de maand juni.
Meer info is op www.mariaommegang.nl te vinden. Andere informatie op https://Bergenopzoom.nu
