~~~

GESCHIEDENIS

De kerk is ontstaan in de 16e eeuw. De bouw van deze kerk is het gevolg van wonderen bij een beeldstok, met een houten piëta. Deze beeldstok staat er sinds ± 1490. Het eerste wonder gebeurt in 1504. Na een gevecht nabij dit kapelletje, met een houten vesperbeeld, krijgt Nikolaus Lemmerer uit Melkendorf in Oberfranken een visioen. De man is zwaar gewond en ligt vervolgens bijna geheel verlamd een jaar op bed. In grote nood bidt hij tot Maria. In een nacht krijgt hij een visioen. Hij hoort zeggen: Breng een kaars naar de stok met het beeld van Maria bij de wijnbergen van Dettelbach en dan word je gezond. De man is gehoorzaam. In 1505 komt hij in Dettelbach aan, steekt de kaars aan en is meteen genezen. Deze man krijgt nog een visioen om een kaars te brengen naar het stadhuis om voor de verzamelde raadsheren zijn wonderbaarlijk voorval te vertellen. Hij gehoorzaamt opnieuw. Door de genezing wordt de wonderbaarlijke kracht van het Mariabeeld bekend in de wijde omgeving. Na het wonder komt een houten kapelletje bij de beeldstok. In 1506 komt er een nieuwe kapel.

Vanaf het begin van het bedevaartsoord zijn er al bedevaarten uit vooral nabijgelegen plaatsen. Georganiseerde bedevaarten zijn er al in 1506 uit onder meer Bibergau, Euerfeld, Kitzingen, Mainsondheim en Prosselsheim.

Lorenz von Bibra (1459-1519), prins-bisschop van Würzburg (1495-1519) besluit in 1506 een stenen kapel te laten bouwen. Zijn opvolger Konrad II von Thüngen (±1466-1540), prins-bisschop van Würzburg (1519-1540) gaat met de werken verder. In 1511 worden de vele gebedsverhoringen in een mirakelboek geschreven door Johannes Trithemius/Johannes von Trittenheim (1462-1516). Als oorzaak van de bedevaarten is vaak aangegeven een gelofte door het gevaar voor epidemieën, vooral de pest, hongersnood, oorlog, pijn, veeziekte of ziekte in het hoofd. Ook gaan gelovigen op bedevaart naar Dettelbach om Maria te danken voor het overleven van een aanval van een wolf, giftige planten te hebben gegeten, het genezen van ontstoken ogen of een val te hebben overleefd.

Als de kerk klaar is, begint wat later de reformatie en zijn bedevaarten verboden door de protestantse machthebbers. Niemand wil en mag de bedevaarten begeleiden. Hierna komt er een boerenoorlog (1524-1526) en zijn bedevaarten weer niet mogelijk.

In 1608 laat Julius Echter von Mespelbrunn plannen maken voor een nieuwe kerk. De huidige kerk wordt gebouwd. Deze realisatie gebeurt in de jaren 1610-1613 en de initiatiefnemer is Julius Echter von Mespelbrunn (1545-1617), prins-bisschop van Würzburg (1573-1617). Julius Echter von Mespelbrunn is actief tijdens de contrareformatie om katholieken weer een opgebeurd gevoel te geven om hun geloof te belijden en hij probeert mensen van protestant weer katholiek te maken. In 1585 bezoekt Julius Echter von Mespelbrunn het bedevaartsoord van Dettelbach en hij beveelt in 1586 dat de mensen van de stad Dettelbach terugkeren naar het katholiek geloof. De bewoners doen dit niet massaal en heel wat van hen bezoeken de nabijgelegen protestantse kerk. Dit heeft tot gevolg dat ongeveer 70 gezinnen de stad moeten verlaten. In 1590 gebeurt een bijzondere voorval; een van de duivel bezeten vrouw wordt op onverklaarbare wijze genezen. Dit voorval brengt het katholiek geloof bij menigeen weer in de belangstelling. De bedevaarten nemen opnieuw toe.

Het portaal van de bedevaartskerk in 1612/1613 gemaakt door beeldhouwer Michael Kern/Michael III (1580-1649). De engel Gabriel en Maria worden onder meer afgebeeld.

Op 8 september 1613 wordt de kerk ingezegend door Eucharius Sang (1556-1620), hulpbisschop van Würzburg (1597-1620).

Vanaf 1616 zijn franciscanen actief voor de bedevaarten in Dettelbach en hiervoor heeft Julius Echter von Mespelbrunn gezorgd.

Julius Echter von Mespelbrunn geeft opdracht tot de bouw van het klooster. In 1620 is het klooster voor de franciscanen afgebouwd en ingezegend door Johann Gottfried I von Aschhausen (1575-1622), prinsbisschop van Bamberg (1609-1622) en van Würzburg (1617-1622). De bedevaartkerk is dan een kloosterkerk geworden.

Tijdens de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) komen in 1631 Zweedse troepen naar Dettelbach en zij plunderen het klooster. Kloosterlingen vluchten en enkelen van hen worden omgebracht. Het genadebeeld en de kerk blijven bespaard.

De Zweedse militairen worden in 1634 verslagen bij Nördlingen en Ferdinand III (1608-1657), koning van Hongarije (1625-1657), koning van Bohemen (1627-1657) en later keizer van het Heilige Roomse Rijk (1637-1657) bezoekt het bedevaartsoord te Dettelbach. Hij schenkt Maria kostbaarheden als dank voor de zege op de Zweden. Na het beëindigen van de Dertigjarige Oorlog (1648) leeft de bedevaart naar Dettelbach op.

In de kerk hangen 25 schilderingen van mirakels, die in 1660 zijn geplaatst.

Op 19 juli 1679 richten de franciscanen de broederschap op met de naam “Maria van Smarten Broederschap”.

Het barokke altaar wordt gebouwd in de jaren 1688-1690.

Johann Philipp II von Greiffenclau-Vollrath (1652-1719), prins-bisschop van Würzburg (1699-1719), hertog van Franken (1699-1719) schenkt in 1701 een zilveren troon voor het genadebeeld, een monstrans en kelk.

Tijdens de Zevenjarige Oorlog (1756-1763) in Europa plunderen soldaten uit Pruisen in 1762 de stad Dettelbach en het klooster. Nog meer tegenslag is er in 1770 met een hongersnood.

Beeldhouwer Agostino Bossi (1740-1790) maakt een nieuw genadealtaar. Sinds 1778 staat het genadebeeld in een glazen schrijn in een rococo-altaar. Het genadealtaar bevindt zich op de plaats waar eerder de beeldstok heeft gestaan.

Door politieke omwentelingen in 1807 moeten katholieken het ontgelden en zijn bedevaarten nagenoeg geheel verdwenen. Pas in 1826 staat Ludwig von Bayern (1786-1868), koning van Beieren (1825-1848), toe dat de franciscanen kunnen blijven voortbestaan en nieuwe leden mogen aannemen.

Gedurende de periode 1890-1895 vinden veranderingen in de kerk plaats. Er komen nieuwe schilderingen en barokke altaren maken plaats voor neogotische uitvoeringen.

In 1892 krijgt het bedevaartsoord van Dettelbach bezoek van prins Ludwig Leopold Joseph Maria Aloys Alfred (1845-1921). Nadien is hij de laatste koning van Beieren (1913-1918).

Tijdens de Tweede Wereldoorlog (1939-1945) zijn er geen bedevaarten naar Dettelbach. Vanaf 1945 leeft de bedevaart weer op. Vervolgens vinden, gefaseerd, renovaties plaats. Deze worden op feestelijke wijze afgerond op 6 september 1992, waarbij Paul-Werner Scheele (1928-2019), bisschop van Würzburg (1979-2003), aanwezig is.

Sinds 2008 is er een bedevaartmuseum.

Het bisdom Würzburg beslist in 2017 dat de bedevaarten niet meer in handen zijn van de franciscanen. De parochie neemt de werkzaamheden over en een kantoor komt in het klooster.

BEDEVAARTSOORD

Het bedevaartsoord omvat bedevaartkerk, voormalig franciscanenklooster en rondgang met kerkhof.
De bedevaartkerk heeft de naam “Maria im Sand” (Maria in het zand). Het genadebeeld “Maria im Sand” is een kleine piëta met de treurende Moeder Gods. Soms is er sprake geweest van de benaming Maria in vineis en dit Latijn staat voor Maria in de wijngaard, omdat er in de omgeving veel aan wijnbouw wordt gedaan.

Centraal in de Bedevaartskerk staat het genadebeeld. Het is een kleine piëta achter glas. Het orgel is imposant met daaronder vele taferelen uit de geschiedenis van het katholiek geloof.

In het klooster is een parochiebureau gevestigd.

Jaarlijks komen vele groepen bedevaartgangers naar het bedevaartsoord en daarnaast vele, individuele pelgrims. In totaal bezoeken ruim 10.000 bedevaartgangers de kerk, als de kerkgangers hierbij worden opgesteld is het aantal belangstellenden op jaarbasis een veelvoud van 10.000.

Vlakbij het bedevaartsoord zijn overnachtingsmogelijkheden.

Het bedevaartoord ligt aan de “Fränkischer Marienweg”. Aan deze route zijn kapelletjes en kerken te bezoeken, waar beelden, fresco’s en schilderijen met Maria zijn te zien.

De bedevaartkerk is dagelijks geopend.

BEREIKBAARHEID

Dettelbach is gelegen in het noordwesten van Beieren, in de regio Kitzingen.

De bedevaartkerk “Maria im Sand” ligt in de oostelijke stadsrand van Dettelbach.

Adres van het bedevaartsoord is Wallfahrtsweg 18, 97337 Dettelbach.

Actuele info is te vinden op www.pfarreiengemeinschaft-dettelbach.de.

BELEVING

Als ik bij Dettelbach kom ga ik naar de rand van de stad, want daar is het bedevaartsoord van “Maria im Sand”.

Het bezoek aan het bedevaartoord begint met het openduwen van een groot hek en dan sta ik voor de kerk. Wat een façade! De voorgevel is rijkelijk versierd met prachtige beelden. Hoog boven de toegangsdeur staat Maria met haar Kind op de linkerarm. Twee engelen zijn verbeeld bij haar voeten en twee andere engelen kronen de Moeder Gods. Hieronder staat een afbeelding van het bezoek van de Drie Wijzen. Zij geven geschenken aan de pasgeborene, die al cadeautjes kan aannemen. Moeder Maria en voedstervader Jozef kijken toe. Links van me staat het klooster. Dan ga ik de bedevaartkerk in.

Als ik binnenkom, heb ik niet meteen goed zicht op het geheel. Het is doorstappen en tot bij een groot altaar komen, waarop het genadebeeld staat. Dit vormt het middelpunt van de bedevaartkerk. Het genadebeeld is het vesperbeeld met de treurende Moeder Gods. Maria is geplaatst in een glazen schrijn. Zij heeft haar dode Zoon op de schoot. Hierbij komt leed tot uiting. Dit trekt mij tot Maria. Bij Haar kan ik terecht met wat mij parten speelt. Het beeld is klein en meet goed 40 cm. Vele gouden stralen komen van die beeltenis en twee engelen schijnen de wacht te houden.

In de bedevaartkerk zie ik zeker 20 afbeeldingen van wonderbaarlijke gebeurtenissen; er hangen vele ex voto’s, waarvan de meeste uitingen schilderijen zijn. Een schilderij met de weergave van de engel Gabriël die Maria bezoekt vind ik heel mooi en dan vind ik het een geschikt moment te bidden.

Na het bezoek aan de kerk wil ik het klooster bezoeken, maar helaas is dat gesloten. Vervolgens is het een rondgang maken en achter de kerk kom ik bij een groot kruis. Daarachter ligt het kerkhof, waar velen eeuwig liggen te rusten.

Als laatste breng ik een bezoek aan het tegenover het bedevaartsoord gelegen hotel/restaurant en kies een tafeltje uit. Vervolgens komen de beelden van mijn bezoek terug in gedachten. Wat is dit een rijk oord aan historie en beleving.

OMGEVING

Vertrekken uit Würzburg om naar Dettelbach te gaan, houdt in zich 20 km oostwaarts begeven.

De afstand van het romantische Rothenburg ob der Tauber naar Dettelbach is 60 km in noordelijke richting.

Na een bezoek aan het bedevaartsoord Heroldsbach het mariale oord in Dettelbach bezoeken, betekent een reis van 60 km naar het westen.

Van Nördlingen gaan om in Dettelbach aan te komen, betekent 132 km naar het noorden gaan.

~~~