GESCHIEDENIS
Het bedevaartsoord “Onze-Lieve-Vrouw van Stoepe” kent een bewogen geschiedenis. Eeuwen terug …
De Mariakapel heeft de oorsprong door een mirakel. Op een dag wordt een eikenhouten beeldje van Onze-Lieve-Vrouw gevonden aan de voet van een oude boom. Deze voet van de boom wordt in de volksmond “stoep” genoemd en zo is de benaming Onze-Lieve-Vrouw van Stoepe ontstaan. Een man die postbode is en doof ter wereld komt, brengt brieven rond en komt bij de oude boom. Hij stopt op de dagelijkse ronde bij een oude eik, waaraan een Mariabeeldje hangt. Hij bidt daar voor genezing van de doofheid, waarmee hij is geboren. Op een dag is de man weer bij het beeldje van Onze-Lieve-Vrouw, bidt en ineens is hij verlost van de doofheid. Vervolgens zegt hij de genezing te danken te hebben aan Maria. Dit wonderbaarlijke voorval leidt tot veel bezoek aan het beeldje. De plaatselijke pastoor oordeelt, dat het beeldje maar beter in de kerk een plaatsje vindt. Hij laat het naar de kerk brengen en de pastoor hoopt zodoende op meer kerkbezoek. Dan gebeurt iets heel merkwaardigs. In de nacht, als het beeldje in de kerk staat, verdwijnt het daar. De volgende dag wordt het teruggevonden bij de oude eik. Het brengen van de kleine beeltenis naar de kerk en het weer terugvinden bij de grote boom gebeurt driemaal. Hieruit wordt geconcludeerd, dat het beeldje niet in de kerk, maar bij de oude boom hoort te zijn. Wat later wordt bij de oude eik een kapelletje gebouwd, waarin het beeldje een prominente plaats krijgt.
Behalve het genezen van de doofheid van de man komen er meer wonderbaarlijke gebeurtenissen voor en aan het beeldje worden bijzondere krachten toegeschreven. Een onderzoek wijst uit dat de wonderlijke gebeurtenissen dateren uit 1422. Hieruit volgt, dat Onze-Lieve-Vrouw van Stoepe behoort tot een van de oudste bedevaartplaatsen in België. Aan het eind van de 15e eeuw wordt de kapel vergroot, omdat het aantal bezoekers blijft toenemen.
In 1577 wordt het kapelletje vernield door onlusten gedurende de Beeldenstorm en het is in 1613 herbouwd. In 1644 is de kapel ernstig beschadigd door Staatse Troepen en in 1649 hebben herstellingswerkzaamheden de kapel in oude luister hersteld.
In 1650 wordt de eerste noveen van de “Stoepdagen” gehouden, waarbij Antoon Triest (1576-1657), bisschop van Gent (1620-1657) voorgaat. De noveen van de “Stoepedagen” wordt een traditie, die tot heden bestaat.
De huidige kapel is in de periode 1673-1677 gerealiseerd en het oudste deel van het gebouw dateert uit 1457. Dit is mogelijk door een schenking van een rijke landbouwer en dit als dank voor de genezing van een oogziekte. Uitbreidingen van de kapel vinden plaats in 1774, 1840 en in de periode 1850 tot 1900. De preekstoel kent een respectabele ouderdom en dateert uit 1672. Rond de kapel zijn in 15 bakstenen kapelletjes gebouwd in 1731., die mysteries van Maria voorstellen. De staties zijn een geschenk van een man omdat hij van Maria het zicht in de ogen heeft teruggekregen. Ertvelde is dan een drukbezochte bedevaartplaats.
In het aflatenboek uit 1762 staat dat Onze-Lieve-Vrouw van Stoepe de titel “Maria van Barmhartigheid” heeft. Zij wordt aangeroepen als iemand een goede dood wil sterven.
In 1797 hebben de kapel en de 15 kapelletjes veel te lijden door de onlusten tijdens de Franse Revolutie (1789-1799).
De 15 kapelletjes zijn in 1952 gerestaureerd en wat later ingewijd. In 1960 is een kaarsenkapelletje gebouwd, dat tegenover de kapel staat. Hierdoor branden er geen kaarsen meer in de kapel, maar in een apart gebouwtje en dit bevordert de veiligheid.
De kapel met kapelhof zijn beschermd als dorpsgezicht en in 1994 is de kapel geklasseerd als monument.
BEDEVAARTSOORD
Onze-Lieve-Vrouw wordt in Ertvelde vereerd als Moeder van Barmhartigheid en Moeder voor de Goede Dood. De plaatselijke bevolking spreekt van Onze-Lieve-Vrouw van Stoepe. De kapel is aan de buitenmuren verrijkt met een paar afbeeldingen van Onze-Lieve-Vrouw.
In de zijwanden van de kapel zijn 10 glasramen aangebracht in de periode 1967-1973. Steeds is te zien dat Onze-Lieve-Vrouw van Stoepe erop is afgebeeld. De ontwerpen zijn van glazenier Harold Van de Perre (1937) en de uitvoering is gedaan door het familiebedrijf Mestdagh uit Gent, dat is opgericht door Albert Mestdagh (1916-1972). Ook is een schilderij uit 1860 te zien, dat verwijst naar het mirakel in 1422 dat de postbode wordt genezen door te bidden bij het beeldje van Maria. In de kapel verwijzen dankteksten, schilderijen en andere ex voto’s naar de geboden hulp door Maria. Maria heeft hier heel wat kinderen genezen. In het hoogaltaar staat het gekroonde beeld van Onze-Lieve-Vrouw, die haar Zoontje op de arm heeft.
Achterin de kapel is een ruimte waar devotionalia worden verkocht.
Voor groepen is het mogelijk door een gids te worden rondgeleid.
Jaarlijks vinden de Stoepedagen plaats van 8 tot en met 16 september. Er zijn dan vele activiteiten in en rond de kapel. Het Stoepekomitee behartigt de belangen van het Mariaoord.
De bedevaartplaats kenmerkt zich door de rustige omgeving met vele bomen en de schoonheid van de kapel.
Het is mogelijk elke dag kaarsen aan te steken, want het bedevaartsoord is op alle dagen toegankelijk.
BEREIKBAARHEID
De kapel met de kapelhof van Onze-Lieve-Vrouw van Stoepe ligt in het gehucht Stoepe, dat behoort tot de plaats Ertvelde en de gemeente Evergem. De kapel is gesitueerd nabij de grens van Ertvelde en Assenede, niet ver van de snelweg.
Adres: Kapelhof, 9940 Ertvelde (gemeente Evergem).
Op www.kerknet.be/st-christoffel/contact is actuele info te vinden.
BELEVING
Als ik aankom bij het bedevaartsoord valt me de schoonheid van de ligging op. Het heiligdom ligt op een vierkant stuk grond dat is begroeid met hoge bomen. De vele bomen rond de kapel brengen me in een ingetogen, stille context. De naam kapelhof is hier zeker van toepassing. De naam “stoepe” is me niet duidelijk en navraag levert op dat het woord verwijst naar een bankje of trapje, dat ooit voor het Mariabeeldje heeft gestaan. Zo heeft het gehucht nabij Ertvelde de naam Stoepe gekregen.
De kapel is een juweel en het barokke hoofdaltaar uit de 18e eeuw nodigt me uit naderbij te komen. Dan zie ik het miraculeuze beeld van Maria; Onze-Lieve-Vrouw van Stoepe. Dit eikenhout beeldje uit de 15e eeuwbeel wilde niet in de kerk staan maar bij de boom en zo is hier de kapel gekomen. De kapel is later vervangen door dit gebouw. De beeltenis heeft een centrale plaats op het hoofdaltaar. In de rechterhand heeft Maria een scepter vast, als symbool van macht en op de linkerarm zit haar Kindje. Het is nu wel het uitgelezen moment tot Onze-Lieve-Vrouw te bidden.
Na enkele minuten tot Maria te hebben gebeden, maak ik een ronde in de kapel en geniet van de schoonheid. Ik zie nog zoveel, waaronder ex voto’s, beelden en bij het rechter-zijaltaar een schilderij waar de legende met de postbode is uitgebeeld. Dat mij hier de verbeelde geschiedenis uit het jaar 1422 wordt getoond, is een geschenk! Verder valt me een devotieschilderij uit 1775 op met een rijkelijke aankleding.
Na het bezoek aan de kapel ga ik naar naar het kaarshuisje om enkele nieuwe lichtjes te laten branden. Intenties heb ik voor goede vrienden en mijn ouders die mij zo dierbaar zijn. Zo sluit ik het bezoek aan dit bedevaartsoord af en met vele, mooie herinneringen is het huiswaarts gaan.
OMGEVING
In de omgeving van Ertvelde zijn fietstochten en wandelingen te maken. Het bezoeken van Brugge kan snel plaatsvinden, want de historierijke stad ligt maar op 41 km westwaarts gaan. De stad Gent is te bereiken na 24 km naar het zuiden te reizen. De kuststad Blankenberge is 57 km van Ertvelde verwijderd en Lokeren is 29 km hier vandaan.
~~~
