GESCHIEDENIS
Een legende ligt aan de basis van het bedevaartsoord Vorbourg. Het verhaal luidt: In de 11e eeuw leeft een gelovige vrouw als een kluizenaarster in de omgeving van Vorbourg. Geïnspireerd door haar geloof in en de devotie tot de Maagd Maria, zijn haar dagen vol met bidden en mediteren. Als de vrouw in het bos bidt, krijgt zij op een dag een visioen van Onze-Lieve-Vrouw, die aan haar verschijnt in een hemelsblauw licht. Maria draagt de vrouw op om op die plaats een kapel te laten bouwen ter ere van Haar. Hier kunnen dan gelovigen komen bidden en tot inkeer raken.
Het burcht van Vorbourg is voor het eerst vermeld in de 10e eeuw en krijgt in de loop van de eeuwen verscheidene eigenaren.
In 1049 heeft Leo IX, paus van 1048 tot in 1054, geboren als Bruno von Egisheim-Dagsburg (1002-1054), de kapel gewijd aan de heiligen Imerius/Himerius en Otmar/Odomar/Odomaar. Deze Duitse paus stamt af van de familie Egisheim, die onder andere ook de burcht van Vorbourg in eigendom heeft. De kapel is een onderdeel van de burcht van de graven van Egisheim.
Door een aardbeving in 1356 raakt de kapel beschadigd, maar niet vernield en deze is in 1365 hersteld. De burcht is door de hevige aardschokken wel vernield, alleen de toren van Sint-Anna is overgebleven.
In 1499 is de kapel weer beschadigd en deze keer door een oorlog. Een pestepidemie maakt veel slachtoffers in de periode 1564-1636 en velen komen bidden in de kapel bij Maria hulp te vragen.
In de 16e eeuw wordt de kapel verlaten en vervolgens vinden plunderingen plaats. Op 7 april 1586 wordt de kapel opnieuw gewijd en wordt deze bekend als bedevaartsoord voor Maria. De wijding geschiedt door Markus Tettinger (1540-1600), hulpbisschop van Basel (1568-1599). Door plunderingen in de Dertigjarige Oorlog (1618-1648), met vele spanningen tussen katholieken en protestanten, moet de kapel worden hersteld. In 1658 vindt opnieuw de wijding plaats van de dan gerestaureerde kapel. In de periode 1669-1692 wordt de kapel vergroot, omdat het aantal pelgrims blijft groeien. Sinds de 17e eeuw is de kapel dan ook een populair bedevaartsoord. Het genadebeeld wordt dan vereerd als Onze-Lieve-Vrouw op de Vorbourg.
In 1704 maakt Hugues-Jean Monnot (1673-1729) een nieuw hoofdaltaar en daarin komt centraal het genadebeeld te staan.
In 1792, tijdens de Franse Revolutie (1789-1799), bezetten Franse troepen de streek en het genadebeeld wordt tijdig in veiligheid gebracht. In 1796 wordt de kapel verkocht aan een dokter uit Delémont. In 1822 en 1867 krijgt de kapel weer een andere eigenaar en komt uiteindelijk in het bezit van een katholiek gelovige.
Op 12 september 1869 vindt de kroning van het genadebeeld plaats. Dit gebeurt op initiatief van Eugenius Lachat (1819-1886), bisschop van Basel (1863-1885), na toestemming van Pius IX, paus van 1846 tot in 1878, geboren als Giovanni Maria Mastai-Ferretti (1792-1878). De kroning vindt plaats gedurende de “Kulturkampf”. Deze Cultuurstrijd (1872-1879) is een politiek conflict tussen de Duitse overheid onder Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen (1815-1898), rijkskanselier van het Duitse Keizerrijk (1871-1890), en de Katholieke Kerk.
Een grote restauratie van het bedevaartsoord geschiedt in 1969/1970. Dit gebeurt 100 jaar na de kroning van het genadebeeld.
Benedictijnen zijn actief in het heiligdom en hebben er de zorg voor het bedevaartsoord van 1949 tot in 1984 en vanaf 1995 tot in 2018. In die tijd vinden herstelwerkzaamheden plaats in het heiligdom.
Later gaat het eigendom van het bedevaartsoord over naar de gemeente Delémont (Delsberg).
BEDEVAARTSOORD
Het heiligdom Vorbourg is het belangrijkste en oudste bedevaartsoord van Maria in het kanton Jura. De kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Vorbourg (Chapelle Notre-Dame du Vorbourg) ligt onder de oude bergruïne Vorbourg/Vorburg.
Een rij van 15 staties met de geheimen van de rozenkrans leidt naar het bedevaartsoord. Deze zijn uit de 17e eeuw en nieuw medaillons zijn aangebracht in 1920.
Het barokke genadebeeld is Onze-Lieve-Vrouw van Smarten en is uit de 1674. Het priesterkoor komt uit de oorspronkelijke kapel van de burcht en dateert uit de periode 10e/12e eeuw.
Een Piëta staat in het linker-zij-altaar en dateert van het jaar 1674.
In de kerk zijn meer dan 200 schilderijen als dank aan Maria en de oudste ex voto is van het jaar 1589.
Bij de trap die leidt tot de bedevaartkapel is gelegenheid om kaarsen aan te steken.
Het mariale oord is dagelijks geopend.
BEREIKBAARHEID
Vorbourg ligt bij de stad Delémont en in het kanton Jura.
Het adres van het bedevaartsoord is: Route du Vorbourg 188, 2800 Delémont/CH.
Meer info is te vinden op www.vorbourg.ch. Dit is de webstek van de vrienden van het heiligdom, namelijk de “Association des Amis de Notre-Dame du Vorbourg”.
BELEVING
In de kerk zie ik het 17e eeuwse genadebeeld dat een mooie, centrale plaats heeft op het hoofdaltaar. Het is een barokke voorstelling van Maria met haar Kind. Maria heeft op de linkerarm haar Zoontje vast en in de rechterhand heeft Zij een scepter. De rechtervoet van Maria rust op een maansikkel en de linker op een wolk. Maria draagt een rood kleed en een blauwe mantel. De Maagd Maria heeft lichtbruin haar. Aan weerskanten van de beeltenis staan afbeeldingen van twee heiligen die hier veel zijn vereerd, namelijk Imerius en Otmar.
In het linker-zij-altaar staat centraal een piëta, die wordt geflankeerd door de heiligen Agatha en Veronica. Hierboven zijn afgebeeld de heiige Franciscus van Assisi en Franciscus Xaverius.
Het rechter-zij-altaar is uit 1682 en toont de Heilige Familie. Hier sta ik wat langer stil om te bidden en het tafereel op me te laten inwerken.
Een schilderij van De maagd Maria van de Rozenkrans uit 1589 vind ik schitterend. De 15 mysteries zijn rond Maria weergegeven.
Veel indruk maken op mij de niet te tellen ex voto’s, die zijn verdeeld over de gehele ruimte.
Na vele indrukken te hebben opgedaan, ga ik naar buiten en een wijds uitzicht verrast mij. Wat is deze bedevaartsplaats een geschenk om hier te kunnen komen.
OMGEVING
In de nabijheid van het bedevaartsoord zijn wandelmogelijkheden in de natuur, maak ook van de stad Delémont (Delsburg) naar Vorbourg en dan is het maar 2 kilometer gaan.
Van Basel naar de bedevaartplaats Vorbourg gaan, betekent 45 km naar het zuidwesten overbruggen.
Vertrekken uit het bedevaartsoord Mariastein om in dat van Vorbourg aan te komen, vraagt 30 km naar het zuidwesten reizen.
Het bedevaartoord te Einsiedeln verlaten om in dat van Vorbourg aan te komen, houdt in 160 km naar het noordwesten afleggen.
~~~
